Blog

Η αύξηση της παχυσαρκίας στα παιδιά είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς αυξάνεται συνεχώς η διάγνωση νόσων που σχετίζονται με τη νόσο, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η υπνική άπνοια, η λιπώδης διήθηση του ήπατος.

Στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ελλάδα η επίπτωση της παιδικής παχυσαρκίας όπως ορίζεται ως δείκτης μάζας σώματος BMI >95% για την ηλικία και το φύλο, έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 40 χρόνια. Το 16,5% των παιδιών είναι παχύσαρκα και το 15% υπέρβαρα (ΒΜΙ 85%-95%).

Εν τη απουσία αποτελεσματικών μεθόδων πρόληψης και θεραπείας της παιδικής παχυσαρκίας, εκατομμύρια παιδιά θα ενηλικιωθούν με τις σωματικές, αλλά και τις ψυχικές επιπτώσεις του πλεονάζοντος λιπώδους ιστού.

Η παχυσαρκία είναι γενετική νόσος, καθώς νεότερα ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι το 60%-80% της παρατηρούμενης μεταβλητότητας του σωματικού βάρους μπορεί να αποδοθεί σε κληρονομικούς παράγοντες.

Ταυτόχρονα, όμως, η παχυσαρκία είναι και περιβαλλοντική νόσος, καθώς τα τελευταία 40 χρόνια οι γενετικές μας καταβολές άλλαξαν ελάχιστα, ενώ η παχυσαρκία τριπλασιάστηκε, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί μόνο σε εξωγενείς παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν την «ενεργειακή οικονομία» του παιδιού.

Ζήτημα εκπαίδευσης

Η παχυσαρκία στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι επίκτητη και οφείλεται σε περιβαλλοντικούς, διατροφικούς, φαρμακευτικούς και επιγενετικούς παράγοντες. Τα γενετικά και ενδοκρινικά αίτια είναι πολύ σπανιότερα και η διαγνωστική προσέγγιση θα πρέπει να είναι ανάλογη των κλινικών συμπτωμάτων.

Η θεραπεία της παχυσαρκίας πλέον στα περισσότερα κέντρα του εξωτερικού γίνεται με το μοντέλο της «ομάδας» και βασίζεται στη συνεργασία παιδοενδοκρινολόγου – διαιτολόγου – ψυχολόγου για βοήθεια της αλλαγής συμπεριφοράς.

Έχουμε διαπιστώσει ότι η κλινική συνεκτίμηση από τη διεπιστημονική ομάδα δημιουργεί μια «τράπεζα» κλινικών πληροφοριών, που βοηθούν στη διαμόρφωση συντονισμένου προγράμματος για την υποστήριξη κάθε παιδιού ή εφήβου και της οικογένειάς του.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την επιτυχία αυτής της παρέμβασης, η εκπαίδευση να γίνεται με διαδραστικό τρόπο, ώστε το παιδί να συμμετέχει και να νιώθει ότι παίρνει τον έλεγχο στη διαδικασία αυτή, με την υποστήριξη της «ομάδας» και της οικογένειας.

Ο βαθμός επιτυχίας της προσπάθειας σχετίζεται με την ετοιμότητα της οικογένειας να υιοθετήσει και να υποστηρίξει έναν υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής για όλα τα μέλη της, όχι με τη νοοτροπία της δίαιτας στα παιδιά. Εφόσον το περιβάλλον εκτός σπιτιού είναι «παχυσαρκογενές» (obesogenic), ας υπάρχει μια «υγιεινή ασπίδα» στο σπίτι.

Πόσα παιδιά είναι υπέρβαρα και παχύσαρκα στην Ελλάδα

Ένα στα δύο παιδιά από 2 έως 14 ετών έχουν φυσιολογικό σωματικό βάρος, αλλά ένα στα τρία είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα και ένα στα δέκα ελλιποβαρή.

Αυτό προκύπτει – μεταξύ άλλων – από την Έρευνα Υγείας έτους 2019 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) και συγκεκριμένα από ξεχωριστό θεματικό ερωτηματολόγιο για την υγεία των παιδιών, που εφαρμόστηκε πιλότικά.

Τα στοιχεία δημοσιοποιήθηκαν από την ΕΛΣΤΑΤ και προέρχονται από δείγμα 8.125 ιδιωτικών νοικοκυριών και σε ισάριθμα μέλη αυτών, σε ολόκληρη την Ελλάδα. Το θεματικό ερωτηματολόγιο για την υγεία των παιδιών συμπληρώθηκε για 1.334 παιδιά ηλικίας 2 έως 14 ετών.

Τα περισσότερα ελλιποβαρή παιδιά (23,8%) καταγράφονται στις ηλικίες 2 έως 4 ετών, ενώ τα περισσότερα υπέρβαρα και παχύσαρκα (43%) στις ηλικίες 5 έως 7 ετών.

Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) θεωρείται ως ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για τη μέτρηση της παχυσαρκίας
του πληθυσμού.

Είναι ένα ευρέως διαδεδομένο διαγνωστικό εργαλείο των πιθανών προβλημάτων υγείας ενός ατόμου σε σχέση με το βάρος του και υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος (σε κιλά) με το τετράγωνο του ύψους (σε μέτρα).

Για τα παιδιά ηλικίας 2 έως 14 ετών, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO Child Growth Standards) τα όρια για να θεωρηθεί ένα παιδί ελλιποβαρές, φυσιολογικού βάρους, υπέρβαρο ή παχύσαρκο, είναι διαφορετικά ανά ηλικία και ανά φύλο.