Blog

Πώς θα μπορούσαν, όμως, τα εμβόλια κατά της Covid να συμβάλουν στη θεραπεία του καρκίνου; Ο καρκίνος αναπτύσσεται όταν τα φυσιολογικά κύτταρα του σώματος πολλαπλασιάζονται και διαιρούνται χωρίς έλεγχο. Συνήθως, η κυτταρική διαίρεση ελέγχεται αυστηρά, αλλά όταν συμβαίνουν ορισμένες μεταλλάξεις (που μερικές φορές προκαλούνται από τον καπνό, την ακτινοβολία, κληρονομικούς γενετικούς παράγοντες ή την έκθεση στο περιβάλλον) το σώμα δεν είναι πλέον σε θέση να σταματήσει την ανεξέλεγκτη κυτταρική ανάπτυξη. Αυτά τα κύτταρα (που συχνά αναφέρονται ως κακοήθη) συσσωρεύονται και σχηματίζουν έναν όγκο – μια ανώμαλη ανάπτυξη. Για να συνεχίσουν να αναπτύσσονται, αυτά τα κύτταρα δημιουργούν νέα αιμοφόρα αγγεία για να τροφοδοτηθούν και αρχίζουν να εξαπλώνονται σε όλο το σώμα – κάτι που ονομάζεται μετάσταση.

Το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι εξαιρετικό στο να αναγνωρίζει τους εισβολείς στο σώμα μας, όπως ιούς ή βακτήρια, αλλά δεδομένου ότι τα καρκινικά κύτταρα είναι μέρος του σώματός μας, είναι δύσκολο για το ανοσοποιητικό μας σύστημα να τα διακρίνει από τα υγιή κύτταρα. Για τη θεραπεία του καρκίνου, οι γιατροί έχουν διάφορες επιλογές. Συνήθως ξεκινάνε με χειρουργική επέμβαση ή ακτινοθεραπεία, για να αφαιρέσουν ή να στοχεύσουν τοπικά καρκινικά κύτταρα. Αν έχουν εξαπλωθεί σε όλο το σώμα, τότε είναι απαραίτητη η χημειοθεραπεία: βασικά «βομβαρδίζοντας» το σώμα για να σκοτώσουν τα καρκινικά κύτταρα. Τα φάρμακα της χημειοθεραπείας στοχεύουν κύτταρα που διαιρούνται γρήγορα για να σταματήσουν την ανάπτυξη των όγκων, αλλά αυτό σημαίνει ότι σκοτώνουν και υγιή κύτταρα στους θύλακες των τριχών, στο στομάχι και στο μυελό των οστών.

Η ανοσοθεραπεία είναι μια πιο στοχευμένη προσέγγιση: στόχος της είναι να προετοιμάσει το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να επιτίθεται μόνο στα καρκινικά κύτταρα. Οι περισσότερες ερευνητικές προσπάθειες σε αυτόν τον τομέα έχουν επικεντρωθεί στην ανάπτυξη στοχευμένων εμβολίων και φαρμάκων για συγκεκριμένους τύπους καρκίνου, κάτι που σημαίνει μια μακρά και δαπανηρή διαδικασία δοκιμών για την ασφάλεια, την αποτελεσματικότητα και τη δοσολογία. Ωστόσο, αυτό που φαίνεται να συμβαίνει με τα εμβόλια mRNA είναι κάτι διαφορετικό: φαίνεται ότι ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα γενικά, και αυτό βοηθά τον οργανισμό να καταπολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα.

Ερευνητές στις ΗΠΑ εξέτασαν τα ιατρικά αρχεία ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα σταδίου 3 και 4 που έλαβαν θεραπεία μεταξύ 2015 και 2022 στο Κέντρο Καρκίνου MD Anderson του Πανεπιστημίου του Τέξας. Από αυτούς, 180 ασθενείς είχαν λάβει εμβόλιο mRNA Covid (είτε της Pfizer είτε της Moderna) εντός 100 ημερών από την έναρξη της θεραπείας με ανοσοθεραπεία. Σε αυτή την παρατηρητική μελέτη, οι ερευνητές τους συνέκριναν με 704 ασθενείς που έλαβαν τα ίδια φάρμακα αλλά δεν έκαναν το εμβόλιο για την Covid.

Αφού ελήφθησαν υπόψη η ηλικία, η σοβαρότητα της νόσου και άλλοι συγχυτικοί παράγοντες, τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: οι εμβολιασμένοι ασθενείς έζησαν κατά μέσο όρο 37,3 μήνες σε σύγκριση με 20,6 μήνες στην ομάδα των μη εμβολιασμένων. Τρία χρόνια μετά την έναρξη της θεραπείας, το 55,7% των εμβολιασμένων ασθενών ήταν ζωντανοί σε σύγκριση με το 30,8% εκείνων που δεν είχαν εμβολιαστεί. Παρόμοιο μοτίβο παρατηρήθηκε και σε μια δεύτερη ομάδα ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα (ένας καρκίνος του δέρματος που έχει εξαπλωθεί σε όλο το σώμα). Το ίδιο όφελος παρατηρήθηκε ανεξάρτητα από το αν ήταν εμβόλιο της Pfizer ή της Moderna, αλλά όχι στα εμβόλια έναντι της Covid που δεν είναι mRNA.

Τα οφέλη είναι σημαντικά και υπερβαίνουν κατά πολύ το σύνηθες για τα περισσότερα φάρμακα κατά του καρκίνου. Μελέτη που εξέτασε την κλινική επίδραση 124 νέων φαρμάκων κατά του καρκίνου που εγκρίθηκαν από τον αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) μεταξύ 2003 και 2021 διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, τα νέα φάρμακα αύξησαν τη μέση συνολική επιβίωση μόνο κατά 2,8 μήνες.

Για να ερευνήσουν περαιτέρω αυτά τα ευρήματα, οι επιστήμονες μελέτησαν την επίδραση των εμβολίων mRNA σε ποντίκια. Διαπίστωσαν ότι ο συνδυασμός ενός εμβολίου mRNA με ανοσοθεραπεία βοήθησε στην ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και μετέτρεψε τους προηγουμένως κρυμμένους («ψυχρούς») όγκους σε αναγνωρίσιμους.

Τι θα μπορούσε να εξηγεί αυτό; Οι ερευνητές υποθέτουν ότι τα εμβόλια mRNA λειτουργούν σαν «φωτοβολίδα», ενεργοποιώντας τα ανοσοκύτταρα σε όλο το σώμα. Αυτό δεν στοχεύει άμεσα τον καρκίνο, αλλά προετοιμάζει το ανοσοποιητικό σύστημα να είναι πιο σε εγρήγορση και να ανταποκρίνεται καλύτερα.

Εάν αυτά τα ευρήματα επιβεβαιωθούν και σε άλλες μελέτες, αυτό θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στον τρόπο θεραπείας του καρκίνου. Όπως δήλωσε ο Δρ Elias Sayour, ογκολόγος και από τους συγγραφείς της μελέτης: «Θα μπορούσαμε να σχεδιάσουμε ένα ακόμα καλύτερο μη ειδικό εμβόλιο για την κινητοποίηση και την επαναφορά της ανοσολογικής απόκρισης, με τρόπο που θα μπορούσε ουσιαστικά να αποτελέσει ένα καθολικό, έτοιμο προς χρήση εμβόλιο κατά του καρκίνου για όλους τους ασθενείς». Επειδή τα εμβόλια mRNA κατά της Covid έχουν ήδη δοκιμαστεί για την ασφάλειά τους σε εκατομμύρια ανθρώπους, οι ερευνητές βλέπουν το δυναμικό να τα επαναχρησιμοποιήσουν ως έναν χαμηλού κινδύνου, φθηνό τρόπο ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος παράλληλα με τις παραδοσιακές θεραπείες κατά του καρκίνου.

Φωτογραφία: iStock