- Μόνο 46% των νέων φαρμάκων (2020–2023) ήταν διαθέσιμα στους ασθενείς.
- 29% αποζημιώνονται πλήρως μέσω των εθνικών συστημάτων υγείας (πτώση από 42% το 2019).
- Μέσος χρόνος πρόσβασης: 578 ημέρες από την έγκριση στην ΕΕ έως την κυκλοφορία σε ασθενείς.
Εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές και διαρκείς διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών. Η ταχύτερη είναι η Γερμανία με 128 ημέρες, με τους Πορτογάλους ασθενείς να αντιμετωπίζουν πλέον τη μεγαλύτερη αναμονή, στις 840 ημέρες. Σε όλους τους τομείς θεραπείας, τον καρκίνο, τα ορφανά φάρμακα και τις συνδυαστικές θεραπείες, ο μέσος χρόνος αναμονής έχει αυξηθεί. Ο μέσος χρόνος διαθεσιμότητας για ογκολογικά προϊόντα συνεχίζει να αυξάνεται καθώς είναι: 33 ημέρες πιο αργός σε σχέση με την έκθεση του περασμένου έτους και 66 ημέρες πιο αργός από την ομάδα του 2022.
Αιτίες καθυστερήσεων σύμφωνα με την έκθεση CRA
Η έκθεση της CRA σχετικά με τις βασικές αιτίες της μη διαθεσιμότητας και των καθυστερήσεων εμβαθύνει στις υποκείμενες αιτίες αυτών των ανισοτήτων, που συχνά οφείλονται σε συνδυασμό παραγόντων.
Σε αυτές περιλαμβάνονται: η αργή ρυθμιστική διαδικασία, η καθυστερημένη έναρξη αξιολόγησης, οι απαιτήσεις διπλής απόδειξης, οι καθυστερήσεις στην αποζημίωση και οι τοπικές αποφάσεις για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι πως τα ζητήματα στην πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα είναι πολύπλευρα, και πως απαιτούνται κοινές αποφάσεις που θα συνδημιουργήσουν λύσεις προς όφελος των ασθενών.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, οι φαρμακευτικές εταιρείες μπορούν να υποβάλουν αίτηση αποζημίωσης μόνο όταν ένα φάρμακο αποζημιωθεί σε τουλάχιστον 5 από 11 χώρες της ΕΕ, καθυστερώντας την υποβολή λόγω του συστήματος εξωτερικής τιμολόγησης (ERP). Αυτή η διαρθρωτική κατάσταση προσθέτει σε άλλες καθυστερήσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συνδέονται με την περιορισμένη χρηματοδότηση της υγειονομικής περίθαλψης και τις αποφάσεις κυκλοφορίας.
Η Βουλγαρία ακολουθεί μια παρόμοια προσέγγιση ERP: Οι εταιρείες μπορούν να εισέλθουν στον Θετικό Κατάλογο Φαρμάκων μόνο όταν το φάρμακο αποζημιωθεί σε τουλάχιστον 5 από τις 17 καθορισμένες χώρες της ΕΕ. Επιπλέον, ένα σταθερό ετήσιο πρόγραμμα για την ενημέρωση του καταλόγου αποζημίωσης κάθε Ιανουάριο μπορεί να σημαίνει ότι εάν μια απόφαση P&R δεν οριστικοποιηθεί έως τον Δεκέμβριο, η αποζημίωση αναβάλλεται αυτόματα κατά ένα ακόμη έτος. Συγκεκριμένα, τα παραδείγματα περιλαμβάνουν:
- Ελλάδα: Απαίτηση για προηγούμενη αποζημίωση σε 5 από 11 χώρες ΕΕ πριν ξεκινήσει η διαδικασία.
- Βουλγαρία: Ανάλογο σύστημα ERP και καθυστέρηση λόγω ετήσιας ενημέρωσης λίστας.
- Ιταλία: Περιφερειακές διαφορές στην πρόσβαση – από 1 έως 773 ημέρες.
Επιπτώσεις στις ζωές των ασθενών
Η έλλειψη έγκαιρης πρόσβασης στα νέα φάρμακα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την πορεία της ασθένειας και να αυξήσει το κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Ειδικά σε τομείς όπως η ογκολογία και οι σπάνιες παθήσεις, η καθυστέρηση μπορεί να είναι κρίσιμη.
