Τα μαζικά δεδομένα υγείας μπορούν να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για καλύτερες θεραπείες, ενώ ταυτόχρονα να συμβάλλουν στην καλύτερη διαχείριση των πόρων που διατίθενται για περίθαλψη
To 1% των ασθενών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απορροφά το 33% των δαπανών για την υγεία. Το 75% αυτών των ασθενών που πάσχουν από πολλαπλά νοσήματα, βλέπουν στη διάρκεια του έτους 6 ή και περισσότερους γιατρούς.
Αντίστοιχα, ο μέσος ασθενής με πολυνοσηρότητα στις ΗΠΑ, βλέπει μέχρι και 27 γιατρούς, σενάριο καταστροφικό αν συνεχιστεί, καθώς για αυτή την κατηγορία ασθενών θα φτάσει να δαπανάται το 25% του ΑΕΠ για την περίθαλψή τους. Όμως καμία χώρα δεν θα μπορεί να διαθέσει το 25% του ΑΕΠ της για τα συστήματα υγείας.
Παρότι η πολυνοσηρότητα αυξάνεται με την ηλικία, υπάρχουν πολλαπλοί παράγοντες θνησιμότητας που επηρεάζουν και τους νεότερους 30-65 ετών. Γι΄ αυτό οι κυβερνήσεις πρέπει να επενδύουν στην υγεία, όχι μόνο για τους πιο ευάλωτους, αλλά και για τους εργαζόμενους.
Την επισήμανση αυτή έκανε ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας του LSE και του Imperial College του Λονδίνου Ηλίας Μόσιαλος στο πλαίσιο συζήτησης στο συνέδριο του Economist με θέμα «Δημιουργώντας αξία μέσω της καινοτομίας».
Ο κ. Μόσιαλος ανέφερε ότι στα συστήματα υγείας, προσεγγίζουμε την θεραπεία με τον ίδιο τρόπο, όταν υπάρχουν διαφορετικές θεραπείες και πρέπει να αντιμετωπίσουμε το θέμα αυτό, καθώς πολλοί ασθενείς τείνουν να αγνοούν τις συμβουλές των γιατρών.
Πρέπει να γίνεται έγκαιρη διάγνωση για την εξοικονόμηση πόρων και τη βελτίωση της νοσοκομειακής περίθαλψης, ώστε το σύστημα να είναι πιο αποτελεσματικό και να διαχειρίζεται τα δεδομένα υγείας προς όφελος του συστήματος περίθαλψης και των ασθενών. Αντίστοιχα και οι γιατροί να μπορούν να χρησιμοποιούν τα μαζικά δεδομένα (big data) σε συνδυασμό με τα κλινικά αποτελέσματα για να βοηθούν τους ασθενείς τους.
Χρειαζόμαστε ριζοσπαστικές αλλαγές , εξατομικευμένη ιατρική και ένα ασθενοκεντρικό σύστημα υγείας που θα αναλύει τα μαζικά δεδομένα υγείας και τις παροχές περίθαλψης.
Γι΄ αυτό πρέπει να σταματήσουμε τους διαχωρισμούς των τομέων, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια υγεία, φάρμακο, τεχνολογία και θεραπείες. Να δούμε ποιές ευκαιρίες υπάρχουν μέσω της ψηφιοποίησης, ώστε να υλοποιηθούν πιο γρήγορα στην πρωτοβάθμια περίθαλψη.
Η ψηφιακή διακυβέρνηση
Στην ψηφιακή μεταρρύθμιση της χώρας, η οποία επιταχύνθηκε δραστικά λόγω της πανδημίας, αναφέρθηκε από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας πληροφοριακών συστημάτων υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, μιλώντας για το ψηφιακό πιστοποιητικό που δημιουργήθηκε από την χώρα μας και παρουσιάστηκε εδώ, από τον Πρωθυπουργό, τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, μαζί με τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Ήταν ανάγκη να δράσουμε γρήγορα με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα», σημείωσε.
Πρόσθεσε πως το πρόγραμμα εμβολιασμού ήταν πετυχημένο γιατί ήταν πλήρως ψηφιοποιημένο.
«Η λέξη – κλειδί», όπως ειπε, «ήταν η διαλειτουργικότητα, με αποτέλεσμα σήμερα να παρέχονται από την πλατφόρμα gov.gr 1400 υπηρεσίες, οι πολίτες πλέον δεν χρειάζεται να μαζεύουν έγγραφα, αυτό γίνεται από ένα διαλειτουργικό κέντρο. Ξεκινώντας το 2018 με 8.000 διαλειτουργικές συναλλαγές, πέρυσι έγιναν 555 εκατομμύρια συναλλαγές».
Ψηφιακή υγεία
Στο ίδιο πάνελ, ο γενικός διευθυντής της Roche Hellas Εζάτ Αζέμ, έδωσε συγχαρητήρια για την ψηφιακή μεταρρύθμιση του κράτους, ευχόμενος να συμβεί το ίδιο και στην υγεία. Σημείωσε πως θα πρέπει ο ασθενής να αντιμετωπίζεται συνολικά από τη διάγνωση ως τη θεραπεία, με κατανόηση στις ανάγκες του και την κατάλληλη παραπομπή.
Εστιάζοντας στην εξατομίκευση της αντιμετώπισης, τόνισε πως δεν είναι μόνο η διάγνωση και η θεραπεία, πρέπει πρώτα απ΄όλα να υπάρχει πρόληψη, γιατί από τη στιγμή που κάποιος ασθενεί, τα κόστη αυξάνονται εκθετικά.
Οι νέες τεχνολογίες ανοίγουν νέα διαγνωστικά και θεραπευτικά μονοπάτια, είπε ο κ. Αζέμ, αναφερόμενος στον προσδιορισμό του γονιδιακού προφίλ του πληθυσμού, διερωτήθηκε πόσους πόρους μπορούμε να διαθέσουμε γι΄ αυτό, και τόνισε πως στην αρχή μπορεί το κόστος να είναι αυξημένο, όμως θα προσδώσει αξία, με την εξαγωγή δεδομένων που θα αποδώσουν μακροπρόθεσμα, με κατάλληλα πρωτόκολλα, αλγορίθμους θεραπείας και πρόγνωσης.
Τονίζοντας ότι η πρόσβαση είναι περιορισμένη, πρότεινε τη δυνατότητα να φτάνει η θεραπεία στο χώρο του ασθενή αντί ο τελευταίος να πηγαίνει στο νοσοκομείο για θεραπεία.
Ο κ. Αζέμ υπογράμμισε ότι τα δεδομένα και η πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων δεν έχει προχωρήσει αρκετά, γιατί πρέπει να επιλυθούν ευαίσθητα ζητήματα στον ευρωπαϊκό χώρο ιατρικών δεδομένων. Τόνισε όμως ότι χρειάζεται συνεργασία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων γιατί κανείς δεν μπορεί μόνος του.
Εξατομικευμένη ιατρική – ιατρικός φάκελος
Από την πλευρά του ο κ. Αναγνωστοπουλος, επεσήμανε ότι για να υπάρξει εξατομικευμένη ιατρική, χρειάζονται πλήρη δεδομένα για έναν πλήρη ιατρικό φάκελο, γιατί αν δεν μπορούν να συνδυαστούν ποιοτικά χαρακτηριστικά, τότε χάνονται πολλές δυνατότητες. Η διαλειτουργικότητα είναι πολύ σημαντική για το σύστημα υγείας, όμως σε αυτό το επίπεδο πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί.
Συνδέοντας τις προειδοποιήσεις των ειδικών για επικείμενη υγειονομική απειλή πριν το ξέσπασμα της πανδημίας, ο κ. Αναγνωστόπουλος επέστησε την προσχοή στις διάφορες εφαρμογές που αναπτύχθηκαν εξαιτίας της πανδημίας και χρησιμοποιούν βιομετρικά στοιχεία, τα οποία αποτελούν προσωπικά δεδομένα.
Κατέληξε λέγοντας ότι« ο θυμός, το γέλιο, αποτυπώνουν τις σκέψεις μας. Φανταστείτε τα βιομετρικά αυτά στοιχεία από τα wearables να βρεθούν στη διάθεση κάποιου πολιτικού ηγέτη που θέλει να μάθει τι αισθανόμαστε. Αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να συμβεί ποτέ».
