Σημαντική ήταν η επίπτωση της πανδημίας στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο μαστού, του παχέος εντέρου και του τραχήλου της μήτρας ιδίως ως το πρώτο μισό του 2020. Οι ερευνητές διαβλέπουν ότι τα επόμενα χρόνια θα αυξηθούν τόσο τα περιστατικά προχωρημένων νεοπλασμάτων όσο και η θνησιμότητα από τη νόσο.
Τα δεδομένα από τη μεγαλύτερη συστηματική ανασκόπηση που διενεργήθηκε για να αξιολογήσει την έκσταση του προβλήματος, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό JAMA Oncology, παρουσιάζουν οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Θεραπευτικής–Ογκολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας–Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ). Πρόκειται για τα αποτελέσματα 39 μελετών από 19 χώρες που διεξήχθησαν κατά τον πρώτο χρόνο της πανδημίας (2020). Ακολούθως συνέκριναν τον αριθμό των ελέγχων που έγιναν το 2020 για τους καρκίνους μαστού, παχέος εντέρου και τραχήλου της μήτρας, με αυτόν των προηγούμενων ετών.
Από την ανασκόπηση προέκυψε ότι τον πρώτο χρόνο της πανδημίας Covid-19 συρρικνώθηκε ο αριθμός των προληπτικών εξετάσεων και για τα τρία αυτά νεοπλάσματα. Αναλυτικά, σε ποσοστό:
- 47% για τον καρκίνο μαστού,
- 46% για τον καρκίνο παχέος εντέρου και
- 52% για τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας.
Στο πλαίσιο της έρευνας, οι επιστήμονες αξιολόγησαν τις μεταβολές τόσο κατά τη διάρκεια εξέλιξης της πανδημίας όσο και μεταξύ των διαφόρων χωρών. Ειδικότερα, οι ερευνητές διαπίστωσαν για τον καρκίνο του μαστού αλλά και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας πως η μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε τον Απρίλιο του 2020 και ακολούθως ο αριθμός των ελέγχων προσέγγισε τα επίπεδα των προηγούμενων ετών. Αντίθετα, για τον καρκίνο παχέος εντέρου, η μείωση παρέμεινε καθ΄ όλη τη διάρκεια της χρονιάς.
Σχετικά με τη γεωγραφική κατανομή, στην Ευρώπη υπήρξε μεγαλύτερη μείωση στον αριθμό των μαστογραφιών που διενεργήθηκαν σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ η μείωση ήταν παραπλήσια στον αριθμό των κολονοσκοπήσεων. Εκτιμάται ότι η μεγαλύτερη συνέπεια της πανδημίας στην γηραιά ήπειρο ήταν στην παροχή των εξετάσεων προσυμπτωματικού ελέγχου από δημόσιες υπηρεσίες που επλήγησαν περισσότερο κατά την υγειονομική κρίση.
«Φρένο» μπήκε περισσότερο σε επεμβατικές εξετάσεις όπως είναι το τεστ Παπανικολάου και η κολονοσκόπηση για τις οποίες καταγράφεται το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης σε σχέση με τις λιγότερες επεμβατικές μεθόδους, όπως είναι η μαστογραφία. Οι επιστήμονες αποδίδουν τα χαμηλά ποσοστά προσυμπτωματικού ελέγχου στην αναδιοργάνωση των συστημάτων υγείας, στον φόβο των πολιτών να μολυνθούν, στις οδηγίες περιορισμού των μετακινήσεων και στη περιορισμένη πρόσβαση σε μη επείγουσες υπηρεσίες υγείας. Άξιο λόγου είναι ότι η βαρύτητα των αιτιών αυτών διέφερε ανά γεωγραφική περιοχή.
Υπενθυμίζεται ότι από βρετανική βάση δεδομένων προέκυψε συγκριτικά με τον μηνιαίο μέσο όρο του 2019, τον Απρίλιο του 2020 παρατηρήθηκε μείωση:
- των παραπομπών για διερεύνηση πιθανής κακοήθειας κατά 63%,
- των κολονοσκοπήσεων κατά 92%. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια σχετική μείωση του αριθμού των περιπτώσεων που παραπέμφθηκαν για θεραπεία για κολο-ορθικό καρκίνο κατά 22%. Οι αριθμοί επανήλθαν στα επίπεδα του 2019 μόλις τον Οκτώβριο του 2020. Αυτό σημαίνει ότι από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο του 2020 περίπου 3500 λιγότεροι ασθενείς είχαν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί για κολο-ορθικό καρκίνο συγκριτικά με το αναμενόμενο με βάση την εικόνα του 2019.
- μείωση κατά 31% στον αριθμό των ασθενών που υπεβλήθησαν σε χειρουργική επέμβαση τον Απρίλιο του 2020. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων μειώθηκε και αυξήθηκε το ποσοστό των επεμβάσεων με σχηματισμό κολοστομίας. Και αυτά τα ποσοστά επανήλθαν στα επίπεδα του 2019 έως τον Οκτώβριο του 2020.
Μελέτη στις ΗΠΑ
Αντίστοιχα δεδομένα ανακοινώθηκαν πρόσφατα και από τους Z. Bakouny και συνεργάτες στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό JAMA Oncology (doi:10.1001/jamaoncol.2020.7600).
Κατά τη διάρκεια της περιόδου Μάρτιος-Ιούνιος 2020 πραγματοποιήθηκαν 15.453 διαγνωστικές εξετάσεις πληθυσμιακού ελέγχου για έλεγχο κακοήθειας, συγκριτικά μικρότερος με 64.269 τρεις μήνες νωρίτερα και τους 60.344 ελέγχους κατά την αντίστοιχη περίοδο Μάρτιος-Ιούνιος 2019. Ωστόσο, τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες του 2020 κατά την ύφεση του επιδημικού κύματος, ο τριμηνιαίος αριθμός εξετάσεων υπολογίζεται στο 51.944.
Μείωση σημειώθηκε και στον αριθμό των διαγνώσεων του καρκίνου, δηλαδή περίπου 1.438 κακοήθειες σε πρώιμο στάδιο να παραμείνουν αδιάγνωστες.
Πηγή: virus.com.gr
