Blog

Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες και οι γιατροί παρατηρούν με ανησυχία την αύξηση εκδήλωσης καρκίνου του παχέος εντέρου, σε άτομα κάτω των 50 ετών. Η μορφή αυτή, γνωστή ως καρκίνος πρώιμης εμφάνισης, αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς σε πολλές χώρες.

Το γεγονός αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη γενική μείωση των συνολικών ποσοστών της νόσου, που οφείλεται κυρίως στα προγράμματα προληπτικού ελέγχου, όπως οι κολονοσκοπήσεις, οι οποίες επιτρέπουν τον έγκαιρο εντοπισμό και την αφαίρεση προκαρκινικών αλλοιώσεων.

Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο ASCO Daily News* από την Julia Freckelton και ομάδα συνεργάτων, η επιστημονική συζήτηση επικεντρώνεται πλέον σε ένα νέο πεδίο: το μικροβίωμα του εντέρου.

Παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου και το νέο «παζλ»

Η καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής, παθολόγος της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, η βιολόγος Αλεξάνδρα Σταυροπούλου, η δρ. Μαρία Καπαρέλου (παθολόγος – ογκολόγος), ο επίκουρος καθηγητής ογκολογίας Μιχάλης Λιόντος και ο καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας του ΕΚΠΑ και πρώην πρύτανης Θάνος Δημόπουλος, υπενθυμίζουν ότι γνωστοί παράγοντες κινδύνου είναι η διατροφή πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα και κόκκινο κρέας, η κατανάλωση αλκοόλ και ο καθιστικός τρόπος ζωής.

Ωστόσο, στην περίπτωση των νεότερων ασθενών, η εικόνα δεν εξηγείται πλήρως μόνο από αυτές τις συνήθειες. Κι εδώ έρχεται στο προσκήνιο το μικροβίωμα.

Τι είναι το μικροβίωμα και γιατί μας αφορά

Το μικροβίωμα αποτελείται από τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς που ζουν μέσα μας, κυρίως στο έντερο. Δεν είναι απλοί «επισκέπτες», αλλά πολύτιμοι σύμμαχοι: βοηθούν στην πέψη, ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού και ρυθμίζουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Όταν, όμως, η ισορροπία τους διαταράσσεται –κατάσταση γνωστή ως δυσβίωση– μπορεί να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα υγείας, ακόμη και καρκίνος.

Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα με καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν συχνά διαφορετική μικροβιακή σύσταση από τους υγιείς. Μικροοργανισμοί όπως το Fusobacterium και το Bacteroides fragilis εμφανίζονται σε αυξημένα επίπεδα σε ασθενείς με τη νόσο. Ειδικά στους νεότερους, το μικροβίωμα φαίνεται να έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που διαφέρουν από εκείνα των μεγαλύτερων ηλικιών.

Το «ύποπτο» βακτήριο Flavonifractor plautii

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του βακτηρίου Flavonifractor plautii, το οποίο ανευρίσκεται σε υψηλότερες συγκεντρώσεις σε νεαρούς ασθενείς με καρκίνο. Η παρουσία του έχει συσχετιστεί με μειωμένη κατανάλωση φλαβονοειδών, αντιοξειδωτικών ουσιών που βρίσκονται κυρίως σε φρούτα και λαχανικά. Το εύρημα αυτό ενισχύει την άποψη ότι η διατροφή μπορεί να τροποποιεί το μικροβίωμα και να αυξάνει ή να μειώνει τον κίνδυνο καρκινογένεσης.

Ζώα, μεταμοσχεύσεις μικροβιώματος και εντυπωσιακά ευρήματα

Πειραματικές μελέτες σε ζώα αποκαλύπτουν ότι μια ανθυγιεινή διατροφή μπορεί να προκαλέσει φλεγμονώδες περιβάλλον στο έντερο, το οποίο ευνοεί την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Ακόμη πιο εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα ερευνών, όπου η μεταμόσχευση μικροβιώματος από ζώα με καρκίνο σε υγιή πειραματόζωα οδήγησε σε αύξηση του πολλαπλασιασμού των κυττάρων και εμφάνιση όγκων.

Κληρονομικότητα πέρα από τα γονίδια

Μια ενδιαφέρουσα υπόθεση είναι ότι οι αλλαγές στο μικροβίωμα μπορεί να «κληρονομούνται», όχι μέσω του DNA αλλά μέσω των συνηθειών και της επίδρασης προηγούμενων γενεών. Έτσι, οι νεότερες γενιές ενδέχεται να ξεκινούν με ήδη «διαταραγμένο» μικροβίωμα, το οποίο, σε συνδυασμό με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου σε μικρότερη ηλικία.

Φυσικά, ένα ποσοστό περιπτώσεων οφείλεται σε κληρονομικά σύνδρομα, όπως το Lynch syndrome, που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο. Ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, όμως, η δυσβίωση φαίνεται να επιβαρύνει την εξέλιξη της νόσου. Άλλες θεωρίες, όπως οι πιθανές διαφορές στην ανοσολογική απόκριση των νεαρών ατόμων, δεν έχουν μέχρι στιγμής αποδειχθεί.

Η ανάγκη για πρόληψη και νέες στρατηγικές

Η αυξανόμενη συχνότητα του καρκίνου πρώιμης εμφάνισης αποτελεί τεράστια πρόκληση για τη διεθνή ιατρική κοινότητα. Η έγκαιρη αναγνώριση των αιτίων είναι απαραίτητη, ώστε να αναπτυχθούν στρατηγικές πρόληψης και καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Μέχρι τότε, η καλύτερη ασπίδα παραμένει ένας υγιεινός τρόπος ζωής:

·         διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, φρούτα και λαχανικά,

·         περιορισμός κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων τροφών,

·         τακτική σωματική δραστηριότητα,

·         αποφυγή υπερβολικής χρήσης αντιβιοτικών.

Παράλληλα, είναι σημαντικό οι νέοι να γνωρίζουν τα πιθανά προειδοποιητικά σημάδια, όπως αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή παρουσία αίματος στα κόπρανα, και να ζητούν ιατρική συμβουλή χωρίς καθυστέρηση.

Το μικροβίωμα ως «κλειδί» για το μέλλον

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου στους νέους υπενθυμίζει ότι η υγεία μας επηρεάζεται τόσο από τα γονίδιά μας όσο και από τον τρόπο ζωής μας.
Το μικροβίωμα αναδεικνύεται σε έναν κρίσιμο παράγοντα που μπορεί να εξηγήσει την ανησυχητική αύξηση των περιστατικών στις νεότερες γενιές και να ανοίξει τον δρόμο για νέες στρατηγικές πρόληψης και θεραπείας.

*[https://dailynews.ascopubs.org/do/more-than-gut-feeling-answer-rising-incidence-crc-young-adults-lies-within-microbiome?cid=DM21077&bid=498476828]

Πηγή: dailypharmanews.gr