Blog

Έπειτα από μια μακρά υφεσιακή περίοδο, τα τελευταία χρόνια, η ελληνική οικονομία δείχνει σαφή σημάδια ανάκαμψης καταγράφοντας θετικά πρόσημα. Παρά τις δυσμενείς επιπτώσεις της γεωπολιτικής αστάθειας και το υψηλό κόστος διαβίωσης, οι προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας είναι ενθαρρυντικές: το brand name της χώρας έχει βελτιωθεί θεαματικά, η ανεργία έχει υποχωρήσει αισθητά, η διάδραση του πανεπιστημίου με τις επιχειρήσεις είναι σήμερα εντονότερη από ποτέ, ενώ και η ύπαρξη ενός μικρού, αλλά ζωτικού και αναπτυσσόμενου οικοσυστήματος start-ups επιχειρήσεων αποτελεί έμπρακτη απόδειξη για τη δυνατότητα της χώρας να καινοτομεί.

Παράλληλα, η επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της δημοσίας διοίκησης και η υλοποίηση ψηφιακών υποδομών, ιδιαίτερα κατά την κρίση του COVID, απεδείχθη ότι είναι απόλυτα εφικτή. Είναι δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία, σήμερα θεωρείται – και είναι – πιο ισχυρή, πιο ώριμη, πιο αξιόπιστη, σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.

Παρόλα αυτά, η προηγούμενη υφεσιακή δεκαετία οδήγησε στην επιβράδυνση των επενδύσεων, γεγονός που δημιούργησε ένα τεράστιο επενδυτικό κενό για την ελληνική οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2022, οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρότι αυξημένες σε σχέση με το 2016 (11%), ήταν μόλις 13,7%, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος στην ευρωζώνη ήταν 22,7%.

Είναι δεδομένο ότι η επίτευξη και διατήρηση βιώσιμων και σταθερών ρυθμών ανάπτυξης προϋποθέτει την κάλυψη της απόστασης αυτής. Η χώρα σήμερα χρειάζεται επενδύσεις στους δυναμικούς, εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής οικονομίας που δημιουργούν οικονομική προστιθέμενη αξία, που επενδύουν στην τεχνολογία και στο ανθρώπινο δυναμικό, που σέβονται το περιβάλλον, που ενισχύουν το δημόσιο ταμείο με φόρους και εισφορές. Χρειαζόμαστε εξωστρεφείς επιχειρήσεις που παράγουν, εξάγουν, συνεργάζονται και συμμετέχουν σε διεθνείς αλυσίδες αξίας, αναπτύσσουν καινοτομίες και ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Η φαρμακοβιομηχανία αποτελεί κατ΄ εξοχήν έναν τέτοιο κλάδο για την ελληνική οικονομία, δίνοντας τα τελευταία χρόνια το παρόν, με μια σειρά δυναμικών επενδύσεων που συμβάλλουν έμπρακτα στη μείωση του επενδυτικού κενού. Ειδικότερα, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες υλοποιούν ένα σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα που αναμένεται να φθάσει σε ύψος συνολικά τα 1,5 δισ. ευρώ, περιλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία 10 νέων εργοστασίων με 22 μονάδες παραγωγής αλλά και 14 νέες ερευνητικές δομές. Οι επενδύσεις αυτές έχουν μοναδική πολλαπλασιαστική αξία στα δημόσια έσοδα, στο ΑΕΠ της χώρας και οδηγούν στη δημιουργία νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, η ανταποδοτικότητα της επένδυσης για τη δημιουργία νέων παραγωγικών μονάδων εκτιμάται στο 86% του επενδυόμενου ποσού ενώ και η αύξηση των εσόδων του Δημοσίου αντιστοιχεί στο 22,5% της επενδυτικής δαπάνης. Επίσης, σημαντική είναι η συμβολή της λειτουργίας των νέων παραγωγικών μονάδων στο ΑΕΠ, με τη συνολική πολλαπλασιαστική επίδραση να αντιστοιχεί στο 130% της επενδυτικής δαπάνης.

Εκτός όμως από τη σημαντική θετική επίδραση στην οικονομία, οι επενδύσεις αυτές έχουν έντονο θετικό κοινωνικό πρόσημο καθώς διασφαλίζουν την επάρκεια φαρμάκων στην χώρα και βελτιώνουν την πρόσβαση των ασθενών σε ακόμη περισσότερες θεραπείες με προσιτό κόστος, θωρακίζοντας το σύστημα υγείας και φαρμακευτικής φροντίδας.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η προσπάθεια αυτή συντελείται σε περιβάλλον υψηλής αβεβαιότητας και διαρκών, έντονων προκλήσεων. Η σοβαρότερη απειλή για την ολοκλήρωση του επενδυτικού προγραμματισμού των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών είναι η υπερβολική φορολόγηση του κλάδου μέσω του μοναδικού για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, συστήματος υποχρεωτικών εκπτώσεων (rebate) & επιστροφών (clawback). Η τεράστια αυτή επιβάρυνση, όχι μόνο διαμορφώνει συνθήκες οριακής βιωσιμότητας για εκατοντάδες οικονομικά φάρμακα της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, με ότι αρνητικό αυτό σημαίνει για την επάρκεια της φαρμακευτικής αγοράς και την πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες, αλλά ταυτόχρονα στερεί πολύτιμα κεφάλαια από την Ανάπτυξη.

Η διατήρηση και ενίσχυση της επενδυτικής δυναμικής της φαρμακοβιομηχανίας, προϋποθέτει :

• Την επίλυση του προβλήματος της υποχρηματοδότησης των φαρμακευτικών προϋπολογισμών. Είναι απαραίτητο να κλείσει το κενό μεταξύ των αναγκών και της χρηματοδότησης. Το χρηματοδοτικό αυτό κενό δημιουργήθηκε από την εποχή των Μνημονίων και διευρύνεται διαρκώς καθώς οι ανάγκες αυξάνονται, φθάνοντας σήμερα σε επίπεδα μεγαλύτερα του 1,5 δις. € ! Ο εξορθολογισμός της χρηματοδότησης θα οδηγήσει στη μείωση των υπέρμετρων επιβαρύνσεων της φαρμακοβιομηχανίας, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να ανακατευθύνουν τους πόρους αυτούς σε ακόμη περισσότερες επενδύσεις.
• Την επιτάχυνση της ανάπτυξης των εργαλείων που θα επιτρέψουν τον έλεγχο και τον εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης. Ο περιορισμός της αδόκιμης υποκατάστασης των οικονομικότερων φαρμάκων από νεότερα ακριβότερα, η ανάπτυξη της δυνατότητας ουσιαστικού ελέγχου της συνταγογράφησης με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων που επιτρέπουν την ανάλυση της συνταγογραφικής συμπεριφοράς εντοπίζοντας αυτόματα τυχόν παρεκκλίσεις, η ανάπτυξη αποζημιωτικών πρωτοκόλλων συνταγογράφησης, η πλήρης λειτουργια του ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου των ασθενών, αναμένεται ότι θα έχουν σημαντικά αποτελέσματα στην συγκράτηση του κόστους.
• Την διαμόρφωση ενός μόνιμου πλαισίου κινήτρων για επενδύσεις. Το μέτρο του συμψηφισμού ενός μικρού μέρους του clawback με επενδύσεις σε υποδομές και έρευνα, σημείωσε μεγάλη επιτυχία καθώς οδήγησε στην κατάθεση 59 επενδυτικών προτάσεων από ελληνικές και ξένες φαρμακοβιομηχανίες. Όμως ο επενδυτικός προγραμματισμός ειδικά των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών, εκτείνεται πέρα από τα χρονικά και οικονομικά όρια του μέτρου. Κατά συνέπεια τα κίνητρα θα πρέπει να μονιμοποιηθούν και να επεκταθούν ώστε να καλύπτουν την πλήρη διάσταση των επενδύσεων.

Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να εντάσσονται στο πλαίσιο μιας συμφωνίας μεταξύ της Πολιτείας και της βιομηχανίας με σταθερούς κανόνες φαρμακευτικής πολιτικής, το οποίο θα εκτείνεται σε ικανό βάθος χρόνου τουλάχιστον τριετίας. Αυτό θα επιτρέψει τη δημιουργία ενός προβλέψιμου περιβάλλοντος για τη λειτουργία της φαρμακευτικής αγοράς και των επιχειρήσεων, το οποίο θα οδηγεί στη συγκράτηση της αύξησης της δαπάνης, σε λογικές διαχειρίσιμες υποχρεωτικές επιστροφές και σε χαμηλές συμμετοχές για τους ασθενείς.

Οι επενδύσεις και η δυναμική της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας ανοίγουν νέους ορίζοντες. Η ολοκλήρωση του επενδυτικού προγράμματος των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών θα ενισχύσει την διεθνή ανταγωνιστικότητα του κλάδου και θα μας φέρει ακόμη πιο κοντά στο στόχο της ανάδειξης της χώρας μας σε κόμβο φαρμακευτικής έρευνας και παραγωγής για την ΝΑ Ευρώπη. Οι δυνατότητες και οι προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας καθιστούν το στόχο αυτό απόλυτα εφικτό.