Σημαντικές αδυναμίες και εμπόδια καταγράφει για την Ελλάδα ειδική έρευνα, που αφορά τους καρκινικούς βιοδείκτες. Πρόκειται για ειδικές γενετικές εξετάσεις, το αποτέλεσμα των οποίων καθορίζει ποια θεραπεία ενδείκνυται σε κάθε ασθενή.
Η έρευνα παρουσιάστηκε σήμερα σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου-ΕΛΛΟΚ. Η έρευνα φέρει τον τίτλο: “Unlocking the Potential of Precision Medicine in Europe” και πραγματοποιήθηκε το 2020από το Διεθνές Δίκτυο Ποιότητας για την Παθολογική Ανατομική (IQN-Path), τον Ευρωπαϊκό Συνασπισμό Ασθενών με Καρκίνο (E.C.P.C) και την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων (E.F.P.I.A).
Η έρευνα καταγράφει μερικά από τα σημαντικότερα προβλήματα για τη χώρα μας όσον αφορά την πρόσβαση, έγκριση και αποζημίωση, αλλά και το επίπεδο της ποιότητας των εξετάσεων, με σημαντικές ελλείψεις και ανεπάρκειες όσον αφορά το ρυθμιστικό και νομοθετικό πλαίσιο. Τα σημαντικότερα εξ’ αυτών είναι:
- Περιορισμένη διαθεσιμότητα ιατρικής ακριβείας που συνδέεται με βιοδείκτες λόγω πολύπλοκων διαδικασιών και αποζημίωσης μικρού αριθμού εξετάσεων.
- Ασάφεια στις προσεγγίσεις αξιολόγησης της αξίας των διαγνωστικών εξετάσεων οδηγεί στην μη ενσωμάτωσή τους στην κλινική πρακτική.
- Διαφορές εργαστηρίων ως προς τις υποδομές – Μικρός αριθμός ιδιωτικών, δημοσίων & ακαδημαϊκών εργαστηρίων με δυνατότητες εφαρμογής τεχνικής FISH & ΝGS.
- Χαμηλή δημόσια χρηματοδότηση για την υποστήριξη των εξετάσεων βιοδεικτών με αποτέλεσμα την περιορισμένη χρήση τους
- Περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία διάθεσης νέων φαρμάκων
- Χαμηλή συμμετοχή των εργαστηρίων σε προγράμματα πιστοποίησης ποιότητας
Η παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας για την Ελλάδα έγινε από την Πρόεδρο τηςΕΛΛΟΚ, κα. Καίτη Αποστολίδου η οποία τόνισε πως «οι ασθενείς χρειάζονται ταχεία και έγκυρη ενημέρωση για τις δυνητικές θεραπείες για την περίπτωση τους και ο έλεγχος με τους των κατάλληλους για την περίπτωση τους βιοδείκτες, θα βοηθήσει την επιλογή της θεραπείας που προσφέρει τις μεγαλύτερες δυνατότητες εξάλειψης ή ελέγχου της νόσου. Οι προτεινόμενες συστάσεις πολιτικής εφόσον εφαρμοσθούν θα επιτρέψουν την ταχεία πρόσβαση των ασθενών μόνον στις θεραπείες που είναι κατάλληλες για την δική τους μορφή καρκίνου με σαφή πλεονεκτήματα για τους ασθενείς και το σύστημα υγείας».
Συστάσεις
Οι βραχυπρόθεσμες συστάσεις πολιτικής που προτείνονται για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών και την επίτευξη ενός οράματος ισότιμης πρόσβασης σε εξετάσεις βιοδεικτών είναι:
- η ανάπτυξη διαδικασιών για την παράλληλη έγκριση των φαρμάκωνκαι των ανάλογων τεστ βιοδεικτών
- η θέσπιση ενός Εθνικού Συστήματος Αξιολόγησης της Αξίας των Βιοδεικτών
- Θέσπιση ειδικού προϋπολογισμού για εξετάσεις βιοδεικτών
- Υποχρεωτική διαπίστευση ISO των εργαστηρίων και συμμετοχή σε πρόγραμμα ΕQA (εξωτερικής αξιολόγησης ποιότητας)
- Περιφερειακά κέντρα εξετάσεων για τη βελτίωση κόστους-αποδοτικότητας, ανάπτυξη τεχνογνωσίας, επένδυση σε τεχνολογίες έλεγχο
- Βελτίωση ενημέρωσης των ενδιαφερομένων μερών (επαγγελματιώνυγείας, παρόχων υπηρεσιών υγείας, συλλόγων ασθενών, φορέων χάραξης πολιτικών) σχετικά με τη χρησιμότητα των εξετάσεων βιοδεικτών, τις διαδικασίες εξετάσεων και αποζημίωσης
- Συλλογή δεδομένων σε κεντρική βάση για την παρακολούθηση του επιπολασμού των βιοδεικτών και τον εντοπισμό τάσεων όσον αφορά την ανταπόκριση ασθενών σε θεραπείες
- Καθιέρωση διαδικασιών ανίχνευσης ορίζοντα για μελλοντικές ανάγκες ελέγχου.
Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο τα εθνικά συστήματα θα πρέπει να εξελιχθούν ώστε να επιφέρουν περαιτέρω βελτιώσεις στις εκβάσεις των ασθενών. Οι προτάσεις πολιτικής της μελέτης προς αυτή την κατεύθυνση περιλαμβάνουν:
- Εναρμονισμένες προσεγγίσεις σε όλο το φάσμα ανάπτυξης των εξετάσεων & καθοδήγηση αναφορικά με την χρήση βιοδεικτών στις κλινικές μελέτες και αποτίμηση της αξίας των εξετάσεων
- Κεντρικές υποδομές διενέργειας των εξετάσεων
- Κοινή χρήση των δεδομένων των εξετάσεων βιοδεικτών και συνεργασία μεταξύ βασικών ενδιαφερόμενων μερών σε όλη την Ευρώπη
- Κατευθυντήριες οδηγίες για τον ολοκληρωμένο έλεγχο σε συνεργασία με την ESMO / την ESP για την ανάπτυξη κατευθυντήριων οδηγιών σε επίπεδο ΕΕ / Ηνωμένου Βασιλείου για την προώθηση της χρήσης ολοκληρωμένου ελέγχου
