Blog

Οι ανακοινώσεις που αναμένονται στις αρχές Δεκεμβρίου από δύο φιλόδοξες μελέτες της Novo Nordisk θεωρούνται η ισχυρότερη έως σήμερα ένδειξη για το εάν τα blockbuster GLP-1, που χρησιμοποιούνται ευρέως σε διαβήτη και απώλεια βάρους, μπορούν πραγματικά να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ.

Οι δοκιμές αξιολογούν το Rybelsus, το παλαιότερο από του στόματος φάρμακο της εταιρείας, με τη δραστική ουσία σεμαγλουτίδη, σε χιλιάδες ασθενείς με ήπια μορφή της νόσου. Στόχος είναι η μείωση του ρυθμού γνωστικής έκπτωσης κατά τουλάχιστον 20%.

Σύμφωνα με ειδικούς, μια επιτυχία θα προσέφερε μια πιο εύχρηστη επιλογή θεραπείας για μια πάθηση που αφορά περίπου 50 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και χαρακτηρίζεται από συσσώρευση τοξικών αμυλοειδών στον εγκέφαλο. Ακόμη και εάν τα αποτελέσματα δεν είναι εντυπωσιακά, οι ερευνητές αναμένουν κρίσιμες ενδείξεις για το πώς και γιατί τα GLP-1 μπορεί να επηρεάζουν την πορεία της νόσου.

Διάκριση τύπων άνοιας

Η Chief Science Officer του Alzheimer’s Association, Maria Carrillo, εξηγεί ότι το πρόγραμμα έχει «πραγματικό μετασχηματιστικό δυναμικό». Παρ’ όλα αυτά, παραμένει άγνωστο πώς η στόχευση του GLP-1 υποδοχέα επιδρά στον εγκέφαλο.

Μέχρι σήμερα, τα περισσότερα δεδομένα υποστήριζαν τη χρήση GLP-1 σε ασθενείς με άνοια σχετιζόμενη με διαβήτη και παχυσαρκία. Οι μελέτες της Novo ξεκίνησαν το 2021 με βάση ευρήματα από προκλινικές δοκιμές και αναλύσεις σε ανθρώπους, που έδειξαν μειωμένο κίνδυνο άνοιας σε διαβητικούς ασθενείς οι οποίοι λάμβαναν GLP-1. Μικρή μελέτη με τη λιραγλουτίδη είχε ήδη δείξει επιβράδυνση της απώλειας εγκεφαλικού όγκου σε ασθενείς με ήπιο Αλτσχάιμερ.

Η διάκριση μεταξύ τύπων άνοιας παραμένει κρίσιμη. Περίπου το 60% των ασθενών πάσχουν από Αλτσχάιμερ, ενώ πολλοί έχουν μικτή εικόνα, όπως αγγειακή άνοια. Οι μελέτες της Novo απαιτούσαν επιβεβαιωμένη διάγνωση Αλτσχάιμερ, κάτι που δυσχέρανε την ένταξη ασθενών με προχωρημένη αγγειακή νόσο, σύμφωνα με την ερευνήτρια Dr. Mary Sano από το Mount Sinai.

Νευρολογική δράση

Το ερώτημα παραμένει: Πώς τα GLP-1 επηρεάζουν τον εγκέφαλο; Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι είτε υπάρχει άμεση νευρολογική δράση είτε έμμεση ωφέλεια μέσω απώλειας βάρους ή μείωσης της φλεγμονής. Ωστόσο, δεν είναι όλα τα GLP-1 ίδια. Μελέτες σε ποντίκια δείχνουν ότι η λιραγλουτίδη διέρχεται ευκολότερα τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό σε σχέση με τη σεμαγλουτίδη, όπως αναφέρει η Dr. Heather Ferris από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια.

Η Ferris αναμένει «θετικά, αλλά περιορισμένα» αποτελέσματα. Ο Dr. David Knopman από τη Mayo Clinic σημειώνει ότι η σχέση του GLP-1 υποδοχέα με την παθολογία του Αλτσχάιμερ «παραμένει εντελώς άγνωστη».

Την ίδια στιγμή, ήδη υπάρχουν δύο εγκεκριμένες θεραπείες που μειώνουν το αμυλοειδές στον εγκέφαλο: το Kisunla της Lilly και το Leqembi της Eisai και Biogen, που σε κλινικές δοκιμές επιβράδυναν την εξέλιξη της νόσου σχεδόν κατά 30%, αλλά απαιτούν ενέσιμη ή ενδοφλέβια χορήγηση και ενέχουν σοβαρές παρενέργειες.

Ο Dr. Howard Fillit από το Alzheimer’s Drug Discovery Foundation τονίζει ότι οι νέες μελέτες μπορεί να αποκαλύψουν τον ρόλο των GLP-1 στις μεταβολικές αλλαγές του εγκεφάλου που προηγούνται του σχηματισμού πλακών αμυλοειδούς. Μια επιβράδυνση της τάξης του 30% θα θεωρηθεί ξεκάθαρη επιτυχία.

Πρόληψη της νόσου

Ακόμη και σε περίπτωση μετριοπαθών αποτελεσμάτων, τα δεδομένα θα συμβάλουν στον σχεδιασμό νέων μελετών, πιθανώς με συνδυασμούς GLP-1 με υφιστάμενες θεραπείες. Η Lilly, η Eisai και η Biogen συνεχίζουν παράλληλες έρευνες για την πρόληψη της νόσου σε προκλινικό στάδιο.

Σε χρηματιστηριακό επίπεδο, ένα θετικό αποτέλεσμα θα μπορούσε να ενισχύσει τη μετοχή της Novo έως και 10%, ενώ ένα αρνητικό θα οδηγούσε σε πτώση περίπου 5%. Τα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν στις 3 Δεκεμβρίου στο συνέδριο Clinical Trials on Alzheimer’s Disease στο Σαν Ντιέγκο.

Πηγή: healthpharma.gr