Blog

Η δημιουργία Ταμείου Καινοτομίας το οποίο θα επιτρέπει την πρώιμη πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες αποτελεσματικές θεραπείες που αφορούν σε ακάλυπτες ιατρικές ανάγκες, αποτελεί πάγια θέση της φαρμακοβιομηχανίας στο πλαίσιο του θεσμικού διαλόγου με την Πολιτεία.

Είναι δεδομένο ότι η δημόσια χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης στη χώρα μας υπολείπεται των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών των ασθενών, καθώς η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας στο κόστος της φαρμακευτικής περίθαλψης μέσω υποχρεωτικών εκπτώσεων και επιστροφών αυξάνεται διαρκώς χρόνο με το χρόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2023 οι φαρμακευτικές ανάγκες στον ΕΟΠΥΥ και τα νοσοκομεία καλύφθηκαν με 2,8 δις ευρώ από το Κράτος, οι ασθενείς μέσω των συμμετοχών επιβαρύνθηκαν με 735 εκατ. ευρώ, ενώ η βιομηχανία συνεισέφερε με συνολικές επιστροφές που έφθασαν το δυσθεώρητο ποσό των 3,2 δις. ευρώ, υπερβαίνοντας δηλαδή τη συμβολή του Κράτους.

Παρά το γεγονός της τεράστιας υποχρηματοδότησης, το δημόσιο σύστημα φαρμακευτικής φροντίδας της χώρας μας εξασφαλίζει ικανοποιητική πρόσβαση στις νέες θεραπείες, σημειώνοντας καλύτερες επιδόσεις στην πρόσβαση των ασθενών από συστήματα άλλων πλουσιότερων χωρών. Όμως αυτό επιτυγχάνεται με παράπλευρες διαδικασίες, καθώς οι νέες θεραπείες εισάγονται εκτάκτως από τον ΙΦΕΤ, συχνά σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές, ενώ δεν ακολουθεί κανένας έλεγχος ή καταγραφή της αποτελεσματικότητας τους.

Σημειώνεται ότι η δαπάνη για εισαγωγές φαρμάκων μέσω του ΙΦΕΤ βαίνει διαρκώς αυξανόμενη τα τελευταία χρόνια, καθώς οι φαρμακευτικές εταιρείες δυσκολεύονται να ακολουθήσουν την κανονική οδό της κυκλοφορίας, τιμολόγησης και αποζημίωσης καθώς το υφιστάμενο πλαίσιο και το υπερβολικό ύψος των υποχρεωτικών επιστροφών από την πρώτη στιγμή κυκλοφορίας ενός προϊόντος είναι συχνά απαγορευτικό για τη διάθεση των θεραπειών αυτών στην ελληνική αγορά. Είναι δεδομένο ότι η κατάσταση αυτή δεν είναι βιώσιμη καθώς δεν είναι δυνατό να εφαρμόζονται οι ίδιοι κανόνες τιμολόγησης, αποζημίωσης και υποχρεωτικών επιστροφών για φάρμακα των πέντε και δέκα ευρώ που απευθύνονται σε εκατομμύρια ασθενείς και για πανάκριβες θεραπείες δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ που αφορούν σε μεμονωμένες – μετρημένες στα δάκτυλα-περιπτώσεις ασθενών.

Η δημιουργία ξεχωριστού Ταμείου Καινοτομίας αποτελεί μια ενδιαφέρουσα πρόταση που διασφαλίζει την πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες αυτές, χωρίς να διαχέει το κόστος στις υπόλοιπες φαρμακευτικές εταιρείες που λόγω του μηχανισμού των αυτόματων επιστροφών clawback υποχρεώνονται να χρηματοδοτήσουν τις όποιες υπερβάσεις των ήδη πενιχρών δημόσιων φαρμακευτικών προϋπολογισμών. Όμως όπως συμβαίνει παντού, η αποτελεσματικότητα της πρότασης αυτής θα εξαρτηθεί από τον τρόπο και τις λεπτομέρειες της υλοποίησης της. Στο πλαίσιο αυτό θεωρούμε ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα ακόλουθα:

• Είναι σημαντικό να αποφασιστεί το ποιες θεραπείες θα καλύπτονται από το νέο Ταμείο, γεγονός που θα καθορίσει και το ύψος της χρηματοδότησής του. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι από τον κατάλογο των 78 θεραπειών που χαρακτηρίζονται σήμερα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων ως φάρμακα προτεραιότητας (PRIority MEdicines – PRIME), οι 36 αφορούν σε προηγμένες κυτταρικές/γονιδιακές θεραπείες ATMPs (Advanced Therapeutic Medicinal Products).
• Το νέο ταμείο θα πρέπει να χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό, διακριτά σε σχέση με τους υφιστάμενους προϋπολογισμούς της φαρμακευτικής δαπάνης, με επιπρόσθετους πόρους που θα μπορούσαν να προέλθουν από την επιβολή φόρων αμαρτίας (earmarked taxation) σε προϊόντα με βλαπτικές συνέπειες για την υγεία, ή από την ανακατεύθυνση του πόρου που προκύπτει από την επιβάρυνση των ασθενών με ένα ευρώ ανά συνταγή ο οποίος ήδη εισπράττεται αλλά δεν χρησιμοποιείται για την κάλυψη των φαρμακευτικών αναγκών καθώς καταλήγει στα γενικά έσοδα του ΕΟΠΥΥ.
• Επίσης ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί στο θέμα της καταγραφής και συλλογής των, κλινικών και μη, δεδομένων που αφορούν στους ασθενείς που θα λαμβάνουν τις συγκεκριμένες θεραπείες καθώς είναι δεδομένο ότι η ανάπτυξη μητρώων για τους ασθενείς αποτελεί προϋπόθεση για το όλο εγχείρημα. Σημειώνεται ότι ένας βασικός στόχος της πρωτοβουλίας PRIME για την πρώιμη πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες έγκειται στην συλλογή δεδομένων πραγματικού κόσμου από τη χρήση των νέων θεραπειών, προκειμένου να τεκμηριωθεί η αποτελεσματικότητα τους και στη συνέχεια να ενταχθούν σε καθεστώς κανονικής αποζημίωσης. Η μέχρι σήμερα εμπειρία από την ανάπτυξη και συντήρηση μητρώων ασθενών, οι καθυστερήσεις στην πλήρη υλοποίηση του ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου υγείας και στην ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στα νοσοκομεία, δημιουργούν εύλογες ανησυχίες για την επιτυχή διαχείριση του όλου εγχειρήματος.

Ασφαλώς η δυνατότητα πρόσβασης στις προηγμένες θεραπείες αποτελεί ένα σημείο που ενδεικτικό για την ποιότητα και την ανταποκρισιμότητα του συστήματος υγείας και φαρμακευτικής φροντίδας. Όμως η μεγάλη εικόνα αφορά στους εκατομμύρια ασθενείς που για διάφορους λόγους σήμερα είτε υποθεραπεύονται αδυνατώντας να ακολουθήσουν τη θεραπεία τους είτε υπερθεραπεύονται λόγω της αδόκιμης χρήσης των φαρμάκων. Στο πλαίσιο αυτό θεωρούμε ότι η Πολιτεία, μαζί με την μέριμνα για την πρόσβαση των μεμονωμένων ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες, οφείλει να ασχοληθεί με την μεγάλη μάζα των χρονίων ασθενών ώστε να παραμένουν ρυθμισμένοι με το μικρότερο δυνατό κόστος για τους ίδιους και το σύστημα υγείας.