Blog

Τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα αποτελούν μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία, με 88 εκατομμύρια Ευρωπαίους να ζουν με χρόνια αναπνευστική πάθηση. Κάθε χρόνο προστίθενται 6,8 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις, ενώ 400.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από αυτά.

Με αφορμή το 34ο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό Συνέδριο, που διοργανώνεται από τις 17 έως τις 21 Δεκεμβρίου στο ξενοδοχείο Divani Caravel, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία θέτει στο επίκεντρο τις χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις και αναδεικνύει την ανάγκη πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης, σύγχρονης θεραπευτικής προσέγγισης και ισότιμης πρόσβασης στη φροντίδα.

Χρειάζεται συστηματική προσέγγιση πρόληψης

Τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα αποτελούν μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία, με αυξανόμενο φορτίο για τα συστήματα περίθαλψης. Παράγοντες όπως το κάπνισμα και τα καπνικά προϊόντα, οι λοιμώξεις, η παχυσαρκία, το περιβάλλον και η επαγγελματική έκθεση συμβάλλουν καθοριστικά στην εμφάνιση και εξέλιξή τους.

Ο Στέλιος Λουκίδης, Καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, επισημαίνει ότι η αντιμετώπιση των χρόνιων αναπνευστικών παθήσεων δεν μπορεί να περιορίζεται στη διαχείριση των συμπτωμάτων, αλλά απαιτεί μια πιο συστηματική προσέγγιση πρόληψης. Όπως αναφέρει ο κ. Λουκίδης, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία θα παρουσιάσει «το Συνέδριο ένα σχέδιο δράσης το οποίο θα στοχεύει τις παραμέτρους αυτές μέσω του περιορισμού του καπνίσματος και των καπνικών προϊόντων, της αύξησης της εμβολιαστικής κάλυψης, της προστασίας του περιβάλλοντος και της σωστής διατροφής».

Νέες βιολογικές θεραπείες για τη ΧΑΠ

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια αποτελεί μία από τις πιο σοβαρές και θανατηφόρες παθήσεις του αναπνευστικού, με συχνές παροξύνσεις και επαναλαμβανόμενες νοσηλείες που επιβαρύνουν τους ασθενείς και τα συστήματα υγείας.

Ο Νίκος Τζανάκης, Ομότιμος Καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, τονίζει ότι η αντιμετώπιση της νόσου εισέρχεται σε νέα εποχή. Όπως αναφέρει ο κ. Τζανάκης, τα νέα βιολογικά φάρμακα dupilumab και mepolizumab έχουν δείξει, σε μεγάλες κλινικές μελέτες, σημαντική μείωση των παροξύνσεων της νόσου. Μάλιστα ο κ. Τζανάκης υπογραμμίζει ότι «η στοχευμένη βιολογική θεραπεία, βασισμένη στα χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς, σηματοδοτεί μια επανάσταση. Με δεδομένο ότι αυτή η πρόοδος θα συνεχιστεί, οι τωρινοί ασθενείς αλλά και οι επόμενες γενιές ασθενών με ΧΑΠ θα ζήσουν μια διαφορετική προς το καλύτερο πραγματικότητα».

Το σοβαρό άσθμα

Αν και αφορά λιγότερο από το 5% των ασθματικών ασθενών, το σοβαρό άσθμα ευθύνεται για το 70 έως 80% του συνολικού οικονομικού κόστους του άσθματος, λόγω των συχνών παροξύνσεων, των νοσηλειών, της φαρμακευτικής επιβάρυνσης και των ημερών απουσίας από την εργασία.

Ο Πέτρος Μπακάκος, Καθηγητής Πνευμονολογίας του ΕΚΠΑ, Διευθυντής Α΄ Πνευμονολογικής Κλινικής στο Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία» και Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, επισημαίνει ότι οι βιολογικές θεραπείες στο σοβαρό άσθμα μειώνουν σημαντικά τις παροξύνσεις και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής. Περαιτέρω αναφέρει ότι η «GSAR (Greek Severe Asthma Registry) αποτελεί μια βάση δεδομένων με 619 Έλληνες σοβαρούς ασθματικούς, που παρέχει χρήσιμες πληροφορίες οι οποίες θα βοηθήσουν στον καλύτερο σχεδιασμό στρατηγικής αντιμετώπισης των ασθενών αυτών».

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνος του πνεύμονα

Ο καρκίνος του πνεύμονα παραμένει η πιο θανατηφόρα μορφή καρκίνου, γεγονός που καθιστά τον οργανωμένο προσυμπτωματικό έλεγχο κρίσιμο βήμα για την έγκαιρη διάγνωση και τη μείωση της θνησιμότητας.

Ο Ελευθέριος Ζέρβας, Πνευμονολόγος, Διευθυντής ΕΣΥ στην 7η Πνευμονολογική Κλινική και στο Κέντρο Άσθματος του Γενικού Νοσοκομείου Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία» και Ταμίας του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, αναφέρει ότι στο φετινό συνέδριο «θα παρουσιαστούν τα πρώτα αποτελέσματα προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου που υλοποιήθηκαν σε Πανεπιστημιακές Πνευμονολογικές Κλινικές σε όλη τη χώρα, σε συνεργασία με τη FairLife, προσφέροντας μια πρώτη εικόνα για το πώς θα μπορούσε να οργανωθεί ένα εθνικό πρόγραμμα screening». Παράλληλα, σημειώνει ότι ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνει η παρουσίαση του ευρωπαϊκού προγράμματος SOLACE σε Αθήνα και Ηράκλειο, που αναδεικνύει τον ρόλο της Ελλάδας στη διαμόρφωση σύγχρονων στρατηγικών πρόληψης.

Η συζήτηση για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του πνεύμονα δεν περιορίζεται πλέον σε εθνικό επίπεδο, αλλά έχει περάσει στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής υγείας. Στο πλαίσιο του Πανελλήνιου Πνευμονολογικού Συνεδρίου, ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνει και η τοποθέτηση της επερχόμενης Προέδρου της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Καθηγήτριας Joanna Chorostowska, η οποία αναδεικνύει τον ρόλο του οργανωμένου screening ως βασικού εργαλείου πρόληψης και μείωσης της θνησιμότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

ΧΑΠ και καρδιαγγειακός κίνδυνος

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια συνοδεύεται συχνά από καρδιαγγειακές συννοσηρότητες και παροξύνσεις που δυσκολεύουν την πορεία των ασθενών και αυξάνουν το κόστος περίθαλψης.

Η Νικολέττα Ροβίνα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Ειδική Γραμματέας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας και Υπεύθυνη Εκπαίδευσης, αναφέρεται σε δύο μεγάλες ελληνικές μελέτες. Όπως εξηγεί, η μελέτη HELICOPD καταγράφει ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια και καρδιαγγειακά νοσήματα, ενώ η μελέτη Discharge καταγράφει πρακτικές παρακολούθησης ασθενών μετά από νοσηλεία για σοβαρή παρόξυνση, με στόχο να αναδειχθούν κενά και διαφοροποιήσεις στη φροντίδα.

Όπως αναφέρει η κα Ροβίνα, στη μελέτη HELICOPD, την περίοδο Οκτωβρίου 2024 έως Οκτωβρίου 2025, εντάχθηκαν 837 ασθενείς από 31 κέντρα. Από αυτούς, 22% είχαν πρωτοδιάγνωση Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας και 21% είχαν νεοδιαγνωσθέν καρδιαγγειακό νόσημα.

Για τη μελέτη Discharge, η κα Ροβίνα σημειώνει ότι καταγράφηκαν 283 ασθενείς μετά το εξιτήριο σε επτά νοσοκομεία σε Αθήνα, Ηράκλειο, Κέρκυρα, Τρίπολη και Καβάλα. Όπως αναφέρει, 58% των ασθενών είχε τουλάχιστον μία σοβαρή παρόξυνση το προηγούμενο έτος, ενώ καταγράφηκε μεγάλη ανομοιομορφία στη διαχείριση μετά από σοβαρή παρόξυνση, σε φάρμακα και παρακολούθηση, με επιπτώσεις στον έλεγχο της νόσου και στο κόστος περίθαλψης.

Γεωγραφικές ανισότητες στην πρόσβαση

Η πρόσβαση σε εξειδικευμένη πνευμονολογική φροντίδα δεν είναι ίδια σε όλη τη χώρα. Ιδιαίτερα σε νησιωτικές και ακριτικές περιοχές οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες και η έλλειψη εξειδικευμένων δομών δυσχεραίνουν την έγκαιρη διάγνωση και τη συστηματική παρακολούθηση των ασθενών με αναπνευστικά νοσήματα.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Μονάδα Πρόληψης Αναπνευστικών Νοσημάτων και Κοινωνικών Δράσεων της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας έχει αναπτύξει στοχευμένες παρεμβάσεις με στόχο τη μείωση των ανισοτήτων και την ενίσχυση της ισότιμης πρόσβασης σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας.

Ο Χαράλαμπος Μόσχος, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, Διευθυντής ΕΣΥ στο Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία» και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, αναδεικνύει τον ρόλο της Μονάδας στην πράξη. Όπως αναφέρει, το 2025 η Μονάδα πραγματοποίησε δράσεις σε 15 νομούς και 39 δήμους σε όλη τη χώρα, εξετάζοντας δωρεάν 1.897 πολίτες, 969 γυναίκες και 928 άνδρες.

Οι παρεμβάσεις έφτασαν σε περιοχές όπου η εξειδικευμένη πνευμονολογική φροντίδα είναι περιορισμένη ή ανύπαρκτη, από το Μικρό Δέρειο Έβρου και το Αμύνταιο Φλώρινας έως απομακρυσμένα νησιά, όπως η Κίμωλος, η Θηρασιά, η Ηρακλειά, η Σχοινούσα και η Αμοργός. Σύμφωνα με τον κ. Μόσχο, περίπου το 10% των εξεταζόμενων πολιτών εντοπίστηκε με ευρήματα αποφρακτικών νοσημάτων, όπως Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια και άσθμα, επιβεβαιώνοντας τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης, ιδιαίτερα σε περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας.

Λοιμώξεις του αναπνευστικού και εμβολιασμός

Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού παραμένουν κρίσιμο πεδίο επιστημονικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες και άτομα με χρόνια νοσήματα.

Η Παρασκευή Κατσαούνου, Καθηγήτρια Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, επισημαίνει ότι οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένων της νόσου COVID-19 και της φυματίωσης, αποτέλεσαν το 2021 την πρώτη αιτία θνησιμότητας παγκοσμίως σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Όπως αναφέρει, ελληνικά δεδομένα καταγράφουν σημαντική θνητότητα σε νοσηλευόμενους ασθενείς, με θνητότητα 22,3% σε πνευμονιοκοκκική λοίμωξη, 16,8% σε RSV και 12,76% στη γρίπη.

Στο ίδιο πλαίσιο, η κα Κατσαούνου σημειώνει ότι η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία επικαιροποίησε τις οδηγίες εμβολιασμού για ομάδες υψηλού κινδύνου. Οι οδηγίες περιλαμβάνουν ετήσιο εμβολιασμό έναντι της γρίπης, ετήσιο εμβολιασμό έναντι της νόσου COVID-19, εφάπαξ εμβολιασμό έναντι του πνευμονιόκοκκου με PVC20, δύο δόσεις RZV έναντι του έρπητα ζωστήρα, εμβολιασμό ανά 10 έτη έναντι του κοκκύτη και εμβολιασμό ανά τριετία για τον ιό του αναπνευστικού συγκυτίου, τον RSV.

Ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση

Η ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση και επικαιροποίηση της επιστημονικής γνώσης αναδεικνύεται ως βασικός άξονας της σύγχρονης πνευμονολογικής πρακτικής. Το ενδιαφέρον των πνευμονολόγων εστιάζεται τόσο στις διαγνωστικές όσο και στις θεραπευτικές εξελίξεις, με έμφαση σε πεδία που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινή κλινική φροντίδα.

Στο πλαίσιο του Πανελλήνιου Πνευμονολογικού Συνεδρίου, που ξεκινά την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου, ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην εκπαίδευση γύρω από σύγχρονες διαγνωστικές τεχνικές, όπως ο θωρακικός υπέρηχος στην κλινική πράξη και στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, καθώς και στον λειτουργικό έλεγχο της αναπνοής. Παράλληλα, στο επίκεντρο βρίσκονται σύνθετα νοσήματα, όπως οι διάχυτες διάμεσες πνευμονοπάθειες και τα νοσήματα της πνευμονικής κυκλοφορίας, όπου η διεπιστημονική συνεργασία και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας είναι καθοριστικές.

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η συζήτηση για τη Στρατηγική Πρόληψης Αναπνευστικών Νοσημάτων, σε εναρμόνιση με τις κατευθύνσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, επιβεβαιώνοντας τον ρόλο του Συνεδρίου ως σημείο αναφοράς για την επιστημονική γνώση και την πολιτική υγείας στον τομέα του αναπνευστικού.

Τα αναπνευστικά νοσήματα απαιτούν ολιστική προσέγγιση

Από την πρόληψη και τον εμβολιασμό έως τις νέες βιολογικές θεραπείες, τον προσυμπτωματικό έλεγχο και τη διαχείριση των χρόνιων παθήσεων, οι τοποθετήσεις των Πνευμονολόγων δείχνουν ότι τα αναπνευστικά νοσήματα απαιτούν ολιστική και συντονισμένη προσέγγιση. Η επιστημονική γνώση, τα ελληνικά δεδομένα και η κλινική εμπειρία συγκλίνουν στην ανάγκη για στρατηγικές που συνδέουν την πρόληψη με την έγκαιρη διάγνωση, την εξατομικευμένη θεραπεία και την ισότιμη πρόσβαση στη φροντίδα.

Πηγή: thedailyhealth.gr