Έχουμε στην Ελλάδα καινοτομία στον τομέα της Υγείας; Μπορούν να αντιμετωπιστούν χρόνιες παθογένειες που δημιουργούν ανάχωμα στην επένδυση των φαρμακευτικών εταιρειών; Πώς μπορεί να έχει η επιχειρηματική αγορά προβλεψιμότητα και σταθερό περιβάλλον; Είναι η Ελλάδα ευέλικτος χώρος για την προσέλκυση περισσότερων κλινικών μελετών; Αυτά είναι μερικά από τα καίρια ερωτήματα που αφορούν τη βιωσιμότητα και το μέλλον του φαρμάκου στην Ελλάδα, στα οποία μας απαντά ο Σπύρος Φιλιώτης, αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής της Φαρμασέρβ – Λίλλυ, μέλος του Δ.Σ. του ΣΦΕΕ και του PIF.
1. Κύριε Φιλιώτη, η λέξη καινοτομία «παίζει» συνεχώς τα τελευταία χρόνια στην καθημερινότητά μας και ειδικά στον τομέα την Υγείας. Τι σημαίνει στην πραγματικότητα όμως καινοτομία στην Υγεία;
Η λέξη «καινοτομία» έχει γίνει ένα από τα πιο συνηθισμένα θέματα συζήτησης, ιδιαίτερα στον τομέα της Υγείας. Η καινοτομία στην Υγεία είναι μια πολυδιάστατη έννοια, η βάση της είναι η έρευνα και ανάπτυξη διαγνωστικών εργαλείων, φαρμάκων και υπηρεσιών, που έχουν στόχο να αυξήσουν την αποδοτικότητα του συστήματος υγείας, με τελικό σκοπό την παροχή καλύτερης φροντίδας και ποιότητας ζωής των συνανθρώπων μας. Η καινοτομία μπορεί να διαμορφώσει το μέλλον της υγειονομικής περίθαλψης, από την ανάπτυξη φαρμάκων και εξοπλισμού έως την καλύτερη λειτουργία νοσοκομείων και φαρμακείων. Μια από τις πλέον κορυφαίες καινοτομίες που συνεχώς αναδύεται είναι αυτή της Τεχνητής Νοημοσύνης που θα μεταμορφώσει την υγειονομική περίθαλψη, βελτιώνοντας τη διάγνωση, την ανίχνευση ασθενειών και την ανάπτυξη φαρμάκων.
2. Στην Ελλάδα έχουμε καινοτομία; Μπορούμε να έχουμε με τα προβλήματα που ταλανίζουν τον τομέα, όπως για παράδειγμα οι υποχρεωτικές επιστροφές;
Η καινοτομία στην Ελλάδα είναι ένα θέμα που απασχολεί έντονα όλους όσους εργάζονται στον τομέα της Υγείας. Παρά τα προβλήματα και τις προκλήσεις που υπάρχουν, η Ελλάδα μπορεί να καταγράψει επιτυχίες στον τομέα της καινοτομίας. Ιδιαίτερα σε μια χώρα με γεωγραφία σαν της Ελλάδας, πρέπει να δοθεί η δυνατότητα από τις Αρχές να δοκιμαστούν εργαλεία Τηλεϊατρικής και ψηφιακής υγείας τελευταίας τεχνολογίας. Με τον τρόπο αυτόν, θα βελτιωθεί η περίθαλψη του πληθυσμού, θα μειωθεί το κόστος του συστήματος και μπορεί να δοθούν ευκαιρίες να αναδειχθούν σε ηγέτες νέες επιχειρήσεις του χώρου. Χρειάζεται ωστόσο η στήριξη της Πολιτείας, κυρίως με ευνοϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο χρήσης τέτοιων εργαλείων, ώστε μακροπρόθεσμα το όραμα αυτό να γίνει πράξη.
Ωστόσο, οι υποχρεωτικές επιστροφές (clawbacks και rebates) που έχουν επιβληθεί στις φαρμακευτικές εταιρείες επηρεάζουν αρνητικά τη φαρμακευτική καινοτομία, δημιουργώντας ένα περιβάλλον αβεβαιότητας. Παρά τις δυσκολίες, υπάρχουν δυνατότητες και προοπτικές για την προώθηση της καινοτομίας. Η απλοποίηση των διαδικασιών έγκρισης, η μείωση της γραφειοκρατίας και η εξάλειψη υποχρεώσεων, όπως για παράδειγμα η εκπλήρωση του κριτηρίου 5/11, που δημιουργούν ανυπέρβλητα εμπόδια στην κατάθεση φακέλου αποζημίωσης, μπορούν να επιταχύνουν την εισαγωγή νέων καινοτόμων φαρμάκων και υπηρεσιών στην αγορά. Η στρατηγική προσέγγιση, η ενίσχυση της χρηματοδότησης και η άρση των υποχρεωτικών επιστροφών μετά από πολλά χρόνια επιβάρυνσης των φαρμακευτικών εταιρειών μπορούν να βοηθήσουν στην ενσωμάτωση νέων καινοτόμων λύσεων που θα βελτιώσουν την ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης στη χώρα.
3. Άλλο ένα μεγάλο «αγκάθι» είναι οι κλινικές μελέτες. Χρόνια τώρα όσοι γνωρίζουν το κομμάτι αυτό κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι η χώρα μας χάνει πολλά χρήματα από τη μη εισροή κλινικών μελετών. Πού βρισκόμαστε σήμερα και τι χρειάζεται να γίνει ακόμα;
Η χώρα μας αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια σημαντικές προκλήσεις στον τομέα των κλινικών μελετών, χάνοντας σημαντικές ευκαιρίες για οικονομική ανάπτυξη και βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης.
Οι λόγοι για τη μειωμένη έλευση κλινικών μελετών είναι πολλοί και ποικίλοι και περιλαμβάνουν θεσμικά και διοικητικά εμπόδια, απουσία ενός σταθερού και προβλέψιμου πλαισίου για τη διεξαγωγή των κλινικών μελετών, αλλά και ανεπαρκή υποστήριξη της καινοτομίας γενικότερα. Οι χρονοβόρες και πολύπλοκες διαδικασίες στην υλοποίηση των κλινικών μελετών αποθαρρύνουν τις φαρμακευτικές εταιρείες να επενδύσουν στη χώρα μας. Κρίνεται ως επιτακτική η άρση των εμποδίων και των καθυστερήσεων στη διεξαγωγή κλινικών μελετών που υπάρχουν διαχρονικά. Η δημιουργία ενός κεντρικού, ψηφιακού συστήματος διαχείρισης θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των καθυστερήσεων. Η παροχή ξανά κινήτρων μείωσης του clawback στις φαρμακευτικές εταιρείες που επενδύουν σε κλινικές μελέτες θα αποτελούσε μια πολύ σημαντική εξέλιξη προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της κλινικής έρευνας στη χώρα μας.
Με τον κατάλληλο στρατηγικό σχεδιασμό και τις απαραίτητες διαρθρωτικές ενέργειες, η Ελλάδα μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ελκυστικότητά της ως προορισμός για κλινικές μελέτες, συμβάλλοντας τόσο στην ανάπτυξη της οικονομίας όσο και στη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης.
4. Οι φαρμακευτικές εταιρείες κάνουν συνεχώς έκκληση σε κάθε κυβέρνηση να υπάρχει μια προβλεψιμότητα για να μπορούν να επενδύσουν ανάλογα και να γνωρίζουν πώς θα κινηθούν επιχειρηματικά. Υπάρχει καθόλου προβλεψιμότητα με τα σημερινά δεδομένα;
Η προβλεψιμότητα είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για όλους τους ανθρώπους και όλες τις επιχειρήσεις, περιλαμβανομένων των φαρμακευτικών εταιρειών, καθώς επηρεάζει σημαντικά τις επενδυτικές τους αποφάσεις και την επιχειρηματική τους στρατηγική. Κάθε επιχείρηση πρέπει να μπορεί να κάνει πρόβλεψη σε τι τιμή θα διαθέσει ένα προϊόν για να κάνει το όποιο σχέδιο. Στη φαρμακοβιομηχανία ο μηχανισμός των υποχρεωτικών επιστροφών δεν επιτρέπει αυτήν την πρόβλεψη, αντιθέτως δημιουργεί ένα ασταθές περιβάλλον, διότι δεν μπορεί να υπολογιστεί σε τι τιμή διατίθεται ένα φάρμακο (ακόμα και για πέρυσι δεν ξέρουμε πάντα)! Επίσης, στην Ελλάδα υπάρχουν χρονοδιαγράμματα καθορισμένα από το ρυθμιστικό πλαίσιο σε σχέση με την έγκριση νέων φαρμάκων, την αξιολόγηση, την αποζημίωση και τις απαιτήσεις για την κυκλοφορία τους στην αγορά. Στην πράξη, ωστόσο, δεν τηρούνται πάντα.
Η στενή συνεργασία με την εκάστοτε κυβέρνηση, η παρακολούθηση των κανονιστικών και πολιτικών εξελίξεων και η επένδυση μπορούν να συμβάλουν στη σταθερότητα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
5. Ο όμιλος εταιρειών ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ μετρά φέτος 40 χρόνια ζωής. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια και τι αναμένουμε από νέες θεραπείες;
Σήμερα ο όμιλος περιλαμβάνει δύο εταιρείες, τη Φαρμασέρβ Ελλάς και τη Φαρμασέρβ – Lilly, η κάθε μία με τη δικιά της γκάμα φαρμάκων και προϊόντων. Η Φαρμασέρβ ιδρύθηκε το 1984 από τον πατέρα μου, Διονύση Φιλιώτη, και συνεργαζόταν με τη διεθνή φαρμακευτική εταιρεία Lilly. Μετά από μια πολύ πετυχημένη δεκαετία, το 1994 έγινε η κοινοπραξία της ελληνικής Φαρμασέρβ με τον αμερικανικό κολοσσό Eli Lilly και δημιουργήθηκε η Φαρμασέρβ – Lilly.
Η Lilly ανέκαθεν ήταν εταιρεία καινοτομίας και σε συνεργασία με τη Lilly επενδύουμε σε κλινικές μελέτες στην Ελλάδα για να δημιουργούμε νέα φάρμακα, συνεργαζόμαστε με ελληνικά εργοστάσια για παραγωγή στην Ελλάδα και εργαζόμαστε για να διαθέτουμε καινοτόμα και ποιοτικά φάρμακα στους ασθενείς της χώρας μας.
Ένα από τα πολλά υποσχόμενα νέα φάρμακά μας είναι για τη θεραπεία της παχυσαρκίας. H παχυσαρκία δεν αποτελεί ένα θέμα lifestyle. Πρόκειται για μία νόσο και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται, ώστε να υπάρχει η καλύτερη δυνατή διαχείριση και η μικρότερη δυνατή επιβάρυνση της υγείας των πολιτών. Η παχυσαρκία αποτελεί, επίσης, σημαντικό παράγοντα κινδύνου για πάρα πολλές άλλες ασθένειες, όπως ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι νόσοι των νεφρών, ο καρκίνος κ.ά. Σύντομα θα υπάρχουν σημαντικές θεραπευτικές λύσεις σε αυτό το πεδίο και από την εταιρεία μας. Αυτό είναι καινοτομία.
Επίσης, η Lilly καταβάλλει σημαντική ερευνητική προσπάθεια για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Για τη συγκεκριμένη νόσο έχει δοθεί ο χαρακτηρισμός «νεκροταφείο των φαρμάκων», καθώς έχουν ερευνηθεί πάρα πολλά μόρια για την αντιμετώπισή της, χωρίς ωστόσο θετικά αποτελέσματα για τους πάσχοντες, αλλά και για τις οικογένειές τους.
Σήμερα βρισκόμαστε εν αναμονή της έγκρισης δύο νέων υποψήφιων φαρμάκων, που ευχόμαστε να μας φέρουν πιο κοντά στη βελτίωση της υγείας των ασθενών που υποφέρουν από την πάθηση αυτή.
Στη θεραπευτική περιοχή του σακχαρώδους διαβήτη, οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, με την ανάπτυξη μεταξύ άλλων και εβδομαδιαίως χορηγούμενης ινσουλίνης για τους πάσχοντες.
Από την άλλη εταιρεία του ομίλου, τη Φαρμασέρβ Ελλάς, πρόσφατα διαθέσαμε εισπνεόμενη φαρμακευτική κάνναβη, που πιστεύουμε ότι θα αποτελέσει σημαντική λύση για αρκετούς ασθενείς με σοβαρά νοσήματα.
Όλα αυτά είναι καινοτομία!
Πατήστε για μεγέθυνση εδώ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Σπύρος Φιλιώτης είναι αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής των εταιρειών Φαρμασέρβ – Λίλλυ και Φαρμασέρβ Ελλάς, διαθέτοντας εμπειρία άνω των 20 ετών στον φαρμακευτικό κλάδο. Ξεκίνησε την καριέρα του τη δεκαετία του ’90 στην Eli Lilly and Company στην Ινδιανάπολη, ΗΠΑ, προτού συνεχίσει στη Lilly Spain. Το 2001, εντάχθηκε στη Φαρμασέρβ – Λίλλυ, αρχικά ως επιστημονικός συνεργάτης και εν συνεχεία σε θέσεις όπως διευθυντής Διαχείρισης Τομέων και διευθυντής Εταιρικών Υποθέσεων. Το 2008 επέστρεψε στην Ινδιανάπολη, έχοντας σημαντικό ρόλο στην ομάδα διαβήτη, και αργότερα ορίστηκε γενικός διευθυντής στη Lilly Denmark. Από τον Ιανουάριο του 2010, ο κ. Φιλιώτης υπηρετεί ως αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής της Φαρμασέρβ – Λίλλυ και τα τελευταία τέσσερα χρόνια και ως αντιπρόεδρος της Φαρμασέρβ Ελλάς. Είναι επίσης μέλος του Δ.Σ. του ΣΦΕΕ και του Δ.Σ. της Pharma Innovation Forum (PIF).
