Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού (Triple-Negative Breast Cancer, TNBC) αποτελεί έναν επιθετικό υπότυπο καρκίνου του μαστού, ο οποίος χαρακτηρίζεται από την απουσία έκφρασης τριών υποδοχέων: των οιστρογονικών υποδοχέων (ER), της προγεστερόνης (PR) και του HER2. Αυτό το χαρακτηριστικό επηρεάζει τη θεραπευτική προσέγγιση, καθώς οι στοχευμένες θεραπείες που βασίζονται σε αυτούς τους υποδοχείς δεν είναι αποτελεσματικές για τον συγκεκριμένο υπότυπο.
Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού αποτελεί περίπου 10-15% όλων των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού. Είναι συχνότερος σε νεότερες γυναίκες και σε άτομα που φέρουν μεταλλάξεις στο γονίδιο BRCA1. Οι ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού έχουν συχνά ηλικία κάτω των 50 ετών κατά τη διάγνωση, σε σύγκριση με άλλους τύπους καρκίνου του μαστού. Περίπου 70% των ασθενών με BRCA1 μεταλλάξεις αναπτύσσουν τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού. Αντίθετα, οι μεταλλάξεις στο γονίδιο BRCA2 σχετίζονται λιγότερο συχνά με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού.
Ο υπότυπος αυτός χαρακτηρίζεται από ταχεία ανάπτυξη, υψηλότερο βαθμό κακοήθειας και αυξημένη πιθανότητα μετάστασης. Αν και ορισμένοι ασθενείς ανταποκρίνονται καλά στη χημειοθεραπεία, γενικά, η πρόγνωση είναι πιο φτωχή σε σχέση με άλλους τύπους καρκίνου του μαστού. Το ποσοστό επιβίωσης 5 ετών είναι χαμηλότερο αν ο καρκίνος διαγνωστεί σε προχωρημένο στάδιο, γι’ αυτό ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου. Εξαιτίας της έλλειψης στόχων για ορμονοθεραπεία ή θεραπείες που στοχεύουν το HER2, η χημειοθεραπεία παραμένει η κύρια θεραπευτική αντιμετώπιση.
Ωστόσο, η ανοσοθεραπεία αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο στη θεραπεία του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού, ειδικά σε πρώιμα στάδια της νόσου. Η ανοσοθεραπεία, κυρίως μέσω αναστολέων σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος, προσφέρει μια νέα προσέγγιση. Επιπλέον, για τις ασθενείς αυτές με συγκεκριμένες γονιδιακές αλλοιώσεις υπάρχουν στοχευμένες θεραπείες όπως οι PARP αναστολείς σε ασθενείς με BRCA μεταλλάξεις.
Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ δρ Μαρία Καπαρέλου (παθολόγος – ογκολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής) αναφέρουν ότι η KEYNOTE-522 ήταν μια φάσης 3, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή κλινική δοκιμή.
Ο στόχος της ήταν να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του pembrolizumab όταν συνδυάζεται με χημειοθεραπεία για τη θεραπεία ασθενών με πρώιμο τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού.
Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν Pembrolizumab ή εικονικό φάρμακο σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (πακλιταξέλη και καρβοπλατίνη, ακολουθούμενη από ανθρακυκλίνη και κυκλοφωσφαμίδη) και εν συνεχεία Pembrolizumab ή εικονικό φάρμακο για έως 9 κύκλους μετά την επέμβαση. Κύριοι στόχοι της μελέτης ήταν η πλήρης παθολογική ανταπόκριση (pCR) δηλαδή απουσία υπολειπόμενης νόσου στον μαστό και στους λεμφαδένες μετά τη νεοεπικουρική θεραπεία καθώς και η επιβίωση χωρίς υποτροπή (Event-Free Survival, EFS) δηλαδή το χρονικό διάστημα χωρίς υποτροπή της νόσου ή εμφάνιση νέων μεταστάσεων.
Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν σημαντική βελτίωση στην παθολογική πλήρη ανταπόκριση και στο διάστημα ελεύθερο νόσου με την προσθήκη pembrolizumab σε χημειοθεραπεία που περιέχει πλατίνα. Προσφάτως δημοσιεύθηκαν τα αποτελέσματα συνολικής επιβίωσης στο έγκριτο περιοδικό New England Journal of Medicine. Τυχαιοποιήθηκαν 1174 ασθενείς και η διάμεση παρακολούθηση ήταν 75,1 μήνες. Η εκτιμώμενη συνολική επιβίωση στους 60 μήνες ήταν 86,6% στην ομάδα που έλαβε χημειοθεραπεία με pembrolizumab, σε σύγκριση με 81,7% στην ομάδα που έλαβε εικονικό φάρμακο και χημειοθεραπεία. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν σύμφωνες με τα καθιερωμένα προφίλ ασφάλειας του pembrolizumab και της χημειοθεραπείας.
Η χορήγηση pembrolizumab μαζί με χημειοθεραπεία πριν τη χειρουργική αντιμετώπιση οδήγησε σε μεγαλύτερα ποσοστά πλήρους παθολογοανατομικής ανταπόκρισης καθώς και σε βελτίωση στη συνολική επιβίωση μεταξύ των ασθενών με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού πρώιμου σταδίου.
Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού, λόγω της επιθετικότητάς του και της απουσίας εύκολων στόχων για θεραπεία, παραμένει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ογκολογία. Παρ’ όλα αυτά, οι εξελίξεις στην ανοσοθεραπεία και τις στοχευμένες θεραπείες βελτιώνουν σημαντικά τις προοπτικές για ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού. Ο εντοπισμός βιοδεικτών και η εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση είναι κρίσιμα βήματα για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή του.
Πηγές:
ΕΚΠΑ
