Blog

Η μικροβιακή αντοχή απειλές για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (European Centre for Disease Prevention and Control – ECDC), η Ελλάδα παραμένει στη δυσμενέστερη θέση στην Ευρώπη όσον αφορά την αντοχή στα αντιβιοτικά φάρμακα, με σημαντικές επιπτώσεις στην αποτελεσματικότητα των θεραπειών και στη θνητότητα από λοιμώξεις.

Η Ευρώπη απομακρύνεται από τους στόχους για το 2030

Από το 2019, η εκτιμώμενη συχνότητα εμφάνισης λοιμώξεων του αίματος που προκαλούνται από ανθεκτική στην καρβαπενέμη Klebsiella pneumoniae έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 60 %, παρά τον στόχο μείωσης κατά 5 % έως το 2030. Ομοίως, οι λοιμώξεις που προκαλούνται από ανθεκτική στην κεφαλοσπορίνη τρίτης γενιάς Escherichia coli έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 5 %, παρά τον στόχο μείωσης κατά 10 %.

Η κατανάλωση αντιβιοτικών αυξήθηκε επίσης το 2024, σε αντίθεση με τον στόχο μείωσης κατά 20 %. Εν τω μεταξύ, το ποσοστό των αντιβιοτικών πρώτης γραμμής που χρησιμοποιούνται —αυτά που ανήκουν στην ομάδα «Πρόσβαση» της ταξινόμησης AWaRe του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), τα οποία θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65 % της συνολικής χρήσης— παρέμεινε στάσιμο στο 60 % περίπου.

Μια κρίση για τον άνθρωπο και την κοινωνία

Το ECDC εκτιμά ότι οι λοιμώξεις που είναι ανθεκτικές στα αντιβιοτικά προκαλούν περισσότερους από 35 000 θανάτους κάθε χρόνο στην ΕΕ/ΕΟΧ, γεγονός που αποτελεί σημαντικό βάρος για τα άτομα, τις κοινωνίες και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Η αύξηση των ανθεκτικών λοιμώξεων υπονομεύει τη σύγχρονη ιατρική, θέτοντας σε κίνδυνο διαδικασίες που σώζουν ζωές, όπως μεταμοσχεύσεις οργάνων, θεραπεία καρκίνου, χειρουργικές επεμβάσεις και εντατική θεραπεία.

«Πίσω από κάθε στατιστικό στοιχείο κρύβεται ένα άτομο του οποίου οι θεραπευτικές επιλογές εξαντλούνται – ένα παιδί, ένας γονέας, ένας παππούς ή μια γιαγιά. Η αντοχή στα αντιμικροβιακά δεν είναι μόνο ιατρικό ζήτημα, αλλά και κοινωνικό. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι κανένας στην Ευρώπη δεν θα μείνει χωρίς αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή», δηλώνει ο Δρ Διαμαντής Πλαχούρας, επικεφαλής του τμήματος Αντοχής στα Αντιμικροβιακά και Λοιμώξεων που Σχετίζονται με την Υγειονομική Περίθαλψη στο ECDC.

Η “τέλεια καταιγίδα”

Αρκετοί παράγοντες συμβάλλουν στην αύξηση των λοιμώξεων που είναι δύσκολο να θεραπευτούν: η γήρανση του πληθυσμού με χρόνιες υποκείμενες ασθένειες που τον καθιστούν πιο ευάλωτο στις λοιμώξεις, η διασυνοριακή μετάδοση ανθεκτικών μικροοργανισμών και η συνεχής υψηλή χρήση αντιβιοτικών σε συνδυασμό με κενά στην πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμώξεων.

Ταυτόχρονα, η παγκόσμια παραγωγή αντιβιοτικών παραμένει περιορισμένη, ειδικά έναντι μικροοργανισμών που αποτελούν κρίσιμη προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία, όπως τα ανθεκτικά στις καρβαπενέμες gram-αρνητικά βακτήρια. Απαιτούνται καινοτόμες λύσεις για να επιβραδυνθεί η αύξηση της AMR, αλλά υπάρχουν πολύ λίγα νέα αντιβιοτικά με καινοτόμους μηχανισμούς δράσης που βρίσκονται κοντά στην έγκριση.

Επιπλέον, υπάρχει κακή χρήση των αντιβιοτικών πρώτης γραμμής από την ομάδα «Access» σύμφωνα με την ταξινόμηση AWaRe του ΠΟΥ, και αυξανόμενη εξάρτηση από τα αντιβιοτικά τελευταίας λύσης. Αυτές οι προκλήσεις υπογραμμίζουν την ανάγκη συντονισμένης δράσης για την εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης, βιώσιμης παραγωγής και υπεύθυνης χρήσης των υφιστάμενων και μελλοντικών αντιβιοτικών.

Το κάλεσμα της διεθνούς κοινότητας

Με το μήνυμα της φετινής καμπάνιας «Act Now: Protect Our Present, Secure Our Future» («Δρούμε τώρα: Προστατεύουμε το Παρόν, Διασφαλίζουμε το Μέλλον»), η διεθνής κοινότητα καλεί κυβερνήσεις, επαγγελματίες υγείας και πολίτες να αναλάβουν άμεση δράση για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών και την ενίσχυση της πρόληψης.

Το CLEO, έχοντας υποδείξει εγκαίρως τη σοβαρότητα της κατάστασης, υλοποιεί στοχευμένες δράσεις για την ενίσχυση της επιτήρησης και της ορθής χρήσης αντιβιοτικών φαρμάκων στην Ελλάδα. Μέσω του Προγράμματος GRIPP (Greek Infection Prevention Program) και του GAIHN (Global Action in Healthcare Network), το CLEO συνεργάζεται με νοσοκομεία, επαγγελματίες υγείας και ερευνητικούς φορείς, παρέχοντας εκπαίδευση, τεχνική υποστήριξη και επιστημονικά δεδομένα που συμβάλλουν στη μείωση των λοιμώξεων και της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών.

Στο πλαίσιο της φετινής εβδομάδας, το CLEO:

• Δημοσιεύει ενημερωτικό υλικό και ανάλυση δεδομένων για την τρέχουσα κατάσταση της Μικροβιακής Αντοχής στην Ελλάδα.
• Προωθεί καλές πρακτικές χρήσης αντιβιοτικών στην ιατρική και νοσηλευτική κοινότητα.
• Ενισχύει τη συνεργασία του με ερευνητικά κέντρα και δημόσιους φορείς για βιώσιμες παρεμβάσεις στον περιορισμό των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.

Η σημασία της διεπιστημονικής συνεργασίας

«Το CLEO υπογραμμίζει τη σημασία της διεπιστημονικής συνεργασίας και της επιστημονικά τεκμηριωμένης χάραξης πολιτικής για την αντιμετώπιση της κρίσης που προκαλεί η Μικροβιακή Αντοχή στα συστήματα υγείας», δηλώνει ο Δρ. Θεόκλης Ζαούτης, Διευθύνων Σύμβουλος και Επιστημονικός Υπεύθυνος του CLEO. Ο ίδιος προσθέτει πως «η προσπάθεια αυτή απαιτεί συνέργειες, διαφάνεια και συνεχή εκπαίδευση, ώστε να διασφαλίσουμε ότι τα αντιμικροβιακά φάρμακα θα παραμείνουν αποτελεσματικά για τις επόμενες γενιές».

Πηγή: news4health.gr