Στα φαρμακεία σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία εξαντλείται ένα βασικό αντιβιοτικό, καθώς οι γιατροί βλέπουν μια ανάκαμψη μετά την πανδημία σε χειμερινές λοιμώξεις, όπως ο στρεπτόκοκκος.
Στη Βρετανία, η Ένωση Ανεξάρτητων Φαρμακείων χαρακτήρισε την έλλειψη αμοξικιλίνης « πολύ ανησυχητική », καθώς η χώρα βιώνει έξαρση της οστρακιάς και των σοβαρών λοιμώξεων από στρεπτόκοκκο Α που έχει ήδη σκοτώσει εννέα παιδιά.
Οι επαγγελματίες υγείας προειδοποιούν επίσης για πιθανές ελλείψεις σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία, καθώς και στον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στη Γαλλία, η κυβέρνηση έχει αναγνωρίσει ότι οι προμήθειες ήταν περιορισμένες τόσο για την αμοξικιλλίνη όσο και για το κοινό παυσίπονο παρακεταμόλη, αλλά ότι οι ασθενείς εξακολουθούσαν να μπορούν να βρουν αυτό που τους συνταγογραφήθηκε.
Τι προκαλεί ελλείψεις φαρμάκων;
Το φαινόμενο δεν είναι νέο, αλλά έχει επιδεινωθεί με την πανδημία της COVID-19 και τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Η κατάσταση ήταν πολύ κακή όλα αυτά τα χρόνια σε όλες τις χώρες και επηρεάζει όλους τους τύπους φαρμάκων», δήλωσε η Ilaria Passarani, Γενική Γραμματέας του Φαρμακευτικού Ομίλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PGEU) που εκπροσωπεί τους κοινοτικούς φαρμακοποιούς (μέλος είναι και η Ελλάδα).
Σύμφωνα με την ίδια, ο κύριος λόγος των ελλείψεων έχει να κάνει με την παγκοσμιοποίηση της παραγωγής φαρμάκων, η οποία βλέπει τα διάφορα στάδια της παραγωγής φαρμάκων να μοιράζονται σε πολλαπλές τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο.
Η Κίνα και η Ινδία εκτιμάται ότι παράγουν μεταξύ 60 τοις εκατό και 80 τοις εκατό των παγκόσμιων ενεργών φαρμακευτικών συστατικών. Αυτή η συγκέντρωση της αγοράς ενέχει κινδύνους.
«Αν υπάρχει πρόβλημα με έναν συγκεκριμένο παραγωγό, τότε έχεις έλλειψη παγκοσμίως», είπε η Passarani.
Ένας κατασκευαστής μπορεί επίσης να αποφασίσει να σταματήσει να παράγει ένα προϊόν όταν δεν είναι πλέον αρκετά κερδοφόρο, αφήνοντας τους αγοραστές με πολύ λίγες εναλλακτικές λύσεις.
Εντωμεταξύ από τον πόλεμο στην Ουκρανία, η φαρμακοβιομηχανία -όπως πολλοί κλάδοι- έχει πληγεί από τον υψηλό πληθωρισμό.
Η σύγκρουση οδήγησε σε υψηλότερο ενεργειακό κόστος και ακριβότερες πρώτες ύλες για τους κατασκευαστές.
Ποια φάρμακα επηρεάζονται;
Αυτή η ερώτηση εξαρτάται από τη χώρα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα φαρμακεία κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αμοξυκιλλίνη, ένα από τα αντιβιοτικά που συνταγογραφούνται πιο συχνά σε παιδιά – συμπεριλαμβανομένων των λοιμώξεων από στρεπτόκοκκο Α, οι οποίες επί του παρόντος αυξάνονται σε εθνικό επίπεδο.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσίασε επίσης ελλείψεις σε ορισμένα φάρμακα για τον διαβήτη, ενώ η αριπιπραζόλη, ένα φάρμακο που συνταγογραφείται για ορισμένες ψυχιατρικές παθήσεις, όπως η σχιζοφρένεια, η διπολική διαταραχή και ο σοβαρός αυτισμός, ήταν επίσης σε έλλειψη.
Στη Γαλλία, η παρακεταμόλη επηρεάζεται, σε βαθμό που οι αρχές έχουν συστήσει στους φαρμακοποιούς να πωλούν όχι περισσότερα από δύο κουτιά ανά ασθενή. Έχουν επίσης αναφερθεί σύντομες προμήθειες για ορισμένα φάρμακα για τον διαβήτη.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι ασθενείς με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) αντιμετωπίζουν δυσκολίες να αποκτήσουν το φάρμακο με συνδυσμό amphetamine και dextroamphetamine. Οι καθυστερήσεις παραγωγής, η υπερσυνταγογράφηση, οι κανονισμοί και η υψηλή ζήτηση αναφέρονται όλα ότι παίζουν κάποιο ρόλο στην έλλειψή του.
Στην Ιρλανδία, περισσότερα από 180 προϊόντα ήταν «σε έλλειψη» τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την Medicines for Ireland.
Ποιες λύσεις εξετάζονται;
Υπάρχουν ήδη μέτρα σε ορισμένες χώρες, όπως η δυνατότητα υποκατάστασης από ένα γενόσημο φάρμακο. Ορισμένες χώρες – όπως η Γαλλία – έχουν επίσης νομοθεσία που υποχρεώνει τους παραγωγούς να παρέχουν ελάχιστα αποθέματα ασφαλείας για ορισμένα φάρμακα.
Τον Μάρτιο του 2022, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) δημιούργησε μια συντονιστική ομάδα για την αντιμετώπιση προβλημάτων εφοδιασμού. Η ομάδα εργάζεται για να εξασφαλίσει καλύτερη επικοινωνία και συντονισμό μεταξύ των διαφορετικών παραγόντων στον κλάδο.
Οι εκπρόσωποι των επαγγελματιών υγείας και των ασθενών ελπίζουν σε περισσότερη δράση ως μέρος του νέου κανονισμού που συζητείται επί του παρόντος στις Βρυξέλλες. Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.
“Ζητάμε επίσης λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν τώρα σε εθνικό επίπεδο. Διευρύνοντας τον ρόλο των φαρμακοποιών, κάτι μπορεί να γίνει χωρίς να περιμένουμε τη μακρά, μακρά αναθεώρηση της νομοθεσίας της ΕΕ που θα πάρει χρόνια”, είπε ο Πασαράνι.
Ανέφερε πως κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19, τα φαρμακεία σε ορισμένες χώρες μπόρεσαν να αντικαταστήσουν φάρμακα που αντιμετώπιζαν ελλείψεις χωρίς ο ασθενής να χρειάζεται να επιστρέψει στον γιατρό και να ζητήσει άλλη συνταγή.
Αλλά οι επικριτές λένε ότι μέτρα όπως αυτά δεν διορθώνουν τις ρίζες του προβλήματος. Από κυβερνητικούς αξιωματούχους έως αναλυτές, υπάρχουν αυξανόμενες εκκλήσεις για μετατόπιση της παραγωγής φαρμάκων από την Ασία στην Ευρώπη.
Η γαλλική κυβέρνηση έχει ήδη λάβει οικονομικά κίνητρα για να «επαναπατρίσει όλες αυτές τις βιομηχανίες που παράγουν βασικά φάρμακα», δήλωσε τον περασμένο μήνα ο Φρανσουά Μπράουν, υπουργός Υγείας της Γαλλίας.
Το λόμπι της φαρμακευτικής βιομηχανίας έχει σηματοδοτήσει ότι είναι πρόθυμο να επαναφέρει κάποια παραγωγή στην Ευρώπη, αλλά σημειώνει ότι η γραφειοκρατία μπορεί να είναι εμπόδιο. Υποστηρίζει επίσης ότι το σύστημα υγείας της Γαλλίας προσφέρει ελάχιστα κίνητρα για να το πράξει, δεδομένων των χαμηλών τιμών πώλησης που επιβάλλει για τα ανταποδοτικά φάρμακα.
Μπορούν αυτές οι ελλείψεις φαρμάκων να θέσουν σε κίνδυνο τους ασθενείς;
Σε μια μελέτη που διεξήχθη από το The Pharmaceutical Journal τον Ιούλιο του 2022, περισσότεροι από τους μισούς Βρετανούς φαρμακοποιούς που συμμετείχαν στην έρευνα θεώρησαν ότι η έλλειψη φαρμάκων έθετε σε κίνδυνο την υγεία των ασθενών.
Μια πρόσφατη γαλλική μελέτη διαπίστωσε ότι η αντικατάσταση ενός φαρμάκου με ένα άλλο οδήγησε σε λάθη στη φαρμακευτική αγωγή στο 11 τοις εκατό των περιπτώσεων.
«Για πολλά φάρμακα, ειδικά για σπάνιες ασθένειες, συχνά δεν έχετε εναλλακτικές λύσεις», είπε η Passarani.
«Αλλά, επίσης, πρέπει να λάβετε υπόψη ότι ακόμη και η απλή αλλαγή ενός φαρμάκου με ένα εναλλακτικό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παρενεργειών ή να έχει διαφορετική αποτελεσματικότητα, που σημαίνει χαμηλότερα αποτελέσματα υγείας και χαμηλότερο όφελος για τους ασθενείς».
Πηγή:
