Το δυσβάσταχτο κόστος της παχυσαρκίας στην υγεία και οικονομία αποτύπωσε πρόσφατη έρευνα για την Ελλάδα και τρεις ακόμα χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Τσεχία, Ουγγαρία, Ρουμανία), όπου τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν ξεπεράσει το 20% και η ανάγκη για ανάληψη δράσεων κορυφώνεται. Η οικονομική επιβάρυνση, που μεταφράζεται στο 2,2% του παγκόσμιου ΑΕΠ, περιλαμβάνει τις δαπάνες για τη διάγνωση και θεραπεία της νόσου αφ’ εαυτής όσο και των επιπλοκών της.
«Έχει 200 περίπου επιπλοκές, από τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον διαβήτη έως ορισμένες μορφές καρκίνου και οστεοαρθρίτιδα» δήλωσε κατά την παρουσίαση τον ευρημάτων ο κ. Αλέξανδρος Κόκκινος, Καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, που συμμετείχε στην έρευνα. «Ξέρουμε ότι ένα άτομο με δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) >40 έχει κάτω από 50% πιθανότητες να ζήσει έως τα 70, έναντι 80% για άτομο με φυσιολογικό ΔΜΣ» πρόσθεσε, καθιστώντας σαφές ότι τα άτομα με παχυσαρκία δεν το επιλέγουν «αλλά υπάρχει ένα πολύ ισχυρό κομμάτι γενετικής προδιάθεσης που φτάνει το 70%».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μέχρι το 2025 το παγκόσμιο ποσοστό παχυσαρκίας θα φτάσει το 16% στους άνδρες και το 21% στις γυναίκες. Στην Ευρώπη σήμερα, περίπου το 60% των ενηλίκων και το ένα τρίτο των παιδιών αντιμετωπίζουν υπερβατότητα ή παχυσαρκία. Στη χώρα μας, το 50,8% των ατόμων με υπέρταση και υπερχοληστερολαιμία νοσούν από παχυσαρκία.
Υψηλότερο αντίτιμο η Ελλάδα
«Στην Ελλάδα, η καρδιακή ανεπάρκεια που προκλήθηκε από παχυσαρκία κοστίζει 16.000 ευρώ κατ’ άτομο ανά έτος, η νεφρική ανεπάρκεια 11.000 ευρώ, 9.000 η στεφανιαία νόσος με τη στηθάγχη» ανέφερε ο κ. Κόκκινος. Η χώρα πληρώνει ακριβότερα τις σχετιζόμενες με την παχυσαρκία συννοσηρότητες, με ενδεικτικό το 2,5 φορές υψηλότερο κόστος της καρδιακής ανεπάρκειας συγκριτικά με τις άλλες χώρες της μελέτης.
Το κόστος των συννοσηροτήτων σε δολάρια ΗΠΑ
Η οικονομική ανακούφιση των συστημάτων υγείας θα επέλθει μόνο από τη μετάβαση σε προληπτικά μοντέλα φροντίδας, καταλήγει η έρευνα, που διαπιστώνει επιπλέον ότι λιγότερο από το 3% των συνολικών δαπανών υγείας στις χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) επενδύεται σε πολιτικές πρόληψης.
Το στοίχημα της πρόληψης δεν έχει χαθεί
«Η παχυσαρκία είναι μία από τις πιο σημαντικές απειλές του 21ου αιώνα» είπε κατά την έναρξη της ομιλίας της η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, στην εκδήλωση με τίτλο «Οι Οικονομικές και Κοινωνικές Επιπτώσεις της Παχυσαρκίας», που διοργάνωσε η Novo Nordisk Hellas, χρηματοδότρια της μελέτης.
Η Πολιτεία, τόνισε η κ. Αγαπηδάκη, έχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσεων για την αντιμετώπιση της νόσου της παχυσαρκίας σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, επενδύοντας στην πρόληψη μέσα από δράσεις ευαισθητοποίησης, εκπαίδευσης και έγκαιρης παρέμβασης. «Το στοίχημα της πρόληψης δεν έχει χαθεί» υπογράμμισε.
«Για πρώτη φορά στην Ελλάδα» επεσήμανε, «έχουμε μια Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας, με ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σε όλη τη χώρα μέσα από διαδραστικές δραστηριότητες, εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα σχολεία, ενώ παράλληλα έπονται δωρεάν εξετάσεις από γιατρό, δωρεάν αθλητικές δραστηριότητες, δωρεάν συνεδρίες με διατροφολόγους. Έχουμε δηλαδή μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που εφαρμόζεται σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο».
«Παράλληλα, έχουμε σχεδιάσει και άμεσα θα υλοποιηθεί ένα αντίστοιχο πρόγραμμα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στους ενήλικες. Στόχος μας είναι να προσφέρουμε στους πολίτες όλα τα απαραίτητα εργαλεία και την υποστήριξη για μια ζωή γεμάτη υγεία και ευημερία» πρόσθεσε.
Πυρήνας των πολιτικών για την παχυσαρκία παραμένει η κοινωνική δικαιοσύνη:
«Συνηθίζουμε να ταυτίζουμε την υπέρβαση κοινωνικών ανισοτήτων με το να έχουμε όλοι πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Το θέμα όμως τα ίσα αποτελέσματα. Δεν θέλουμε το παιδί που γεννήθηκε σε φτωχότερη οικογένεια να έχει απλώς πρόσβαση σε δωρεάν παιδίατρο ή διατροφολόγο. Θέλουμε σε 10 χρόνια να έχει τα ίδια αποτελέσματα υγείας -να καλύψει το κενό- με το παιδί από πλουσιότερη οικογένεια. Να αναπτύξει το βιολογικό, ψυχικό και κοινωνικό του δυναμικό, όπως πρέπει και έχει δικαίωμα καθένας μας -γιατί ζούμε μία φορά και το ξεχνάμε πολλές φορές».
Ολοκληρωμένη προσέγγιση και 6 παρεμβάσεις
«Σήμερα, έχουμε πρώτη φορά εθνικά δεδομένα που μας επιτρέπουν να κατανοούμε καλύτερα τις ανάγκες του πληθυσμού και να σχεδιάζουμε αποτελεσματικές παρεμβάσεις για τα επόμενα χρόνια» δήλωσε η υπουργός, που ανέφερε μεταξύ των ενισχυτικών προσπαθειών:
- Αλλαγές στα κυλικεία: «Διατροφικές πολιτικές, θα τις δείτε με νομοθεσία το επόμενο διάστημα, τις επεξεργαζόμαστε με τη νεοσυσταθείσα Επιτροπή Διατροφικής Πολιτικής, στην οποία συμμετέχει και ο ΣΕΒΤ (Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων). Επί παραδείγματι, έχουμε από κοινού, με τον Υπουργό Παιδείας, τον κ. Πιερρακάκη, αναπτύξει νέες κατευθυντήριες οδηγίες και θα έχουμε αλλαγές στα κυλικεία των σχολείων προκειμένου τα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε υγιεινά σνακ».
- Μείωση πρόσληψη νατρίου: Θα υπάρξουν διατροφικές πολιτικές σε εθνικό επίπεδο για την οριζόντια μείωση της πρόσληψης αλατιού, όπως και για τη ζάχαρη.
- Επικαιροποίηση διατροφικών οδηγών, οι οποίοι είχαν μείνει στάσιμοι για περίπου 10 χρόνια. «Μπαίνουμε σε διαδικασία για δημιουργία ολοκληρωμένου πλαισίου για την πολιτική διατροφή που ξεπερνά την απλή παροχή δωρεάν συνεδριών με διατροφολόγους».
- Υποστήριξη από το πρόγραμμα εκπαίδευσης 10.000 επαγγελματιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας «ώστε να γνωρίζουν πώς να υποστηρίζουν την αλλαγή συμπεριφορών υγείας» και τον Ιανουάριο του 2025 τις κινητές ομάδες πρωτοβάθμιας (γιατροί, νοσηλευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί) που θα φτάσουν σε όλη τη χώρα.
- Ειδικό πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων και για παιδιά που «θα συζητήσουμε τους επόμενους μήνες».
- Διαδραστικές εκδηλώσεις: Δραστηριότητες μέσα από βιωματικό παιχνίδι για παιδιά και γονείς σχετικά με διατροφή, άσκηση κ.λπ..
