Blog

Να δημιουργηθεί  το «GREEKDATA» που θα συντονίζει την αξιοποίηση των δεδομένων υγεία, προτείνει ο Δ/νων Σύμβουλος της AbbVie Ελλάδας

Να δημιουργηθεί ένα ελληνικό Findata, το «GREEKDATA», ώστε να προχωρήσει μια σημαντική ψηφιακή μεταρρύθμιση στο χώρο της υγείας, που θα έχει τεράστια οφέλη για την εθνική οικονομία, την επιστήμη και τους ασθενείς, δηλώνει  σε συνέντευξη του στο  Daily Pharma News ο  Διευθύνων Σύμβουλος της AbbVie Ελλάδας και Κύπρου  κ. Πασχάλης Αποστολίδης. Μιλά μάλιστα αναλυτικά για την πρόταση του περί δημιουργίας ενός φορέα που θα συντονίσει την αξιοποίηση των δεδομένων υγείας, την οποία είχε καταθέσει και στο πρόσφατο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.

Ο κ. Αποστολίδης, μεταξύ άλλων, εξηγεί τα οφέλη που προκύπτουν από την αξιοποίηση των Real World Evidence, αλλά και το πως η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει τις επενδύσεις που δικαιούται στην κλινική έρευνα, ώστε να αναδειχθεί ως επενδυτικό «hub», ως περιφερειακός κόμβος Ε&Α.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της AbbVie  αναφέρεται στη  δημιουργία επιτελικής δομής στο Υπουργείο και σε όλα τα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, που θα λειτουργεί συντονιστικά ως one-stop-shop, επιταχύνοντας τις σχετικές διοικητικές διαδικασίες.

Η φαρμακευτική καινοτομία αναδείχθηκε σε πρωταγωνιστή στις προσπάθειες της ανθρωπότητας για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ποια είναι τα διδάγματα που αντλούνται κατά την άποψή σας από την πανδημία;

Η πρωτόγνωρη, σε χρόνο και αποτελεσματικότητα, ανακάλυψη εμβολίων κατά της Covid- 19 ήταν εντυπωσιακή και προπαντός σωτήρια για την ανθρωπότητα. Και ήταν αποτέλεσμα μιας μοναδικής συνεργασίας μεταξύ φαρμακευτικού κλάδου, επιστημόνων πολλών ειδικοτήτων, διεθνών οργανισμών, κρατών και κανονιστικών οργανισμών. Η συνεργασία αυτή είναι αναμφίβολα μια ελπιδοφόρα παρακαταθήκη για το μέλλον. Εξίσου σημαντικό είναι ότι κατέστη σε όλους σαφές, στους πολιτικούς δρώντες, στους ασθενείς, στην κοινή γνώμη, πόσο σημαντική είναι η φαρμακευτική καινοτομία – και τις θετικές επιπτώσεις που έχει για την υγεία, αλλά και για την οικονομική λειτουργία.

Δεύτερον αποδείχτηκε ότι πρέπει να υπάρχει επαρκής και απρόσκοπτη χρηματοδότηση της φαρμακευτικής καινοτομίας. Και τρίτον, η παρούσα υγειονομική κρίση απέδειξε ότι εάν πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις, το προϊόν της φαρμακευτικής καινοτομίας μπορεί να φτάσει σε χρόνο ρεκόρ στους ασθενείς. Κάτι που επίσης πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι ο φαρμακευτικός κλάδος ανταποκρίθηκε στην πρόκληση αντιμετώπιση της πανδημίας, γιατί είναι στη φύση του να επενδύει καθημερινά στην καινοτομία και την έρευνα για την ανακάλυψη νέων θεραπειών.

Μην ξεχνάτε πως χάρη στον κλάδο μας τις τελευταίες δεκαετίες, έχουμε καταφέρει πολλές ασθένειες να ιαθούν, σε άλλες να αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής των ασθενών και σε κάθε περίπτωση, η ποιότητα της ζωής τους να βελτιωθεί σημαντικά.  Τώρα που μιλάμε, χιλιάδες φαρμακευτικά μόρια είναι υπό έρευνα και είναι βέβαιο πως πολύ σύντομα θα έχουμε ακόμη πιο σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις για νέες καινοτόμες θεραπείες.

Πέραν από τα προφανή οφέλη για τους ασθενείς, ποια είναι τα συγκεκριμένα οικονομικά οφέλη από δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης;

Σας ευχαριστώ πολύ για την ερώτηση. Έχετε απόλυτο δίκαιο που ρωτάτε, γιατί τις περισσότερες φορές εστιάζουμε μόνο στο επιστημονικό κομμάτι και στο απτό αποτέλεσμα της έρευνας και ανάπτυξης, αγνοώντας την τεράστια οικονομική συνεισφορά της φαρμακευτικής έρευνας στην εθνική οικονομία. Γιατί η πραγματικότητα είναι ότι η φαρμακευτική καινοτομία όχι μόνο βελτιώνει τη ζωή του ανθρώπου, αλλά αποτελεί επένδυση και για την κοινωνία και για την οικονομία.

Όπως πιθανώς γνωρίζετε, στην ΕΕ επενδύονται ετησίως περίπου 36 δις. ευρώ στον τομέα της Ε&Α. Μάλιστα, σύμφωνα με έγκριτες μελέτες, η άνοδος της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό Μ.Ο.- από ουραγός που είναι σήμερα – συνεπάγεται επενδύσεις περίπου 500 εκατ. Ευρώ, ετήσια αύξηση 1,1 δις στο ΑΕΠ, 270 εκατ. ευρώ σε φορολογικά έσοδα και χιλιάδες νέες εξειδικευμένες θέσεις εργασίας.  Στο πλαίσιο αυτό, οφείλω να υπογραμμίσω ότι οι κλινικές μελέτες αποτελούν ένα ισχυρό «διαβατήριο» ανάπτυξης και ευημερίας για τη χώρα μας. Η Ελλάδα διαθέτει μάλιστα όλα τα εχέγγυα για να προσελκύσει τις επενδύσεις που δικαιούται στην κλινική έρευνα, ώστε να αναδειχθεί ως επενδυτικό «hub», ως περιφερειακός κόμβος Ε&Α.

Έχουμε υψηλού επιπέδου επιστημονικό δυναμικό, εξαιρετικούς γιατρούς, καλά πανεπιστημιακά νοσοκομεία, ιδανικό κλίμα, καθώς και αξιόλογες υποστηρικτικές υποδομές στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Τι θα  πρέπει να γίνει για την αύξηση των επενδύσεων σε Ε&Α και τη στήριξη των κλινικών μελετών στη χώρα;

Για την ανάπτυξη των Κλινικών μελετών έχουμε προτείνει ως φαρμακευτικός κλάδος μια συγκεκριμένη δέσμη παρεμβάσεων, μέσα από τις οποίες μπορεί να βελτιωθεί άμεσα το περιβάλλον για την προσέλκυση και νέων επενδύσεων σε Ε&Α και τη στήριξη των κλινικών μελετών. Ενδεικτικά αναφέρω μια συγκεκριμένη πρότασή μας που αφορά στη δημιουργία επιτελικής δομής στο Υπουργείο και σε όλα τα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, που θα λειτουργεί συντονιστικά ως one–stop–shop, επιταχύνοντας τις σχετικές διοικητικές διαδικασίες. Η Δανία για παράδειγμα, που το 2012 ίδρυσε Εθνικό Γραφείο Κλινικών Μελετών, σήμερα είναι στην 3η θέση πανευρωπαϊκά στις κατά κεφαλήν επενδύσεις σε κλινικές μελέτες. Κατά την άποψή μου, στην προσπάθεια αυτή μπορεί παίξει σημαντικό ρόλο και η αξιοποίηση των Real World Evidence (RWΕ), τα στοιχεία δηλαδή που προέρχονται από την ερευνητική επεξεργασία δεδομένων υγείας πραγματικού κόσμου, των λεγόμενων Real World Data, πάντοτε υπό την απόλυτη προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Δεν πρέπει εξάλλου να ξεχνάμε ότι στη χώρα μας διαθέτουμε ένα μοναδικό πλεονέκτημα, αυτό των δεδομένων της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, που υπάρχουν από το 2012 και αποτελούν ένα πραγματικό θησαυρό για τη φαρμακευτική βιομηχανία και την επιστημονική έρευνα.

Αναφέρατε την αξιοποίηση των Real World Evidence (RWΕ), για τα οποία τελευταία γίνεται πολύς λόγος. Ποια είναι τα οφέλη που προκύπτουν από την αξιοποίησή τους;

Τα συγκεκριμένα οφέλη που προκύπτουν από την αξιοποίηση των RWE είναι και πολλά και σημαντικά. Πρώτα από όλα, παράγουν πολύτιμες πληροφορίες για τους μηχανισμούς της ασθένειας, την επιδημιολογία, τη φαρμακολογία, τις ροές των ασθενών μέσα και έξω από τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, τους οδηγούς και τα εμπόδια στη βέλτιστη κλινική περίθαλψη σε πραγματικό περιβάλλον.

Εξίσου σημαντικό είναι ότι υποστηρίζουν τη σωστή θεραπεία στον κατάλληλο ασθενή την κατάλληλη στιγμή, τη μέτρηση των αποτελεσμάτων και την απόδειξη της αξίας των παρεμβάσεων, αλλά και τη συγκριτική αποδοτικότητα (effectiveness) διαφορετικών θεραπευτικών στρατηγικών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πανδημία της COVID-19, όπου τα Real World Data έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη φροντίδα των ασθενών. Επίσης, τα δεδομένα αυτά υποστηρίζουν τη μακροχρόνια ασφάλεια των φαρμάκων, καταγράφουν τις σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες και τις αλληλεπιδράσεις, και μας βοηθούν στην πρόβλεψη της εξέλιξης μιας νόσου, στις απαντήσεις ενός ασθενούς σε μια θεραπεία ή στον κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών.

Επιπροσθέτως, αυξάνουν την αποτελεσματικότητα της κλινικής έρευνας, επιταχύνουν την είσοδο νέων καινοτόμων θεραπειών στην αγορά και συμβάλλουν καθοριστικά στη μείωση του κόστους των φαρμάκων, διευκολύνοντας ακριβέστερες αναλύσεις οικονομικών της υγείας και την προτεραιοποίηση προϋπολογισμών.

Τα οφέλη για τους ασθενείς, την πρόοδο της επιστήμης και το σύστημα υγείας είναι πολλαπλά. Για αυτό εξάλλου και τα πραγματικά δεδομένα (RWE) χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες. Βεβαίως, οι πρόσφατες εξελίξεις στα ψηφιακά και προηγμένα αναλυτικά στοιχεία επιτρέπουν τη χρήση τους με νέους τρόπους, ώστε διανοίγονται νέοι ορίζοντες μπροστά μας για την αξιοποίηση των δεδομένων υγείας.

Στο πρόσφατο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών καταθέσατε μια ενδιαφέρουσα πρόταση για τη δημιουργία ενός φορέα που θα συντονίσει την αξιοποίηση των δεδομένων υγείας, μεταξύ άλλων και των δεδομένων που υπάρχουν στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση.  Μπορείτε να μας πείτε κάποιες περισσότερες λεπτομέρειες;

Πρώτα από όλα οφείλω να τονίσω ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αντιληφθεί τη σημασία των δεδομένων υγείας και έχει θέσει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων για την υγεία ως μία από τις βασικές της προτεραιότητές ως το 2025.

Στο πλαίσιο αυτό, θεωρώ ότι η χώρα μας μπορεί να είναι πρωταγωνιστής στην προσπάθεια αυτή, καθώς ο κοινός ευρωπαϊκός χώρος δεδομένων για την υγεία θα προωθήσει την καλύτερη ανταλλαγή και πρόσβαση σε διάφορους τύπους δεδομένων υγείας, όχι μόνο για λόγους υποστήριξης της παροχής υγειονομικής περίθαλψης (τη λεγόμενη «κύρια χρήση δεδομένων») αλλά και για σκοπούς έρευνας και χάραξης πολιτικής στον τομέα της υγείας («δευτερεύουσα χρήση δεδομένων»).

Ταυτόχρονα, αυτό που προτείνω είναι να δούμε και να ενσωματώσουμε στην ελληνική πραγματικότητα βέλτιστες πρακτικές από άλλες χώρες που ήδη έχουν κάνει σημαντικά βήματα για την αξιοποίηση των RWE, εντός ευρωπαϊκού πλαισίου και υπό την απόλυτη τήρηση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Επιτρέψτε μου να αναφέρω συγκεκριμένα το παράδειγμα της Φινλανδίας, που έχει δημιουργήσει το FINDATA, έναν οργανισμό που θέτει το πλαίσιο για την αποτελεσματική αξιοποίηση των δεδομένων υγείας από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Σημειώστε ότι στα 2,5 χρόνια λειτουργίας του FINDATA έχουν κατατεθεί σχεδόν 700 αιτήσεις για πρόσβαση στα δεδομένα του, ενώ περίπου 500 αιτήματα έχουν ήδη ικανοποιηθεί.

Σκεφτείτε προς στιγμή την τεράστια αναπτυξιακή ευκαιρία που διανοίγεται μπροστά μας. Ας μην την αφήσουμε να πάει χαμένη. Γιατί είναι στο χέρι της Πολιτείας να συνδιαμορφώσει τη δημιουργία του ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων της υγείας και να μετατρέψει τη χώρα μας από παρατηρητή σε πρωταγωνιστή στη προσπάθεια της αξιοποίησης των δεδομένων υγείας, πάντοτε υπό την απόλυτη τήρηση των προσωπικών δεδομένων.

Ιδού λοιπόν η ευκαιρία για τη χώρα μας, να εξετάσει τι ακριβώς έχουν κάνει οι Φινλανδοί, ώστε να δημιουργηθεί ένα ελληνικό Findata, το «GREEKDATA», ώστε να προχωρήσει μια σημαντική ψηφιακή μεταρρύθμιση στο χώρο της υγείας που θα έχει τεράστια οφέλη για την εθνική οικονομία, την επιστήμη και τους ασθενείς.