Blog

«Η ανάγκη εκπόνησης εθνικού σχεδίου δράσης για τον έλεγχο του καρκίνου είναι επιτακτική». Αυτό ήταν το μήνυμα στο οποίο εστίασαν οι συμμετέχουσες και συμμετέχοντες στη συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε σήμερα, στο πλαίσιο της οποίας παρουσιάστηκε μελέτη της πλατφόρμας διαλόγου All.Can Greece. Η μελέτη περιλαμβάνει συστάσεις πολιτικής για την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Έλεγχο του Καρκίνου, εν όψει της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου στις 4 Φεβρουαρίου.

Επιδίωξη ήταν να αναδειχθούν τα διαχρονικά κενά και οι αδυναμίες στην ογκολογική περίθαλψη και φροντίδα, που σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στην έλλειψη εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο, όπως τονίστηκε.

«Το θετικό είναι ότι  έχουν ήδη ξεκινήσει αρκετές δράσεις και προγράμματα για τον καρκίνο στη χώρα μας, όπως ο προσυμπτωματικός έλεγχος, ενώ σχεδιάζονται και άλλες και υπάρχει ελληνική συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα για τον καρκίνο», ανέφερε χαρακτηριστικά η Καίτη Αποστολίδου, Πρόεδρος της ΕΛΛΟΚ.

Πρόσθεσε, όμως, πρόκειται για αποσπασματικές ενέργειες. «Όλη αυτή η δραστηριότητα, όμως, είναι αυτοτελείς δράσεις, μη συνδεόμενες οργανικά μεταξύ τους και μη ενταγμένες σε στρατηγικό σχέδιο για τον καρκίνο ευρείας αποδοχής. Λείπει η οργανωμένη επιτελική δράση για τον καρκίνο σε εθνικό επίπεδο, ώστε να μπορεί η χώρα να επωφεληθεί από όλες τις μοναδικές ευκαιρίες που παρέχονται από το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για τον Καρκίνο και την Αποστολή για την Καταπολέμηση του Καρκίνου».

Πρόσθεσε, δε, ότι η χώρα μας δεν έχει ακόμη Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών, Εθνικό Σχέδιο για τον Καρκίνο και επίσημο φορέα, όπως το Εθνικό Ινστιτούτο Νεοπλασιών, ούτε Διεύθυνση Ογκολογίας στο Υπουργείο.

Όπως εξήγησε η κα Αποστολίδη, έως το τέλος 2024 θα πρέπει να έχουμε καταρτίσει Εθνικό Σχέδιο για να συμβαδίσουμε με τις ενέργειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ειδικότερα, έως το 2025 όλοι οι καρκινοπαθείς θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σε «Κέντρα Καρκίνου» και έως το 2030 όλοι οι επιλέξιμοι ασθενείς με καρκίνο θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σε εξειδικευμένα κέντρα.

«Μας λείπει η οργάνωση», ανέφερε με νόημα η πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ).

Η μελέτη παρουσιάζει μία ολοκληρωμένη προσέγγιση στην αντιμετώπιση του καρκίνου, εντοπίζοντας τις μεγάλες προκλήσεις και προτείνοντας συγκεκριμένες συστάσεις για βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες δράσεις, δεδομένων των ευκαιριών που προκύπτουν από τις  ενέργειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για τον Καρκίνο και την Αποστολή για την Καταπολέμηση του Καρκίνου.

Ειδικότερα, οι συστάσεις δομούνται γύρω από πέντε βασικούς άξονες:

• Την αποτελεσματικότερη πρόληψη του καρκίνου,
• Την εφαρμογή προσυμπτωματικού ελέγχου,
• Την έγκαιρη και ακριβή διάγνωση του καρκίνου,
• Την ποιοτική περίθαλψη και θεραπεία των ογκολογικών ασθενών και
• Τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και των επιβιωσάντων.

Μεταξύ άλλων, στη μελέτη της All.Can Greece τονίζεται ιδιαίτερα η ανάγκη για

• σύσταση ενός Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών,
• επαρκή στελέχωση και εξοπλισμό των ογκολογικών δομών,
• εξασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών στις νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις
• διευκόλυνση της διεξαγωγής κλινικών μελετών,
• μία διεπιστημονική προσέγγιση της ασθένειας του καρκίνου και
• διεύρυνση του ρόλου των εκπροσώπων των ασθενών στο σχεδιασμό και την αξιολόγηση της ογκολογικής περίθαλψης.

Τρεις αναγκαίες προϋποθέσεις για την εφαρμογή ενός Σχεδίου ανέδειξε ο Αθανάσιος Βοζίκης, Δ/ντής του Εργαστηρίου «Οικονομικών και Διοίκησης της Υγείας» του Παν. Πειραιώς:

1. Δεδομένα: «Δεν γνωρίζουμε την έκταση προβλήματος, αν υπάρχουν δεδομένα, ποιος τα έχει, αν είναι πλήρη και αξιόπιστα. Η πρόσβαση στα δεδομένα είναι απαραίτητη για την αξιοποίηση εργαλείων.
2. Πόρους: Χρηματικούς και ανθρώπινους
3. Ιεράρχηση προτεραιοτήτων με αξιολογική προτάσεων και δράσεων.

Σημαντικό κενό στην πρόσβαση στους βιοδείκτες

Από την πλευρά της η Ζένια Σαριδάκη, Παθολόγος-Ογκολόγος, Πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), Δ/ντρια στην Α᾽ Ογκολογική Κλινική Metropolitan Hospital, εστίασε στα κενά που αφορούν στην αποζημίωση και αξιοποίηση βιοδεικτών. Πάγιο αίτημα του συνόλου της ογκολογικής κοινότητας είναι η αποζημίωση όλων των βιοδεικτών.

Το ζήτημα αναδεικνύεται και στη μελέτη, σύμφωνα με την οποία απαιτείται αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου για την έγκριση και αποζημίωση των βιοδεικτών, ώστε να αποζημιώνονται ταυτόχρονα εξατομικευμένες θεραπείες και οι σχετικές για τη χορήγηση τους εξετάσεις βιοδεικτών.

Στο επίπεδο της διάγνωσης, σημαντικός θεωρείται ο καθορισμός, η διασφάλιση προτύπων και διαγνωστικής ακρίβειας για τις εξετάσεις ανίχνευσης βιοδεικτών και διενέργεια γενετικού ελέγχου και ανάλυσης μοριακού προφίλ σύμφωνα με τις διεθνείς και εθνικές οδηγίες . Επιπλέον, έγκριση και αποζημίωση του γονιδιακού ελέγχου και ένταξη των εξετάσεων ανίχνευσης βιοδεικτών και των νέων τεχνολογιών Αλληλούχησης Επόμενης Γενιάς (NGS) και ανάλυσης γονιδιωματικού προφίλ (CGP) στη λίστα των αποζημιούμενων βιοδεικτών και στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση για την επίτευξη του μέγιστου θεραπευτικού οφέλους από την εξατομικευμένη ιατρική στην ογκολογία

Όπως ανέφερε η κα Σαριδάκη, χθες εστάλη επιστολή στο Υπουργείο Υγείας με τους απαραίτητους βιοδεικτες που πρέπει να ενταχθούν στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, ώστε για να έχουν οι ασθενείς στην Ελλάδα ίση πρόσβαση σε εξετάσεις και θεραπείες.

Πάντως, η πρόεδρος της ΕΟΠΕ ανέφερε ως σημαντική εξέλιξη και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, καθώς και την ανάπτυξη του Μητρώου Καρκίνου που έχει τεθεί σε διαβούλευση στους αρμόδιους φορείς, ενώ ανέφερε πως στα θεραπευτικά πρωτόκολλα θα ενταχθούν και τα φθηνά φάρμακα εκτός ένδειξης.

Τι απαιτείται για την ποιοτική περίθαλψη και θεραπεία ασθενών με καρκίνο

Στην κατεύθυνση ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου και βιώσιμου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Έλεγχο του Καρκίνου, αναδεικνύονται τα εξής:

• Εισαγωγή κλινικών πρωτοκόλλων και κατευθυντήριων οδηγιών στην κλινική πράξη για τη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της θεραπείας των ασθενών με καρκίνο
• Πιστοποίηση των ογκολογικών μονάδων και υπηρεσιών και δημιουργία εξειδικευμένων κέντρων θεραπευτικής αντιμετώπισης με αξιοποίηση της βιοϊατρικής τεχνολογίας
• Εισαγωγή και αξιολόγηση δεικτών ποιότητας στα νοσοκομεία
• Πλήρης στελέχωση των νοσοκομείων με το σύνολο των ειδικοτήτων που απαιτούνται για τη θεραπευτική αντιμετώπιση και διαχείριση του καρκίνου
• Αναγνώριση της ειδικότητας/εξειδίκευσης χειρουργικής ογκολογίας ως απαραίτητου πυλώνα για την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών ογκολογικής περίθαλψης
• Αποεπένδυση από παρωχημένες τεχνολογίες, ιδιαίτερα στον τομέα της ακτινοθεραπείας, και επένδυση σε σύγχρονες καινοτόμες τεχνολογίες με εστίαση στη βέλτιστη γεωγραφική κατανομή, στελέχωση και πιστοποίηση
• Άρτια κατάρτιση και συνεχιζόμενη εκπαίδευση ιδιαίτερα στις νέες τεχνολογίες στην ογκολογία και την ογκολογία ακριβείας (για τη δημιουργία ενός ισχυρότερου πολυεπιστημονικού εργατικού δυναμικού)
• Δημιουργία εθνικών βάσεων δεδομένων καρκίνου-Εθνικών Μητρώων ασθενών και Εθνικών Ολοκληρωμένων Κέντρων Καρκίνου (CCC) που θα συνδέονται με τα νοσοκομεία της χώρας ή τις ΤΟΜΥ, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ολοκληρωμένων Κέντρων Καρκίνου και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Αριστείας Ολοκληρωμένων Κέντρων Καρκίνου
• Θέσπιση νέου θεσμικού πλαισίου για την ενθάρρυνση διενέργειας κλινικών μελετών, με απλοποίηση διαδικασιών μέσω ενός συντονισμένου, ισχυρού και ευέλικτου συστήματος για την αξιολόγηση, την επίβλεψη και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των ασθενών στην καινοτομία
• Αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου για την έγκριση και αποζημίωση των βιοδεικτών, (ταυτόχρονη αποζημίωση των εξατομικευμένων θεραπειών με τις σχετικές εξετάσεις βιοδεικτών) και ανάπτυξη αποτελεσματικής διαδικασίας αξιολόγησης της κλινικής και οικονομικής αξίας των νέων εξετάσεων βιοδεικτών, με σαφή κριτήρια καθώς και εξασφάλιση ειδικών προϋπολογισμών βιοδεικτών για τα ογκολογικά νοσοκομεία, καταργώντας τις περιφερειακές διαφοροποιήσεις και την ανισότητα στην πρόσβαση
• Άμεση πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες μέσω Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (ΗΤΑ), εξετάζοντας τρόπους για τη μείωση του χρόνου μεταξύ της έγκρισης νέων θεραπειών από τον EMA και της αποζημίωσης αυτών και εξασφαλίζοντας την έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών
• Κατάρτιση σύγχρονης Εθνικής Φαρμακευτικής Στρατηγικής, ανάληψη πολιτικής βούλησης και αναζήτηση επιλογών που θα επιτύχουν να συγκεράσουν τις διαφορετικές οπτικές των εμπλεκομένων φορέων για την αξιολόγηση, έγκριση και αποζημίωση και της φαρμακοβιομηχανίας η οποία παράγει τα φάρμακα και αιτείται την έγκριση, για την κυκλοφορία τους

«Άμεσες προτεραιότητες αποτελούν η εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας και του Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών», ανέφερε ο Ιωάννης Καραϊτιανός, Αμ. Επίκ. Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ, Δ/ντής Χειρουργικής Κλινικής Νοσ. «Ερρίκος Ντυνάν» και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας. Πρόσθεσε, δε, πως «απόλυτη ανάγκη είναι η δημιουργία εξειδικευμένων κέντρων Χειρουργικής Ογκολογίας και με εστίαση κατά το δυνατόν σε όργανο στόχο (πχ. μαστός, παχύ έντερο, ήπαρ, πάγκρεας, οισοφάγος-στόμαχος, κ.λπ.), καθώς και η υποχρέωση -όπως προβλέπεται από τον νόμο- της διεπιστημονικής αντιμετώπισης των καρκινοπαθών ασθενών με βάση τη γνωμοδότηση του Ογκολογικού Συμβουλίου».

Βέβαια, ξεκαθάρισε πως «πρέπει με κάθε τρόπο να αυξηθεί η κατά κεφαλήν δαπάνη Υγείας».

Ο Γ. Πισσάκας, Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος Συντονιστής Διευθυντής Τμήματος Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, ΓΝΑ Αλεξάνδρα, Αντιπρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας (ΕΕΑΟ) αναφέρθηκε στις ανισότητες στην πρόσβαση στις θεραπείες.

Όπως κατήγγειλε, παρότι ο νόμος προβλέπει πως σε κάποιες περιπτώσεις ασθενείς, που δεν βρίσκουν ραντεβού για ακτινοθεραπείες σε δημόσιες δομές να κατευθύνονται στον ιδιωτικό τομέα χωρίς να πληρώνουν, για κάποιες υπηρεσίες ούτε την αμοιβή του γιατρού, αναγκάζονται από τις ιδιωτικές δομές να καταβάλλουν συμμετοχή.

Βέβαια, τόνισε ότι η ολοήμερη λειτουργία των τμημάτων στα δημόσια νοσοκομεία βοήθησε να αυξηθούν οι αριθμοί των ασθενών που έχουν πρόσβαση, ακόμη υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω βελτίωσης, αναφέροντας ως παράδειγμα την περίπτωση των «Αγ. Αναργύρων», όπου όπως κατήγγειλε η διοίκηση δεν προχωράει στην ολοήμερη λειτουργία.

Πρότεινε, λοιπόν, την ανάπτυξη νέων κέντρων σε συγκεκριμένες περιοχές και εκτός Αθήνας.

Παρεμβάσεις για την έγκαιρη και ακριβή διάγνωση του καρκίνου

• Εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία απεικόνισης του καρκίνου για τη στήριξη της ανάπτυξης νέων ψηφιακών εργαλείων με στόχο τη βελτίωση της εξατομικευμένης ιατρικής
• Καθορισμός, διασφάλιση προτύπων και διαγνωστικής ακρίβειας για τις εξετάσεις ανίχνευσης βιοδεικτών και διενέργεια γενετικού ελέγχου και ανάλυσης μοριακού προφίλ σύμφωνα με τις διεθνείς και εθνικές οδηγίες
• Έγκριση και Αποζημίωση του γονιδιακού ελέγχου και ένταξη των εξετάσεων ανίχνευσης βιοδεικτών και των νέων τεχνολογιών Αλληλούχησης Επόμενης Γενιάς (NGS) και ανάλυσης γονιδιωματικού προφίλ (CGP) στη λίστα των αποζημιούμενων βιοδεικτών και στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση για την επίτευξη του μέγιστου θεραπευτικού οφέλους από την εξατομικευμένη ιατρική στην ογκολογία
• Διασύνδεση μεταξύ πρωτοβάθμιας και εξειδικευμένης φροντίδας και εφαρμογή συστήματος παραπομπής μεταξύ των εμπλεκόμενων ειδικοτήτων στη διαχείριση του καρκίνου
• Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης υπηρεσιών και διαδικασιών με 1) πλήρη έναρξη λειτουργίας Εθνικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας, 2) εφαρμογή πληροφοριακού συστήματος για τη θεραπεία του καρκίνου (το σύστημα περιλαμβάνει θεραπευτικά πρωτόκολλα για τη χημειοθεραπεία, από τα οποία 36 βρίσκονται ήδη υπό ανάπτυξη), 3) υλοποίηση του Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών
• Καθορισμός Εθνικών Κέντρων Εμπειρογνωμοσύνης για συμπαγείς όγκους, αιματολογικές κακοήθειες και παιδιατρικούς (σπάνιους) καρκίνους σύμφωνα με καθορισμένα κριτήρια λειτουργίας, πιστοποίησης και διαπίστευσης
• Ανάπτυξη στρατηγικής για την αντιμετώπιση της υποστελέχωσης των παθολογοανατομικών εργαστηρίων και τη στελέχωση των κενών θέσεων Αιματολόγων και Ογκολόγων παθολόγων. Εξασφάλιση επαρκούς στελέχωσης και εξοπλισμού των ογκολογικών δομών και αυτοματοποίηση διαδικασιών με την αξιοποίηση εφαρμογών Digital Pathology
• Συλλογή και αξιοποίηση Real World Data και σύνδεση επιδημιολογικών δεδομένων με την κατάλληλη γεωγραφική κατανομή των απαραίτητων υποδομών με ταυτόχρονη δημιουργία Εθνικού Μητρώου καταγραφής ανισοτήτων και σύνδεση αυτού με το Ευρωπαϊκό
• Εφαρμογή και ανανέωση του Εθνικού Χάρτη Υγείας για τη λεπτομερή χαρτογράφηση των υποδομών, της στελέχωσης καθώς και της δραστηριότητας (επιδημιολογικά στοιχεία) που σχετίζονται με την ογκολογική φροντίδα
• Σχεδιασμός και εφαρμογή νέων υποδομών για την ψηφιακή ετοιμότητα των νοσοκομείων, η οποία περιλαμβάνει: εφαρμογή συστήματος παραπομπής για διαγνωστικές εξετάσεις καρκίνου, και ορθής και βέλτιστης διαχείρισης αποτελέσματος, ηλεκτρονική συνταγογράφηση για εσωτερικούς ασθενείς, εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων στο νοσοκομειακό περιβάλλον, σύστημα ηλεκτρονικών ραντεβού, απογραφή ιατρικού εξοπλισμού, εφαρμογή ανανεωμένου συστήματος κοστολόγησης βάσει DRG
• Προώθηση της έρευνας για την παρακολούθηση της επιδημιολογικής εξέλιξης της νοσηρότητας και θνησιμότητας από κακοήθεις νεοπλασίες στην Ελλάδα η οποία επικεντρώνεται στα εξής:
  1. Οργάνωση και Λειτουργία του Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών (Ε.Μ.Ν.),
  2. Αξιοποίηση δικτύων και σύνδεση με υφιστάμενες βάσεις δεδομένων,
  3. Χαρτογράφηση γονιδιακών μεταλλάξεων σε ογκολογικούς ασθενείς,
  4. Ανάπτυξη συστήματος καταγραφής και αξιολόγησης των περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου και προώθηση έρευνας για τις περιβαλλοντικές επιδράσεις που συντελούν στην καρκινογένεση στην Ελλάδα

Πρόληψη και προσυμπωματικός έλεγχος

• Εφαρμογή κανόνων Ευρωπαϊκού Κώδικα κατά του Καρκίνου
• Εφαρμογή νομοθεσίας κατά του καπνίσματος και αντικαπνιστική εκστρατεία
• Εμβολιασμός και των δύο φύλων κατά τoυ HPV για την πρόληψη, τον περιορισμό και την εξάλειψη των σχετιζόμενων με τον ιό νόσων & καρκίνων
• Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας
• Μέτρα για τον περιορισμό των συχνότερων καρκίνων (καρκίνος μαστού, καρκίνος τραχήλου μήτρας, καρκίνος παχέος εντέρου, καρκίνος πνευμόνων, καρκίνος προστάτη, καρκίνος στομάχου)

Αυτές θα πρέπει να είναι οι κατευθύνσεις για την πρόληψη, ενώ σε ό,τι αφορά στον προσυμπτωματικό έλεγχο:

• Εφαρμογή πληθυσμιακού προ-συμπτωματικού ελέγχου για τους συχνότερους καρκίνους σύμφωνα με τις ανανεωμένες συστάσεις της ΕΕ
• Σχεδιασμός και εφαρμογή επιστημονικά τεκμηριωμένων ιατρικών πρωτοκόλλων και κατευθυντήριων οδηγιών προ-συμπτωματικού ελέγχου, με παράλληλη πιστοποίηση των μονάδων και των υπηρεσιών
• Διαπίστευση διαγνωστικών κέντρων και ιατρικού, νοσηλευτικού και τεχνικού προσωπικού (σύμφωνα με συστάσεις ΕCIBC για τον καρκίνο του μαστού)
•  Προσδιορισμός κριτηρίων για τη διαστρωμάτωση του πληθυσμού-στόχου και την επιμήκυνση του διαστήματος προληπτικού ελέγχου, βάσει επιστημονικών κατευθυντήριων οδηγιών
• Κατάρτιση/εξειδίκευση υπηρετούντος προσωπικού και πρόσληψη νέου εκπαιδευμένου σε καλά καθορισμένες τεχνικές-οργανωτικές-επαγγελματικές απαιτήσεις σχετιζόμενες με τον προ-συμπτωματικό έλεγχο
• Δημιουργία θεσμικού πλαισίου λειτουργίας κινητών μονάδων, προμήθειας εξοπλισμού, στελέχωσης, καθορισμού Νοσοκομείου Αναφοράς ανά νομό ή περιφέρεια για την πραγματοποίηση έγκυρης διάγνωσης, συστήματος παραπομπής και πλάνου θεραπευτικής αντιμετώπισης
• Αύξηση της συμμετοχής του πληθυσμού σε δράσεις και προγράμματα ατομικού και ομαδικού προ-συμπτωματικού ελέγχου μέσω εκστρατειών ενημέρωσης του κοινού
• Δημιουργία μητρώων καταγραφής δεδομένων από τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου που θα συνδέονται με τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Ασθενούς

Πως θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο και επιβιωσάντων

• Δημιουργία Ολοκληρωμένων Κέντρων Καρκίνου (1 ανά 5.000.000 εκατ. Κατοίκους), για τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου στο πλαίσιο των Comprehensive Cancer Centers (CCC’s) τα οποία προτείνει το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για τον Καρκίνο, τα οποία θα παρέχουν όλες τις αναγκαίες υπηρεσίες και ειδικότητες για την ολοκληρωμένη υποστήριξη ασθενών
• Δημιουργία ή/και ενίσχυση μηχανισμών ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των οικογενειών των καρκινοπαθών, εφαρμογή των προβλέψεων του πρόσφατου νόμου για την παρηγορητική φροντίδα και το τέλος ζωής, με ιδιαίτερη μέριμνα σε περιπτώσεις κακοηθών νεοπλασιών της παιδικής ηλικίας καθώς και συστήματος συμβουλευτικής και παρηγορητικής – ανακουφιστικής στήριξης από τη διάγνωση μέχρι τέλους της θεραπείας
• Ανάπτυξη θεσμικού πλαισίου για την κατ’ οίκον νοσηλεία, τη στελέχωση και εύρυθμη λειτουργία των ιατρείων πόνου, το ρυθμιστικό πλαίσιο για τη χορήγηση αναλγητικών
• Εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού, των ΜΜΕ, διοικητικών υπηρεσιών για την εξάλειψη του κοινωνικού στίγματος του καρκίνου
• Βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και ενίσχυση των μηχανισμών εργασιακής και κοινωνικής επανένταξης για ασθενείς με καρκίνο (νοσούντες ή αποθεραπευθέντες)
• Συμπλήρωση της πρόσφατης ενσωμάτωσης στην ελληνική νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την εναρμόνιση της κοινωνικής και εργασιακής ζωής, με μέτρα στήριξης των φροντιστών των ασθενών με καρκίνο, όπως ισχύουν για άλλες κατηγορίες φροντιστών
• Ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών για την εξ αποστάσεως παρακολούθηση ασθενών (τηλεϊατρική/health apps) αλλά και την παρακολούθηση των ασθενών από το σπίτι (Home monitoring)