Blog

Η Ελλάδα σε «κόκκινο συναγερμό»

Η χώρα μας καταγράφει από τα υψηλότερα ποσοστά καπνιστών και ατμιστών στην Ευρώπη, γεγονός που αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Συγκεκριμένα, βρίσκεται στη δεύτερη θέση στην Ε.Ε. και στον ΟΟΣΑ, πίσω από την Βουλγαρία. Δεδομένης της άμεσης και τεκμηριωμένης σύνδεσης του καπνίσματος με την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, τα στοιχεία αυτά υπογραμμίζουν τον τεράστιο κίνδυνο που διατρέχει ο πληθυσμός της χώρας

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης Δημόσιας Υγείας 2021–2025 αναγνωρίζει τη νόσο ως πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο σε άνδρες και γυναίκες στην Ελλάδα.

Στο ΠΕΚΠ ορίζονται σαφείς δείκτες κινδύνου (π.χ. ηλικία 50–80 ετών, νυν ή πρώην καπνιστές) και προτείνεται προληπτικός έλεγχος με χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία θώρακος (LDCT). Οι οδηγίες εστιάζουν στην έγκαιρη διάγνωση σε πρώιμα στάδια (όπου η 5ετής επιβίωση μπορεί να φτάσει έως 90%). Προτείνεται επίσης ένταξη δράσεων διακοπής καπνίσματος ως αναπόσπαστο μέρος του προγράμματος.

Τι προτείνουν οι επιστημονικοί φορείς

Από το 2023, έχει κατατεθεί στο Υπουργείο Υγείας πρόταση από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, την Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία, την Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος και την Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ για την υλοποίηση του ΠΕΚΠ. Παρά την αρχική θετική δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας για ένταξή του στο πρόγραμμα «Δοξιάδης», η εφαρμογή του δεν έχει ακόμα προχωρήσει. Κάθε καθυστέρηση κοστίζει σε ανθρώπινες ζωές.

Η LDCT είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου (screening) για πληθυσμούς υψηλού κινδύνου, π.χ. καπνιστές ή πρώην καπνιστές ηλικίας 50–80 ετών.

Χρησιμοποιεί ακτίνες Χ, όπως και η κλασική αξονική τομογραφία, αλλά με σημαντικά μειωμένη δόση ακτινοβολίας (έως και 90% λιγότερη). Έχει ειδικό πρωτόκολλο λήψης και επεξεργασίας εικόνων που εστιάζει αποκλειστικά στο θώρακα και στους πνεύμονες. Ο εξεταζόμενος ξαπλώνει στο μηχάνημα (αξονικό τομογράφο) και η σάρωση διαρκεί μόλις 5 λεπτά, χωρίς ενέσιμη σκιαγραφική ουσία.

Ταυτόχρονα, το λογισμικό δημιουργεί πολλαπλές λεπτομερείς εικόνες (τομές) των πνευμόνων, επιτρέποντας την αναγνώριση μικρών όζων ή αλλοιώσεων, ακόμη και <1 εκατοστού.

Το ψήφισμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας

Στις 23 Μαΐου 2025, η 78η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας υιοθέτησε ψήφισμα που αναγνωρίζει την ανάγκη για εθνικά προγράμματα πρώιμης διάγνωσης στον καρκίνο του πνεύμονα. Το ψήφισμα καλεί τα κράτη να επενδύσουν σε τέτοιες δράσεις και να διασφαλίσουν ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες πρόληψης.

Η πρόληψη δεν είναι κόστος – Είναι επένδυση

Η εφαρμογή ενός εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου δεν αποτελεί απλώς κόστος υγείας, αλλά επένδυση ζωής. Ήδη πολλές χώρες έχουν υλοποιήσει ή επεκτείνουν αντίστοιχα προγράμματα (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Πολωνία, Κροατία, Ισραήλ κ.ά.), ενώ δεκάδες άλλες βρίσκονται σε πιλοτικό στάδιο (Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία, Αυστραλία, Βραζιλία, Ινδία).

Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια της αναμονής. Η έγκαιρη εφαρμογή ενός τέτοιου προγράμματος μπορεί να φέρει δραστική μείωση θανάτων, να περιορίσει τα κόστη περίθαλψης και να ενισχύσει τη δημόσια υγεία και κοινωνική συνοχή.