Blog

Αποκαλυπτικά είναι τα συμπεράσματα της έρευνας που διενήργησε η αστική μη κερδοσκοπική εταιρία ΑΚΟΣ, στο πλαίσιο των επιστημονικών ερευνών της, προκειμένου να χαρτογραφήσει τις στάσεις και τις αντιλήψεις των πολιτών σε θέματα πρόληψης.

Παρακάτω, αναφέρονται τα βασικότερα συμπεράσματα της έρευνας σχετικά με όσα πιστεύουν αλλά και τη στάση που κρατούν οι Έλληνες πολίτες για την υγεία, και την πρόληψη:

• Το διαδίκτυο διαμορφώνει άποψη στο ζήτημα του εμβολιασμού αλλά και της υγείας.
• Η μεγάλη πλειοψηφία (81,6%) εμπιστεύεται τα εμβόλια –οι γυναίκες υιοθετούν πιο θετική στάση– ενώ το 35% εκτιμά ότι δεν υπάρχει ενημέρωση.
• Αιματολογικές εξετάσεις, τεστ ΠΑΠ και υπερηχογραφήματα, οι συχνότερες προληπτικές εξετάσεις.
• Το περπάτημα η δημοφιλέστερη άθληση.
• Επτά στους δέκα θεωρούν ότι η εργασία είναι η σημαντικότερη πηγή στρες. Ακολουθούν η πολιτική και οικονομική κατάσταση, η οικογένεια και η υγεία.
• Έξι στους δέκα αναζητούν και δεύτερη ιατρική άποψη σ’ ένα πρόβλημα υγείας ενώ 7 στους 10 θεωρούν τη ζωή πολύτιμο αγαθό.
• Πάνω από τους μισούς φροντίζουν την υγεία τους με άσκηση και διατροφή.  
• Οι ενημερωτικές καμπάνιες επηρεάζουν τους άνω των 30.
• Επτά στους 10 έχουν προσωπικό γιατρό και 8 στους 10 προσωπικό οδοντίατρο.
• Με την προσευχή αντιμετωπίζουν τα προβλήματά τους οι μεγαλύτερες ηλικίες ενώ οι νεότεροι εκτονώνονται με διασκέδαση.

Με αφορμή την νέα έρευνα, η Πρόεδρος της ΑΚΟΣ, Ογκολόγος/Ακτινοθεραπευτής Δρ. Δέσποινα Κατσώχη, επισημαίνει: «Στα επιστημονικά συνέδρια που συμμετείχα είχα παρατηρήσει ότι υπήρχε έλλειψη στατιστικών στοιχείων που να αφορούν στη χώρα μας. Όμως, κάθε κοινωνία έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η ΑΚΟΣ, διενεργεί έρευνες, για να συμβάλει στην απόκτηση στοιχείων, για τις αντιλήψεις των πολιτών σε θέματα αιχμής της δημόσιας υγείας. Η πρόληψη, η ενημέρωση, η έγκαιρη διάγνωση και τα οργανωμένα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου, είναι τα μόνα όπλα μας έναντι των ασθενειών. Ωστόσο, η έγκυρη ενημέρωση, δεν επαρκεί για ν’ αποκτήσουμε θετική στάση και τρόπο ζωής. Απαιτείται η διαπαιδαγώγηση από νεαρή ηλικία, από την οικογένεια, το σχολείο και το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Όλοι πρέπει να συνεργαστούμε για να καταπολεμήσουμε λάθος νοοτροπίες και συνήθειες, που απειλούν την υγεία μας».  

Οι προηγούμενες έρευνες της ΑΚΟΣ αφορούσαν στα συμπληρώματα διατροφής, στο κάπνισμα, στη στοματική υγιεινή και τα νοσήματα του στοματοφάρυγγα και στις διατροφικές συνήθειες των πολιτών.

Ποια η κορυφαία πηγή ενημέρωσης των πολιτών

Η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην έρευνα (84,4%) ανεξάρτητα από το επίπεδο εκπαίδευσής τους, επιλέγει το διαδίκτυο για την ενημέρωσή του για το θέμα του εμβολιασμού αλλά και της υγείας του. Ακολουθούν ο προσωπικός (οικογενειακός) γιατρός (58,2%), καμπάνιες και εκδηλώσεις(38,3%) και η τηλεόραση (35,7%). Εφημερίδες και περιοδικά αφενός και ο φιλικός κύκλος αφετέρου συγκεντρώνουν από 27% ενώ ουραγός στην ενημέρωση των πολιτών σε θέματα υγείας είναι το ραδιόφωνο (15,9%). Οι ενημερωτικές καμπάνιες συμβάλλουν στη διαμόρφωση άποψης σε ηλικίες άνω των 30.

Υπάρχει εμπιστοσύνη στα εμβόλια;

Σχεδόν 9 στους 10 συμμετέχοντες στην έρευνα, θεωρεί τον εμβολιασμό πολύ σημαντικό για τα παιδιά ενώ σχεδόν 7 στους 10 χαρακτηρίζουν τον εμβολιασμό, πολύ σημαντικό για όλους. Αναφορικά με τον εμβολιασμό για τον ιό HPV, 72% τον κρίνει απαραίτητο για τα κορίτσια ενώ 56,8% τον κρίνει εξίσου απαραίτητο και για τα αγόρια.

Το 61,9% δηλώνει ότι εμπιστεύεται πολύ τα εμβόλια και 19,7%  αρκετά. Μόλις 14,2% δείχνει μικρή εμπιστοσύνη στα εμβόλια ενώ 4,1% δεν τα εμπιστεύεται καθόλου. Περίπου 36% πιστεύει ότι δεν υπάρχει αρκετή ενημέρωση σε εμβολιαστικά θέματα. Το 56,3% θεωρεί ότι τα εμβόλια προσφέρουν ουσιαστική προστασία: μόλις 7,3% διαφωνεί απόλυτα με αυτήν την άποψη. Το 44,2% φροντίζει επιμελώς για τον εμβολιασμό του ενώ 30,2% αρκετά. Το 15,5% δηλώνει αμέλεια.

Οι γυναίκες εμφανίζονται περισσότερο ευαίσθητες σε ζητήματα συλλογικού εμβολιασμού. (Η συλλογή στοιχείων της έρευνας ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2020)

Κάνουν οι πολίτες προληπτικές εξετάσεις;

Επτά στους 10 υποβάλλονται στις εξετάσεις που οι ίδιοι πιστεύουν ότι χρειάζονται. Οι γυναίκες και οι μεγαλύτερες ηλικίες είναι πιο συνεπείς στον προληπτικό έλεγχο.

Αιματολογικές εξετάσεις, τεστ PAP και υπερηχογραφήματα είναι οι συνηθέστερες προληπτικές εξετάσεις σε ετήσια βάση. Σπανιότερα ως ποτέ γίνονται εξετάσεις όπως η κολονοσκόπηση, το PSA και οι αξονικές τομογραφίες, ίσως γιατί είναι ειδικότερες και συνδέονται με συγκεκριμένα συμπτώματα. Οι ερωτώμενοι, συχνότερα επισκέπτονται παθολόγο, γυναικολόγο και καρδιολόγο, σπανιότερα ουρολόγο ή γαστρεντερολόγο.

Το 65%  κάνει προληπτικές εξετάσεις μέσω του ασφαλιστικού του ταμείου, 9% μέσω ιδιωτικής ασφάλειας, 7% με την ασφάλεια που πληρώνει ο εργοδότης ενώ το 19% πληρώνει με δικά του χρήματα. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες χρησιμοποιούν περισσότερο την ιδιωτική ασφάλεια.

Τα ποσοστά που αναφέρονται στους πολίτες που καπνίζουν και πίνουν

Το 38% των συμμετεχόντων στην έρευνα της ΑΚΟΣ, είτε δεν καπνίζει είτε έχει καπνίσει στο παρελθόν, το 26% έχει κόψει το κάπνισμα ενώ το 36% καπνίζει. Οι μισοί από την ηλικιακή ομάδα 18-29 δεν έχουν καπνίσει ποτέ ενώ το 50% άνω των 60 ετών έχει κόψει το κάπνισμα. Στις ηλικιακές ομάδες 30-45 και 45-59, 4 στους 10 είναι καπνιστές.

Η συνήθεια με την οποία έχουν συνδέσει περισσότερο το τσιγάρο είναι ο καφές: το 49% δυσκολεύεται να πιεί καφέ χωρίς να καπνίσει. Το 36,5% από τους καπνίζοντες δυσκολεύεται να το διακόψει αν και η συντριπτική πλειοψηφία (68,5%) δηλώνει ότι είναι ενημερωμένη για τις καταστροφικές συνέπειες του καπνίσματος από τον οικογενειακό γιατρό. Μόλις το 36% δηλώνει υψηλή πρόθεση διακοπής του τσιγάρου: οι άνω των 60 το διακόπτουν για να προστατεύσουν την υγεία τους. Μόλις το 17,4% των καπνιστών ηλικίας 18-29 ετών έχουν την πρόθεση να σταματήσουν να καπνίζουν. Πάντως, 8 στους 10 δεν δυσκολεύονται με την απαγόρευση του καπνού στους δημόσιους χώρους.

Πόσοι πολίτες ανησυχούν με το πρώτο σύμπτωμα

Αν και η έγκαιρη διάγνωση μίας νόσου, αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της πρόληψης, γιατί συμβάλει καθοριστικά στην αντιμετώπισή της λιγότεροι από τους μισούς (45%) επισκέπτονται άμεσα τον γιατρό, οι οποίοι είναι άνω των 45. Από αυτούς, 5 στους 10 επισκέπτονται πρώτα τον προσωπικό τους ιατρό, ενώ σχεδόν 4 στους 10 επισκέπτονται αρχικά κέντρο υγείας ή νοσοκομείο. Το 17,6% με την εκδήλωση ενός συμπτώματος, επισκέπτεται ειδικούς ιατρούς. Οι ηλικιακές ομάδες 18-29 και 45-59 , ανατρέχουν συχνότερα στο διαδίκτυο για να πάρουν απαντήσεις για τα συμπτώματα που εμφάνισαν.

Διατροφικές συνήθειες

Επτά στους 10 δίνουν μεγάλη σημασία στο βάρος τους: 3 στους 10 ακολουθούν διατροφή για τη συντήρηση ή την απώλεια βάρους. Σχεδόν 4 στους 10 ελέγχουν την περιεκτικότητα των γευμάτων τους σε λίπος και σάκχαρα ενώ 6 στους 10 αναζητούν πληροφορίες για τροφές με αντιγηραντικές και αντικαρκινικές ιδιότητες. Λιγότεροι από 10% αγοράζουν αποκλειστικά βιολογικά προϊόντα, κυρίως γονείς. Το 30% θεωρεί σημαντικά τα σταθερά γεύματα. Πάνω από το 50% επιλέγει σχεδόν αποκλειστικά εποχιακά φρούτα και λαχανικά, ενώ 4 στους 10 νηστεύουν τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο. Σύμφωνα με την έρευνα, οι γυναίκες ενδιαφέρονται περισσότερο για τις ιδιότητες των τροφίμων.

Πρωταθλητής…το περπάτημα

Το καθημερινό περπάτημα είναι η δημοφιλέστερη άθληση (60%) ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες ηλικίες ενώ 2 στους 10 προπονούνται ομαδικά. Το 12,3% κυρίως της ηλικιακής ομάδας 18-29, επιλέγει ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης.

Οι περισσότεροι αθλούνται περιστασιακά (61%), το 22% καθημερινά και το 14% δεν αθλείται καθόλου. Μόλις το 3% αθλείται περισσότερο από μια φορά την ημέρα. Το φύλο δεν επηρεάζει τη συχνότητα άθλησης.

Παράγοντες άγχους

Η εργασία κρατά τα σκήπτρα στο στρες. Σχεδόν 7 στους 10 δηλώνουν καθημερινό στρες εξαιτίας της δουλειάς τους. Οι 6 στους 10 αγχώνονται για την πολιτική και οικονομική κατάσταση, ακολουθεί η οικογένεια (57,7%) και τελευταία η υγεία (46,1%). Μόνο το 20% αγχώνεται για τις καθημερινές μετακινήσεις του, με δημόσιο μέσο (51,4% δηλώνει ότι μετακινείται με δημόσια μέσα μεταφοράς) ή ιδιωτικό μέσο (37,4%). Σημαντικό στρες καθημερινά για την πολιτική και οικονομική κατάσταση, βιώνουν όσοι επιλέγουν ως πρώτη πηγή ενημέρωσης το διαδίκτυο, ίσως γιατί έχουν μεγαλύτερη έκθεση στην ειδησεογραφία.

Στάση απέναντι στα προβλήματα

Επτά στους δέκα θεωρούν τη ζωή πολύτιμο αγαθό και προσπαθούν να το προστατεύσουν, οι περισσότεροι (50%) με άθληση και διατροφή.

Όταν αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα υγείας ένας στους 4 πιστεύει ότι στις δύσκολες στιγμές τα πράγματα είναι στα χέρια του Θεού, ένας στους 3 αναζητά και δεύτερη γνώμη ιατρού ενώ μόνο ένας στους 4 αφήνεται ολοκληρωτικά στη φροντίδα των γιατρών του.

Έξι στους δέκα θεωρούν ότι η ψυχολογική κατάσταση/διάθεσή τους μπορεί να επηρεάσει την υγεία τους ενώ ένα αντίστοιχο ποσοστό πιστεύει ότι μπορεί να το κατορθώσει με mind control. Ένας στους τρεις δεν πιστεύει στα οφέλη της άσκησης ενώ οι μισοί από τους ερωτηθέντες δεν πιστεύουν ότι η διατροφή μπορεί να βελτιώσει την υγεία τους.

Η ταυτότητα της έρευνας

Τα δεδομένα συγκεντρώθηκαν με τη μέθοδο του ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου (1020 ερωτηματολόγια). Η συλλογή στοιχείων ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2020. Η ανάλυσή τους έγινε από τη Δρ. Ευαγγελία Μαρκάκη, Head of Data Analytics Excellentia International και τη Σοφία Μαγοπούλου, Επιστημονικό συνεργάτη της Excellentia International.

Οι γυναίκες συμμετείχαν στην έρευνα σε ποσοστό 66,2% και οι άνδρες 33,8%. Οι περισσότεροι (40,5%) ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 30- 45 και ακολουθούν η ομάδα 30-45 (33,7%), οι άνω των 60 (15,5%) και έως 30 ετών (10,4%).

Το 53,4% δεν πάσχει από κάποια ασθένεια, 18,7% έχει θυρεοειδοπάθεια, 9,3% αρτηριακή πίεση, 4,7% πάσχει από δυσλιπιδαιμία και 3,6% από σακχαρώδη διαβήτη. Το 11,5% έχει νοσήσει από καρκίνο ενώ το 64,2%  έχει στο φιλικό και οικογενειακό του περιβάλλον άτομο που έχει νοσήσει από καρκίνο. Μόλις το 21,5% δηλώνει πως δεν είχε, είτε δεν έχει κάποια σχέση με τον καρκίνο.

Η πλειοψηφία (56,2%) δηλώνει έγγαμη, το 26,2% άγαμοι, 10,8% διαζευγμένο, 4,2% βρίσκεται σε συμβίωση και 2,6% δηλώνουν χήρες/οι. Το 34,9% έχει αποκτήσει ένα παιδί και το 37,9% περισσότερα από τρία. Το 22% δεν έχει παιδιά ενώ το 5,1% δύο ή τρία.

Το 30,2% έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές ή διδακτορικές σπουδές, το 29,2% είναι πτυχιούχοι ΑΕΙ, 20%  των ΤΕΙ, 19,2% της δευτεροβάθμιας εκπαίδευση ενώ μόλις 1,4% έχει απολυτήριο δημοτικού.

Το 26,6% των συμμετεχόντων είναι δημόσιοι υπάλληλοι, 20,9%  ιδιωτικοί υπάλληλοι, 22,6% επαγγελματίες της υγείας (ιατροί, νοσοκόμοι κ.α), 19,3% ελεύθεροι επαγγελματίες, 6,2% συνταξιούχοι και  2,8% φοιτητές ή σπουδαστές.

Αναφορικά με το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, το 21,6% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι λαμβάνει 10.000 ως 15.000 ευρώ ενώ το 16% εισόδημα ως 10.000€. Ποσοστό 16% έχει ετήσιο οικογενειακό εισόδημα από 15.000€ ως 20.000€,  14% μεταξύ 25.000€ και 30.000€ και αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ 20.000€ και 25.000€. Το 10,5% κινείται μεταξύ 30.000€ και 40.000€ ενώ το 8% λαμβάνει περισσότερες από 40.000 ευρώ ετησίως.