Blog

Μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις των καιρών μας είναι η οικοδόμηση υγιέστερων, πιο παραγωγικών κοινωνιών και αποτελεσματικών συστημάτων υγείας. Και αυτό διότι η υγεία, παρόλο που πολλές φορές τη θεωρούμε δεδομένη, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για κοινωνική και οικονομική ευημερία.

Σύμφωνα με έγκριτες αναλύσεις, μεταξύ 2020 και 2040, η βελτιωμένη υγεία των ανθρώπων προβλέπεται να προσθέσει στο παγκόσμιο ΑΕΠ περίπου 12 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενισχύοντας την παγκόσμια οικονομική παραγωγή κατά 8%. Στην Ευρώπη, ο τομέας της υγείας είναι σήμερα ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους, με την αξία της οικονομίας της υγείας να ανέρχεται σε €1.375 δισ. το 2019, αυξανόμενη κατά 20% ταχύτερα από την υπόλοιπη οικονομία. Μάλιστα, κάθε έβδομη θέση εργασίας στην Ε.Ε. υποστηρίζεται άμεσα από τη βιομηχανία της υγείας, ενώ πάνω από το 10% των συνολικών εξαγωγών προέρχεται από αυτόν τον τομέα.

Στην πρόοδο αυτή έχει φυσικά συμβάλει καθοριστικά και η φαρμακευτική καινοτομία που αναδεικνύεται σε βασικό αναπτυξιακό πυλώνα της σύγχρονης οικονομίας και σε βασικό παράγοντα κοινωνικής ευημερίας. Για τον λόγο αυτό, κεντρική επιδίωξη (και) της ελληνικής κυβέρνησης θα πρέπει να είναι η έμπρακτη στήριξη της φαρμακευτικής καινοτομίας και η εξασφάλιση ενός προβλέψιμου και βιώσιμου επιχειρηματικού περιβάλλοντος για τις νέες θεραπείες.

Βεβαίως, απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι πρώτα από όλα να καταρριφθούν βασικοί «μύθοι» που συνοδεύουν τη φαρμακευτική καινοτομία.

Πρώτον, θα πρέπει υπογραμμιστεί με κάθε σαφήνεια ότι η φαρμακευτική καινοτομία δε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κέντρο κόστους, αλλά ως μια επένδυση που ενέχει σημαντικά οφέλη τόσο για τους ασθενείς όσο και για το σύστημα υγείας και την οικονομία συνολικά. Απτό παράδειγμα της άυλης αξίας της είναι ότι στην ΕΕ, η φαρμακευτική καινοτομία έχει αυξήσει το προσδόκιμο ζωής των ασθενών κατά 3,5 χρόνια τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ενώ στην Ελλάδα οι καινοτόμες φαρμακευτικές θεραπείες έχουν συμβάλλει στη μέση αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά 10.4 μήνες, μεταξύ 1995-2015. Επίσης, οι καινοτόμες θεραπείες έχουν πετύχει στην εκρίζωση και εξάλειψη απειλητικών για τη ζωή ασθενειών, έχουν συμβάλλει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση χρόνιων και σοβαρών παθήσεων, αναβαθμίζοντας ουσιαστικά τη ζωή των ασθενών, ενώ καθημερινά σώζουν χιλιάδες ανθρώπινες ζωές.

Και αυτό είναι μόνο η αρχή, καθώς σήμερα πραγματοποιείται μια κοσμογονία νέων θεραπευτικών λύσεων που φέρνουν μια πραγματική επανάσταση στην ποιότητα ζωής των ασθενών και τις θεραπευτικές επιλογές των γιατρών, ενώ επιτυγχάνουν εξοικονομήσεις για τα υγειονομικά συστήματα από τη διάθεσή τους στους ασθενείς. Απόδειξη της αξίας των νέων θεραπειών είναι ότι το 40% των νέων σκευασμάτων που εγκρίθηκαν από τον ΕΜΑ το 2022 χαρακτηρίστηκαν από τον Οργανισμό ως φάρμακα υψηλής θεραπευτικής αξίας ή πρωτοποριακά. Είναι γεγονός ότι οι νέοι μηχανισμοί δράσης, οι σύγχρονες επαναστατικές τεχνολογίες όπως τα mRNA εμβόλια, οι γονιδιακές και κυτταρικές θεραπείες, και οι θεραπείες first-in-class, συμβάλλουν στην αντιμετώπιση ανεκπλήρωτων ιατρικών αναγκών και τη βελτίωση του προσδόκιμου και της ποιότητας ζωής των ασθενών σε μία σειρά από απειλητικές για τη ζωή και σοβαρές χρόνιες παθήσεις. Ταυτόχρονα, οι νέες θεραπευτικές επιλογές οδηγούν σε εξοικονόμηση σημαντικών πόρων για το υγειονομικό σύστημα, καθώς περιορίζουν την ανάγκη για χρήση των τμημάτων επειγόντων περιστατικών, μειώνουν δραστικά την ανάγκη νοσηλειών και  χειρουργείων, ενώ βελτιώνοντας, ουσιαστικά, την ποιότητα ζωής των ασθενών περιορίζουν στο ελάχιστο τις επισκέψεις στο γιατρό.

Δεύτερον, εξίσου σημαντικό είναι να γίνει κατανοητό ότι σημαντικές επενδύσεις στον φαρμακευτικό κλάδο δεν είναι μόνο τα εργοστάσια. Πέραν των επενδύσεων σε νέες γραμμές παραγωγής, που βεβαίως πάντοτε καλοδεχούμενες είναι -αν τελικά αυτές υλοποιηθούν και λειτουργήσουν-, υπάρχουν και σημαντικές επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, σε κλινικές μελέτες που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ανάπτυξης ενός νέου φαρμάκου. Ήδη, στη χώρα μας το διάστημα από το 2002 έως το 2022 διενεργήθηκαν 3.830 κλινικές μελέτες, οι οποίες επέφεραν σημαντικούς πόρους στο σύστημα, έδωσαν πρόωρη πρόσβαση χιλιάδων ασθενών σε νέες προηγμένες θεραπείες, εντελώς δωρεάν, και συνέβαλαν καθοριστικά στην επιστημονική γνώση.

Βεβαίως,  στη χώρα μας θα μπορούσαν να γίνουν πολλά περισσότερα, ώστε η Ελλάδα να μετατραπεί σε περιφερειακό κόμβο έρευνας και ανάπτυξης, προσελκύοντας -σύμφωνα με ασφαλείς εκτιμήσεις -επενδύσεις σε κλινικές μελέτες ύψους 250 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Μάλιστα, η άνοδος της Ελλάδας από τα €100 εκατ. που επενδύονται σήμερα στον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο, θα συνεπάγονταν συνολικές επενδύσεις περίπου 500 εκατ. ευρώ, γεγονός που θα επέφερε ετήσια αύξηση 1,1 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ 270 εκατ. ευρώ σε φορολογικά έσοδα και χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.

Τρίτον, η αλήθεια είναι ότι η φαρμακευτική καινοτομία έχει ένα σημαντικό αναπτυξιακό αποτύπωμα στην οικονομία και κοινωνία με σημαντικά και πολυεπίπεδα οφέλη και στην αγορά εργασίας. Ειδικότερα σημειώνεται ότι οι 29 εταιρείες μέλη του Pharma Innovation Forum απασχολούν στη χώρα περισσότερους από 4.100 εργαζόμενους, ενώ για κάθε 4 εργαζόμενους που απασχολούν, δημιουργούν και υποστηρίζουν 1 θέση εργασίας σε συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, στο εγχώριο οικοσύστημα της υγείας. Επιπλέον, μεταξύ 2019 και 2021 οι εταιρείες του PΙF υλοποίησαν 520 προγράμματα υποστήριξης για 90.000 ασθενείς, 740 προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης με 480.000 ωφελούμενους πολίτες και 100 προγράμματα για την προστασία του περιβάλλοντος που είχαν θετική επίδραση στις ζωές 350.000 ανθρώπων.

Τέλος, θα πρέπει να καταρριφθεί ο μύθος ότι «η καινοτομία είναι ακριβή». Η αλήθεια είναι ότι στη χώρα μας έχουμε από τα πιο φτηνά καινοτόμα φάρμακα στην Ευρώπη, καθώς οι τιμές των νέων θεραπειών καθορίζονται με βάση το μέσο όρο των δύο χαμηλότερων τιμών στην Ευρωζώνη. Επιπρόσθετα, παρά τις πληθωριστικές πιέσεις οι καινοτόμες φαρμακευτικές εταιρίες δεν επιτρέπεται να κάνουν αυξήσεις τιμών, αλλά μόνο μειώσεις. Και βεβαίως, δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η ανάπτυξη μίας νέας φαρμακευτικής θεραπείας απαιτεί ανάληψη σημαντικού ρίσκου, και σημαντική επένδυση σε χρόνο, καθώς συνήθως διαρκεί 10-15 χρόνια, ενώ από τα 10.000 μόρια που σχεδιάζονται στο εργαστήριο μόνο το ένα (1) θα καταλήξει ως νέο φάρμακο στο εμπόριο και στη διάθεση των ασθενών, διαδικασία που απαιτεί επένδυση περίπου 3 δις δολαρίων.

Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση για τις καινοτόμες θεραπείες θα πρέπει να επικεντρωθεί όχι στο κόστος, αλλά στην πραγματική, πολυεπίπεδη αξία που αυτές φέρνουν. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει όλοι μαζί, βιομηχανία, ασθενείς, ιατρική κοινότητα και πολιτεία, να εργαστούμε από κοινού για τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου, δίκαιου και προβλέψιμου συστήματος που θα επιτρέψει οι καινοτόμες θεραπείες να συνεχίσουν να προσφέρουν τεράστια οφέλη για τους ασθενείς, το σύστημα υγείας, συνολικά την οικονομία και την κοινωνία.

Πηγή: www-tovima-gr.cdn.ampproject.org