Blog

                                                          Θεόδωρος Τρύφων, Co CEO Ομίλου ELPEN, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ)

Κύριε Τρύφων, η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία τοποθετείται σταθερά τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο της αναπτυξιακής οικονομικής ατζέντας. Με ποιο τρόπο έχει συνδράμει στην ανάπτυξη του επιχειρείν και στη στήριξη της κοινωνίας τα τελευταία χρόνια;

Η δεκαετής οικονομική κρίση προκάλεσε σοβαρή υστέρηση στα επενδυτικά κεφάλαια των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών, συνθέτοντας ένα σκηνικό αποβιομηχάνισης για την εθνική μας οικονομία. Η δράση «Μεταρρύθμιση του συστήματος clawback και συμψηφισμός του με ερευνητικές και επενδυτικές δαπάνες» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» δημιούργησε ωστόσο το περιθώριο για την επενδυτική αναθέρμανση της ελληνικής παραγωγής φαρμάκων. Με τον τρόπο αυτό, δόθηκε το απαραίτητο «οξυγόνο» για την υλοποίηση μεγάλων επενδυτικών σχεδίων στον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία με μόλις 20% μερίδιο αγοράς, διατηρεί μερίδιο 85% στις νέες επενδύσεις του κλάδου. Ήδη, υλοποιεί ένα σημαντικό πρόγραμμα επενδύσεων ύψους 1,2 δις, το οποίο αναμένεται να έχει σημαντική ανταποδοτικότητα στην εθνική μας οικονομία και την απασχόληση.

Οι επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας αναμένεται να έχουν σημαντικό θετικό πολλαπλασιαστικό αντίκτυπο για το σύνολο της οικονομίας, μέσω της ενίσχυσης των δημοσίων εσόδων, της τόνωσης της απασχόλησης με χιλιάδες καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και της αξιοποίησης του επιστημονικού κεφαλαίου. Επιπλέον, θα ενισχύσουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της χώρας μας, θέτοντας τις βάσεις για την ανάδειξη της Ελλάδας σε ευρωπαϊκό κόμβο για την έρευνα και παραγωγή φαρμάκων στην ΝΑ Ευρώπη.

Σε όρους επενδύσεων, ποια η συμβολή σας όσον αφορά την ανάπτυξη υποδομών και συστημάτων υψηλής τεχνολογίας;

Δεν χωράει αμφιβολία, πως οι ψηφιακές τεχνολογίες επηρεάζουν σημαντικά και τον τομέα της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Το κεφάλαιο άλλωστε του προγράμματος RRF που αφορά στην Υγεία επικεντρώνεται στην ψηφιακή αναβάθμιση των υποδομών του συστήματος υγείας και ειδικότερα της φαρμακευτικής φροντίδας.

Η τεχνολογία προσφέρει ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων στον τομέα της ανάπτυξης φαρμάκων. Με την αποκωδικοποίηση του γενετικού προφίλ των ασθενών και των ασθενειών, την δυνατότητα ανάλυσης μεγάλων όγκων δεδομένων και την χρήση εφαρμογών μηχανικής μάθησης και τεχνητής νοημοσύνης η διερεύνηση των αποκρίσεων στη θεραπεία γίνεται πλέον με πολύ πιο εξελιγμένους τρόπους από ό,τι ήταν δυνατό στο παρελθόν. Στο πεδίο της πρόγνωσης, οι νέες τεχνολογίες βοηθούν στην κατανόηση της ποικιλίας και της ερμηνείας της νόσου, κάνοντας σημαντικά βήματα για τη θεραπεία και τη διαχείριση των ασθενών. Η τεχνολογία μπορεί επίσης να μεταμορφώσει την εμπειρία της ασθένειας και της υγείας, αποκαλύπτοντας ασυμπτωματικά σημεία, δείκτες καθώς και παράγοντες κινδύνου μέσω εξελιγμένων απεικονιστικών και βιοχημικών και γενετικών εξετάσεων.

Οι επενδύσεις της ELPEN αλλά και της Ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας εστιάζουν στην ανάπτυξη υποδομών και συστημάτων υψηλής τεχνολογίας. Με τον τρόπο αυτό, ανοίγουν νέους ορίζοντες στην παραγωγή καινοτόμων φαρμακοτεχνικών μορφών, δραστικών ουσιών και στην ανάπτυξη βιοτεχνολογικών θεραπειών. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι, η φαρμακοβιομηχανία υλοποιεί ήδη ένα πανευρωπαϊκό πρόγραμμα για την κωδικοποίηση και ιχνηλασιμότητα των φαρμακευτικών προϊόντων το οποίο θα ενισχύσει την ασφάλεια της διάθεσης των φαρμάκων στην ΕΕ.

Ποια είναι η εικόνα του κλάδου στον τομέα της εξωστρέφειας και των εξαγωγών;

Στο κομμάτι της εξωστρέφειας η ελληνική φαρμακοβιομηχανία εμφανίζει εξαιρετικές εξαγωγικές επιδόσεις. Το ελληνικό φάρμακο κυκλοφορεί σε 147 χώρες του κόσμου. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία για το α’ εξάμηνο του 2022, το φάρμακο συνεχίζει να αποτελεί το δεύτερο σε αξία εξαγώγιμο προϊόν της ελληνικής οικονομίας, θέση που διατηρεί σταθερά την τελευταία πενταετία.

Τα ελληνικά φάρμακα παράγονται και ελέγχονται σύμφωνα με τους αυστηρούς κανόνες που προβλέπει το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο. Με σημείο αναφοράς την υψηλή ποιότητά τους.

Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία στοχεύει στην περαιτέρω βελτίωση της διεθνούς της παρουσίας για την επόμενη πενταετία. Οι επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας αναμένεται να ενισχύσουν την εξαγωγική της δυναμική, εδραιώνοντας τη θέση της στον παγκόσμιο εξαγωγικό χάρτη και επιτρέποντας το άνοιγμά της σε νέες αγορές, με σημαντικό εμπορικό ενδιαφέρον.

Η εξωστρέφεια του κλάδου αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια λόγω των συνθηκών υποχρηματοδότησης που επικράτησαν, προκαλώντας υστέρηση στα διαθέσιμα επενδυτικά κεφάλαια. Στην ELPEN για παράδειγμα, το 90% της κερδοφορίας μας προέρχεται σήμερα από το εξωτερικό, γεγονός που οφείλεται στην ισχυρή παρουσία μας στις διεθνείς αγορές. Οι αντίξοες συνθήκες των τελευταίων χρόνων δεν άφηναν σημαντικά περιθώρια προβλεψιμότητας, εμποδίζοντας κάθε δυνατότητα επιχειρησιακού σχεδιασμού. Οι φορολογικές επιβαρύνσεις που επιβλήθηκαν στο φάρμακο έφτασαν το 70% του τζίρου των επιχειρήσεων. Για τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες επικεντρώθηκαν στην εξωστρέφεια, που λειτούργησε τελικά ως σανίδα σωτηρίας για τις ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες.

Ποια η συνολική επίδραση της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στην απασχόληση και ποιες οι προοπτικές για την επόμενη διετία;

Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες σήμερα απασχολούν 11.000 εργαζόμενους, 60% των οποίων έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση ενώ τα τμήματα Έρευνας & Ανάπτυξης των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών στελεχώνουν 800 επιστήμονες υψηλής κατάρτισης. Εάν δε συνυπολογιστούν οι έμμεσες θέσεις εργασίας σε κλάδους εξαρτώμενους από την παραγωγή φαρμάκων, τότε η συνολική επίδραση στην απασχόληση αναλογεί σε 53.000 θέσεις εργασίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ η ελληνική φαρμακοβιομηχανία κατέγραψε μέση ετήσια αύξηση της απασχόλησης κατά 9,8% στην πενταετία 2014-2019, μια ιδιαίτερα αξιοσημείωτη επίδοση.

Οι επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας αναμένεται να δημιουργήσουν τουλάχιστον 2.500 νέες μόνιμες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας υψηλών προδιαγραφών ενώ η επίδραση των θέσεων αυτών στην συνολική απασχόληση αναμένεται να είναι τουλάχιστον πενταπλάσια. Με τον τρόπο αυτό οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες συμβάλλουν στον περιορισμό του brain drain, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για τον επαναπατρισμό πολλών Ελλήνων επιστημόνων που στην προηγούμενη υφεσιακή δεκαετία, αναζήτησαν μια καλύτερη προοπτική στο εξωτερικό.

Στη χώρα μας υπάρχει το κατάλληλο πλαίσιο φαρμακευτικής πολιτικής αλλά και τα αντίστοιχα επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα σύμφωνα με το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών χωρών; Τι περιμένετε από την Πολιτεία;

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα στο πεδίο της φαρμακευτικής πολιτικής. Ο συμψηφισμός για παράδειγμα του clawback με τις επενδύσεις δημιουργεί μια τεράστια ανταποδοτικότητα και επιστροφή στην εθνική οικονομία μέσω επενδύσεων που ξεπερνούν το 1 δις.

Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα παρεμβάσεις που πρέπει να υλοποιηθούν και μάλιστα άμεσα. Η μείωση της υπερφορολόγησης που υφίσταται σήμερα ο κλάδος του φαρμάκου και αναλογεί σχεδόν στο 70% του κύκλου εργασιών των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών παραμένει μια «θηλιά στο λαιμό» για τις βιομηχανίες φαρμάκου. Από εκεί και πέρα, είναι σημαντική η διατήρηση και η επέκταση των υφιστάμενων κινήτρων μέχρι το 2026. Οι επενδύσεις που υλοποιεί η εγχώρια παραγωγή φαρμάκων είναι ιδιαίτερα απαιτητικές σε επίπεδο κεφαλαίων, πρώτων υλών, παραγωγής και νέων τεχνολογιών. Το γεγονός αυτό καθιστά αναγκαία τη θέσπιση στοχευμένων, ευέλικτων και αποτελεσματικών κινήτρων για την ενίσχυσή τους. Ενδεικτικό είναι άλλωστε το γεγονός, ότι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οι χώρες στηρίζουν και ενισχύουν την εγχώρια παραγωγή φαρμάκων. Αντίστοιχα, θα πρέπει και στην Ελλάδα να αξιολογηθούν οι επενδύσεις και το οικονομικό αποτύπωμα που φέρει η κάθε εταιρεία.

Είναι επομένως ξεκάθαρο, πως αφενός η χορήγηση των κατάλληλων κινήτρων για επενδύσεις και αφετέρου η σταδιακή άρση των στρεβλώσεων που αφορούν στη χρηματοδότηση και τον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης, αποτελούν τη βάση ενός πλαισίου φαρμακευτικής πολιτικής που θα διασφαλίζει την επάρκεια της φαρμακευτικής αγοράς και την πρόσβαση των ασθενών σε κάθε θεραπεία με το χαμηλότερο δυνατό κόστος ενώ παράλληλα θα συμβάλλει στην δημιουργία σημαντικής προστιθέμενης αξίας και στην ενίσχυση της εθνικής οικονομίας.