Blog

Σε κοινή έκθεση που έδωσαν στη δημοσιότητα, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (ECDC) και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) τονίζουν ότι σε αρκετές περιπτώσεις η μικροβιακή αντοχή αυξάνεται. Και αυτό παρά τους σοβαρούς κινδύνους που κρύβει για την υγεία μας και την συνεχή ενημέρωση γι’ αυτούς.

Η μικροβιακή αντοχή καθιστά τα βακτήρια λιγότερο ή καθόλου ευαίσθητα σε βασικά ή σε όλα τα αντιμικροβιακά φάρμακα (αντιβιοτικά). Το επακόλουθο είναι να επιβιώνουν και να πολλαπλασιάζονται ελεύθερα, αποικίζοντας τελικά σε ανθρώπους και ζώα. Η ανεξέλεγκτη χρήση των αντιβιοτικών ευνοεί τον πολλαπλασιασμό των ανθεκτικών μικροοργανισμών, επομένως επιταχύνει την ανάπτυξη της μικροβιακής αντοχής.

Όταν αυτά τα ανθεκτικά μικρόβια μολύνουν τους ανθρώπους και προκαλέσουν λοίμωξη, η καταπολέμησή της είναι πολύ δύσκολη. Πολλές φορές, δε, φτάνουν στο σημείο να απειλήσουν τη ζωή. Στην ΕΕ υπολογίζεται ότι ετησίως χάνουν τη ζωή τους 33.000 άνθρωποι από τα ανθεκτικά βακτήρια.

Τα νέα δεδομένα

Η νέα έκθεση αποκαλύπτει ότι η αντοχή σε ευρείας χρήσης αντιβιοτικά παραμένει επίμονα υψηλή σε βασικά μικρόβια. Η σαλμονέλα και το καμπυλοβακτήριο, π.χ., έχουν σε ανθρώπους και ζώα μεγάλη ανθεκτικότητα σε αντιβιοτικά όπως:

• Η αμπικιλλίνη
• Οι τετρακυκλίνες
• Οι σουλφοναμίδες

Αντίστοιχα, το e.coli (εσερίχια κόλι ή κολοβακτηρίδιο) είναι συχνά ανθεκτικό στα ζώα. Αντιθέτως, στις όρνιθες ωοπαραγωγής είναι χαμηλή η ανθεκτική σαλμονέλλα.

Εντεινόμενη ανησυχία, ωστόσο, προκαλεί η υψηλή αντοχή στην σιπροφλοξασίνη. Είναι ένα αντιβιοτικό που ανήκει στις φθοροκινολόνες και έχει κρίσιμη σημασία για την θεραπεία των λοιμώξεων από σαλμονέλα και καμπυλοβακτήριο. Δυστυχώς, σε περισσότερες από τις μισές ευρωπαϊκές χώρες που παρέχουν δεδομένα (από ανθρώπους) στο ECDC, παρατηρείται αυξημένη αντοχή των συγκεκριμένων βακτηρίων σε αυτήν.

Επιπλέον, στα εκτρεφόμενα ζώα παρατηρούνται υψηλά έως εξαιρετικά υψηλά ποσοστά αντοχής του καμπυλοβακτηρίου στην σιπροφλοξασίνη.  Το ίδιο και στα πουλερικά, όσον αφορά τη σαλμονέλα και το e.coli. Οι τάσεις αυτές είναι εξαιρετικά ανησυχητικές, τονίζεται στην έκθεση.

Η σαλμονέλα, το καμπυλοβακτήριο και το e. coli αποτελούν κύρια αιτία τροφιμογενών νοσημάτων (τροφική δηλητηρίαση) στους ανθρώπους.

Υπάρχει και πρόοδος

Σύμφωνα με τη νέα έκθεση, η αντοχή των βακτηρίων αυτών σε άλλα βασικά αντιβιοτικά ευτυχώς παραμένει ακόμα σε χαμηλά επίπεδα.

Παρ’ όλα αυτά, σποραδικά ανιχνεύεται στις τροφές και στα ζώα e. coli ανθεκτικό στις καρβαπενέμες. Το γεγονός αυτό απαιτεί αυξημένη εγρήγορση, διότι είναι πολύ σοβαρό, τονίζουν οι δύο οργανισμοί.

Τα καλά νέα είναι ότι σε αρκετές χώρες γίνεται σημαντική πρόοδος στη μείωση της μικροβιακής αντοχής. Σχεδόν οι μισές, λ.χ., αναφέρουν μείωση στους ανθρώπους της αντοχής του καμπυλοβακτηρίου στις μακρολίδες, ένα άλλο είδος αντιβιοτικών. Το ίδιο ισχύει και για την ανθεκτικότητα στις πενικιλίνες και τις τετρακυκλίνες ενός ορότυπου σαλμονέλας που λέγεται s. Typhimurium.

Παρά τις βελτιώσεις αυτές, όμως, η ανθεκτικότητα των βακτηρίων (μικροβίων) στα αντιβιοτικά παραμένει σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία. Γι’ αυτό τον λόγο η έκθεση συνιστά τη λήψη άμεσων μέτρων για να επιτευχθεί:

• Βελτίωση στην πρόληψη των λοιμώξεων
• Υπεύθυνη χρήση των αντιβιοτικών

Τέλος, τονίζουν πως απαιτούνται επενδύσεις για την αναζήτηση νέων θεραπειών και καθιέρωση ισχυρών εθνικών πολιτικών για την αποτελεσματική καταπολέμηση της αντοχής.

Φωτογραφία: iStock