Blog

” Πιστεύουμε στην οργανική ανάπτυξη γιατί αυτή είναι που δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας”, μας λέει ο κ. Δημήτρης Δέμος, Διευθύνων Σύμβουλος της DEMO ABEE και Αντιπρόεδρος ΠΕΦ στην Συνέντευξη που παραχώρησε στο Iatronet, χωρίς ωστόσο να αποκλείει το ενδεχόμενο στρατηγικών συνεργασιών.

Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στο αποτύπωμα που έχει επιτύχει η Demo στο εξωτερικό, αλλά και στα επόμενα βήματα που ετοιμάζει, εστίασε στις στρεβλώσεις της αγοράς που ώθησε σκευάσματα στην “έξοδο”, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην αναγκαιότητα της υιοθέτησης μιας συνεκτικής πολιτικής με στόχο τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των οικονομικών φαρμάκων.

Είναι γεγονός ότι η εξαγγελία του επενδυτικού σας πλάνου προκάλεσε αίσθηση. Το ερώτημά μου καταρχήν είναι η υλοποίηση των συγκεκριμένων επενδύσεων τι πωλήσεις θα μπορούσαν να αποφέρουν στην εταιρεία μακροπρόθεσμα και τι έσοδα στο ελληνικό κράτος;

Θα ξεκινήσω με το στοιχείο ότι ο ΙΟΒΕ, κάνοντας μία αποτύπωση όλων των κλάδων της οικονομίας της χώρας μας στην αρχή των μνημονίων, κατέληξε ότι η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία αποτελεί το 10% της μεταποίησης της χώρας σε άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, ενώ παράλληλα έχει έναν από τους μεγαλύτερους πολλαπλασιαστές του ΑΕΠ, (3,4%) πολύ υψηλότερο από την Ναυτιλία και τον Τουρισμό.

Η εταιρία μας, στα χρόνια προ κρίσης, προχώρησε στη δημιουργία προϊόντων οριακής καινοτομίας, επένδυσε σημαντικά κεφάλαια στην αύξηση της δυναμικότητας των μονάδων παραγωγής της και με επενδύσεις πάνω σε προηγμένα συστήματα ποιοτικού ελέγχου και αυτοματισμών κατάφερε να αυξάνει σταδιακά το αποτύπωμά της στις διεθνείς αγορές. Σήμερα και με το επενδυτικό πλάνο των 365 εκατ. ευρώ, η DEMO προσβλέπει σε ένα κύκλο εργασιών των 500 εκατ. ευρώ το 2030, συμβάλλοντας περίπου κατά 1,3 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας.    

Το στρατηγικό σας πλάνο, αναφέρεται αποκλειστικά σε επενδύσεις; Έχετε απορρίψει  την περίπτωση της εξαγοράς ή των στρατηγικών συνεργασιών (είτε εντός είτε εκτός των ελληνικών συνόρων) προκειμένου να υλοποιήσετε πιο άμεσα τα πλάνα σας;

Στη DEMO, εγώ προσωπικά καθώς και όλο το Διοικητικό Συμβούλιο, πιστεύουμε στην οργανική ανάπτυξη γιατί αυτή είναι που δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας.  Σκεφτείτε ότι με το επενδυτικό πλάνο που ανακοινώσαμε θα δημιουργηθούν 600 νέες άμεσες και 3.700 έμμεσες θέσεις εργασίας. Και το κυριότερο είναι ότι η αύξηση της απασχόλησης δεν αφορά μόνο την Αττική αλλά και την περιφέρεια, όπως είναι η Αρκαδία και η Β. Ελλάδα που έχει εξαιρετικό επιστημονικό δυναμικό.  Βέβαια κανείς, όταν κάνει ένα επιχειρησιακό σχέδιο, δεν απορρίπτει τίποτα, υπό την έννοια ότι αν υπάρξει κάποια αξιόλογη ευκαιρία για στρατηγική συνεργασία θα εξεταστεί και θα μελετηθεί με βάσει τον σχεδιασμό μας.

Σε τι επίπεδα ανέρχεται σήμερα η παραγωγή της εταιρείας και τι ποσοστό αυτής κατευθύνεται στο εξωτερικό; Υπάρχουν αγορές που πρόκειται να ανοίξουν στο μέλλον για τα φάρμακά σας;

Η DEMO έχει εξειδικευμένη ομάδα στο Τμήμα Διεθνών Πωλήσεων, η οποία έχει την ευθύνη της συμμετοχής στους μεγαλύτερους διαγωνισμούς σε όλο τον κόσμο, περιλαμβανομένων αυτών που προκηρύσσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, τα Υπουργεία Υγείας και οι κρατικές και τοπικές υπηρεσίες και στις πέντε ηπείρους. Επιπροσθέτως, το πρόγραμμα το οποίο έχουμε σχεδιάσει για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και την έγκρισή τους σε χώρες του εξωτερικού, μάς οδηγεί στο να έχουμε στην ουσία 300 καινούργιες άδειες κάθε χρόνο στο εξωτερικό. Αυτό σημαίνει ότι σε κάποιο μέρος του πλανήτη κάθε μέρα έχουμε το λανσάρισμα ενός προϊόντος. H εξαγωγική δυναμική της DEMO είναι  αυτή που κάνει διαφορά στην ανάπτυξη της εταιρείας καθώς ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών είναι στο 47% ετησίως, με το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής μας, δηλαδή το 84% να κατευθύνεται στις αγορές του εξωτερικού, σε 86 χώρες σε όλες τις ηπείρους. Στις χώρες που προστέθηκαν στο γεωγραφικό αποτύπωμα της DEMO το 2020 ήταν η Νορβηγία και το Καμερούν, ενώ πρόσφατα εισχωρήσαμε ακόμη πιο δυναμικά στην αγορά της Ιταλίας, που έχει δική της ισχυρή βιομηχανία, αλλά και σε αυτή της Ολλανδίας. Βέβαια οι αγορές των ΗΠΑ και της Βορείου Αμερικής είναι ο επόμενος στόχος.

Ποιες είναι οι οικονομικές σας εκτιμήσεις για τη φετινή χρονιά, έναντι της περσινής; Ποσοστιαία πώς κατανέμονται οι πωλήσεις μεταξύ Ελλάδας και εξωτερικού;

Η φετινή χρονιά του 2021, εκτιμούμε ότι θα κλείσει με ένα κύκλο εργασιών της τάξεως των 200 – 205 εκατ. ευρώ έναντι 178 εκατ.ευρώ του 2020 και 154 εκατ.ευρώ του 2019.  Θα έλεγα, λαμβάνοντας υπόψη τις παραγγελίες που έχουμε, ότι οι πωλήσεις είναι πολύ κοντά στο να μοιραστούν στο στοχοθετημένο 50%-50%, για Ελλάδα και Εξωτερικό.

Λένε ότι ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο. Ρωτάω λοιπόν ποια είναι τα υπέρ και τα κατά του ελληνικού φαρμάκου, και πού θα μπορούσε το τελευταίο να αποκτήσει προβάδισμα;

Το ελληνικό φάρμακο είναι ταυτόχρονα ευρωπαϊκό φάρμακο καθώς ακολουθεί πλήρως  τα αυστηρά πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας που ορίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το διαβατήριο αυτό της ποιότητας, η καλή γνώση των  διεθνών αγορών, στις οποίες οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες δραστηριοποιούνται με επιτυχία εδώ και δεκαετίες, το πνεύμα εξωστρέφειας που επιδεικνύουν, έχουν αναδείξει το ελληνικό φάρμακο σε ένα διεθνώς αναγνωρίσιμο brand της ελληνικής οικονομίας. Όχι τυχαία λοιπόν, οι εξαγωγές φαρμάκων αποτελούν τα τελευταία χρόνια το 2ο πιο σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν της ελληνικής οικονομίας.

Παρόλα αυτά και καθώς ο στόχος της προηγούμενης δεκαετίας ήταν η πάση θυσία περιστολή της φαρμακευτικής δαπάνης, η Πολιτεία άργησε να αναγνωρίσει την αναπτυξιακή διάσταση της φαρμακοβιομηχανίας και να διαμορφώσει πολιτικές που θα επέτρεπαν τις επενδύσεις σε αυτό τον εξαιρετικά κρίσιμο  τομέα για το σύστημα υγείας αλλά και για την οικονομία. Η τρέχουσα συγκυρία, η νέα ευρωπαϊκή φαρμακευτική πολιτική που στοχεύει στον επαναπατρισμό της φαρμακευτικής παραγωγής εντός ευρωπαϊκού εδάφους και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιοφαρμακευτικής έρευνας, το πρόγραμμα Ελλάδα 2.0 για την υγεία, με την εισαγωγή του στοιχείου της συνυπευθυνότητας της Πολιτείας στο clawback και της δυνατότητας του συμψηφισμού μέρους του clawback με επενδύσεις, τα προγράμματα Horizon και ΕΣΠΑ, επιτρέπουν τη διενέργεια επενδύσεων που θα οδηγήσουν στην κάλυψη του χαμένου εδάφους της περασμένης δεκαετίας, την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου της φαρμακοβιομηχανίας και την ανάδειξη της χώρας σε κόμβο φαρμακευτικής παραγωγής έρευνας και τεχνολογίας

Είστε ένας από τους βασικότερους παίκτες στην ελληνική αγορά με ισχυρό πλεονέκτημα στο νοσοκομειακό σκεύασμα. Το ερώτημά μου είναι τι θα έπρεπε να γίνει από πλευράς Πολιτείας προκειμένου να σταματήσει το κύμα φυγής σκευασμάτων από την αγορά και βεβαίως να περιοριστεί το clawback που και φέτος ξέφυγε;

Η φαρμακευτική πολιτική των τελευταίων χρόνων εστίασε μονομερώς στο κόστος των φαρμάκων, εφαρμόζοντας μια πολιτική εξοντωτικών μειώσεων και υπερβολικών επιβαρύνσεων με clawback προκειμένου να επιτευχθεί η δημοσιονομική προσαρμογή της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης στο πλαίσιο των Μνημονίων. Σήμερα είναι ολοφάνερο ότι η προσέγγιση  αυτή δεν είναι πλέον βιώσιμη. Οι τεράστιες μειώσεις τιμών και το clawback έχουν οδηγήσει στην αναγκαστική διακοπή της κυκλοφορίας μιας σειράς οικονομικών καταξιωμένων φαρμάκων και την υποκατάστασή τους από νεότερα ακριβότερα για τις ίδιες ενδείξεις. Ο μηχανισμός αυτός της υποκατάστασης αποτελεί και τον κυριότερο λόγο αύξησης της φαρμακευτικής δαπάνης και του clawback. Κατά συνέπεια είναι αναγκαία η υιοθέτηση μιας συνεκτικής πολιτικής με στόχο τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των οικονομικών φαρμάκων που συγκρατούν τη δαπάνη, τον εξορθολογισμό της χρήσης των φαρμάκων με στόχο τον περιορισμό της αδόκιμης υποκατάστασης που αυξάνει το κόστος καθώς και την απαλλαγή των οικονομικών φαρμάκων από την εξοντωτική επιβάρυνση του clawback.

Αν κάναμε μία συντομογραφία του επενδυτικού σας πλάνου, θα το χώριζα στα τρία: πρώτες ύλες, βιο-ομοειδή και μονοκλωνικά αντισώματα. Γιατί αυτά και όχι κάτι άλλο; 

Με μία φράση: Γιατί αυτές είναι οι ανάγκες και αυτό είναι το μέλλον. H DEMO είναι μια βιομηχανία, που λόγω της εξαγωγικής της δραστηριότητας από το 1985, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις παγκοσμίως, επηρεάζεται αλλά και σχεδιάζει βάσει αυτών. Χρειάστηκε δυστυχώς να βιώσουμε τις προκλήσεις και τα προβλήματα που έφερε στο φως η πανδημία για να φανεί η σημασία που έχει η επάρκεια σε φαρμακευτικά προϊόντα για κάθε χώρα. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες παρατηρήθηκαν σοβαρές ελλείψεις φαρμάκων και καθυστερήσεις στην εισαγωγή πρώτων υλών. Αυτό συνέβη διότι, όπως έχουμε πει, η  Ευρωπαϊκή Ένωση ακολούθησε επί χρόνια λανθασμένη πολιτική στο θέμα της ευρωπαϊκής παραγωγής φαρμάκων, αφήνοντας το μεγαλύτερο  μέρος της παγκόσμιας παραγωγής δραστικών φαρμακευτικών ουσιών να παράγεται σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία. Για παράδειγμα η Κίνα και η Ινδία παράγουν το 60% της παγκόσμιας παρακεταμόλης, το 90% της πενικιλίνης και το 50% της ιβουπροφαίνης. Είναι λοιπόν γεγονός ότι υπάρχει σημαντικό εμπορικό έλλειμμα, τόσο στην παραγωγή χημικών πρώτων υλών φαρμάκων, όσο και φαρμακευτικών σκευασμάτων χημικής προέλευσης. Το κενό αυτό είναι σημαντικό και πρέπει άμεσα να κλείσει, όπως άλλωστε έχουν πλέον διαπιστώσει και στην  Ε.Ε., για τη θωράκιση της Ευρώπης σε οποιοδήποτε μελλοντικό κίνδυνο προκύψει.

Τώρα λοιπόν που η Ευρωπαϊκή Ένωση στρέφεται την ενδοκοινοτική παραγωγή φαρμάκων, τώρα εμείς κάνουμε το επόμενο βήμα με 4 μονάδες παραγωγής πρώτης ύλης – για πρώτη φορά στην Ελλάδα- και ένα νέο κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης στη Θέρμη Θεσσαλονίκης. Στόχος μας είναι, με την ολοκλήρωση του νέου ερευνητικού κέντρου, στο τέλος του 2021, να αναπτύσσει 25 νέα προϊόντα το χρόνο, με κατάληξη το 2027 να έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξη 125 νέων σκευασμάτων. Παράλληλα, το μέγεθος των παραγωγικών εγκαταστάσεων στην Τρίπολη είναι τέτοιο που θα μπορεί να καλύψει το 20% των αναγκών των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων όλης της Ευρώπης για τα προϊόντα που θα παράγει.

Το ίδιο θα ήθελα να πω και για τον τομέα της Βιοτεχνολογίας, καθώς η χώρα μας υπολείπεται σημαντικά της υπόλοιπης Ευρώπης στη βιομηχανική ανάπτυξη και παραγωγή βιολογικών φαρμακευτικών θεραπευτικών προϊόντων.  Το γεγονός αυτό  δημιούργησε και ένα έλλειμμα τεχνογνωσίας αλλά και τη φυγή στο εξωτερικό όσων επιστημόνων ήθελαν να ασχοληθούν και να εργαστούν στον εν λόγω τομέα. Με τις επενδύσεις της εταιρείας στη Βιοτεχνολογία, η DEMO θα συμβάλει ποικιλοτρόπως στην Εθνική Οικονομία, καθώς δημιουργεί εκ του μηδενός τον κλάδο της Βιοτεχνολογικής Παραγωγής Φαρμάκων στην Ελλάδα, συμβάλλει στο  Βrain Gain της χώρας με Επιστημονικό Δυναμικό υψηλής κατάρτισης και δημιουργεί τους νέους επιστήμονες του μέλλοντος για την παραγωγή φαρμάκων στη χώρα.