Blog

Είναι αεικίνητη και δεν περνάει απαρατήρητη. Πάντα κομψή – αδυναμία της τα ιδιαίτερα παπούτσια, το σήμα κατατεθέν της – έχει ήρεμο και συγκροτημένο λόγο και έχει καταφέρει, τα λίγα χρόνια που είναι στην Ελλάδα, να ξεχωρίσει. Η Agata Jakoncic είναι CEO της φαρμακευτικής εταιρείας MSD για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα από τον Ιανουάριο του 2017 (στη συγκεκριμένη εταιρεία είναι από το 1997) και πρόεδρος του PhRMA Innovation Forum (PIF) Greece.

Τελευταία φορά, που μιλήσαμε δια ζώσης, ήταν στη συζήτηση με θέμα «Πραγματικά δεδομένα για το μέλλον της υγειονομικής περίθαλψης», στο πλαίσιο του Delphi Economic Forum. Μόλις είχε φθάσει από την Ελβετία, αν θυμάμαι καλά, της σχολίασα τα εντυπωσιακά loafers που φορούσε και της είπα ότι πάντα παρατηρώ τα παπούτσια της, κάνοντάς τη να χαμογελάσει…

Ωστόσο θα ήταν τουλάχιστον αφέλεια (και σεξισμός) να πιστέψει κάποιος ότι η Agata Jakoncic είναι απλά μια ωραία γυναίκα με μυαλό και ωραίο γούστο. Όσοι συνεργάζονται μαζί της, το ξέρουν καλά. Περισσότερο, δε, το ξέρουν όσοι μπαίνουν σε δημιουργική αντιπαράθεση μαζί της για την πολιτική υγείας, το μέλλον της φαρμακοβιομηχανίας στην Ελλάδα, την ενίσχυση των επενδύσεων και τον εξορθολογισμό της δαπάνης.

Agata Jakoncic: Έμπνευση και ξεκάθαρες θέσεις

Η πρόεδρος του PIF κατάγεται από τη Σλοβενία και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου Φαρμακευτικής από το Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα.

Αγάπησε τη Φαρμακευτική, καθώς πάντα έδινε έμφαση στη λεπτομέρεια και είχε πολύ έντονο ενδιαφέρον να αποκωδικοποιήσει και να αντιληφθεί πώς λειτουργούν τα διάφορα συστατικά και πώς αλληλεπιδρούν στον ανθρώπινο οργανισμό.

Όσοι την ξέρουν χρόνια και έχουν δουλέψει μαζί της, λένε ότι είναι εξαιρετικά ανοιχτόμυαλη και ότι τους εμπνέει, αφήνοντάς τους χώρο να εκφραστούν και να πάρουν πρωτοβουλίες. Μιλούν για την ενέργειά της και για το πάθος της για μάθηση και για ανάπτυξη.

Οι οικογενειακοί δεσμοί είναι υψίστης σημασίας για εκείνη. Κατάγεται από επιχειρηματική οικογένεια και έχει δύο μικρότερους αδερφούς. Έχει πρότυπο τους γονείς της. Όπως λέει, εκείνοι της μεταλαμπάδευσαν τις πιο σημαντικές αξίες της ζωής. Σε εκείνους αποδίδει το ότι είναι υπεύθυνη ήδη από νεαρή ηλικία και ότι αντιμετωπίζει τους ανθρώπους και τις καταστάσεις με σεβασμό, έχοντας ηθικές αξίες.

Ακολουθεί η συνέντευξη, που μας παραχώρησε.

Κυρία Jakoncic ποια ανάγκη έρχεται να καλύψει το PhRMA Innovation Forum (PIF) Greece θεσμικά;

Είμαστε ένας σύνδεσμος 25 ηγέτιδων φαρμακευτικών εταιρειών, τις οποίες ενώνει ο κοινός στόχος να προωθήσουμε την ταχύτερη και την ευρύτερη πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες στην Ελλάδα. Οι ευεργετικές επιπτώσεις της καινοτομίας στην υγεία, στην οικονομία και στην κοινωνία είναι τόσες και τέτοιες, που αξίζει να έχουμε μια ξεχωριστή στρατηγική ως κλάδος, επικεντρωμένη σε αυτό. Αυτός είναι ο λόγος ύπαρξης του PIF και προς αυτήν την κατεύθυνση έχουμε ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με τους θεσμικούς φορείς στην Ελλάδα, καθώς θέλουμε να συνεργαστούμε μαζί τους.

Μιλώντας για πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες, πώς σχολιάζετε τη θέση του Υπουργού Υγείας Θάνου Πλεύρη, για την ανάγκη ολοκλήρωσης της σχετικής διαπραγμάτευσης;

Οι ίδιες οι εταιρείες, που εκπροσωπούν την καινοτομία στον κλάδο της Υγείας, επιθυμούν όσο και η Πολιτεία την θετική έκβαση των διαπραγματεύσεων. Είναι, όμως, ξεκάθαρα θέμα προτεραιοτήτων. Είτε θα προτάξουμε τον ασθενή και την προοπτική, που προσφέρει η καινοτομία στην οικονομία και στην κοινωνία, είτε θα διατηρήσουμε σε πρώτο πλάνο ένα στενά ορισμένο οικονομικό πλαίσιο με κλειστούς προϋπολογισμούς, των οποίων το ύψος δεν τεκμηριώνεται και δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των ασθενών στην Ελλάδα.

Το σύστημα συμψηφισμού επιστροφών – επενδύσεων θα πρέπει να αναθεωρηθεί προς μια κατεύθυνση πιο ρεαλιστική, βιώσιμη, αλλά και αποτελεσματική. Σήμερα οι διαπραγματεύσεις, που πραγματοποιούνται ευρέως για τα προϊόντα υψηλού κόστους, δεν προσδίδουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα και στοχεύουν κυρίως στην μείωση της δαπάνης, μέσω της προείσπραξης εξαιρετικά υψηλών υποχρεωτικών επιστροφών.

Υπάρχει κάτι νεότερο, για το πού θα κυμανθεί το ύψος των επιστροφών φέτος;

Για το 2020 το συνολικό ύψος των επιστροφών των φαρμακευτικών επιχειρήσεων – που περιλαμβάνει και το rebate όγκου με βάση τις πωλήσεις των φαρμάκων – ανήλθε στο ποσό του 1.338 δισ. ευρώ. Για το 2021 δεν υπάρχει ακόμη ξεκάθαρη εικόνα του ύψους των επιστροφών. Όμως, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, θα ξεπεράσει το ύψος των επιστροφών του 2020.

Είναι προφανές ότι το γεγονός αυτό βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τις εξαγγελίες της ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας για μείωση των αυτόματων επιστροφών και, δυστυχώς, παρά τις διαβεβαιώσεις, οι συνολικές επιστροφές για τη μεγάλη πλειοψηφία των καινοτόμων φαρμακευτικών εταιρειών συνεχίζουν να αυξάνουν δραματικά.

Ωστόσο, το ζήτημα των αυτόματων επιστροφών δεν αφορά μόνο στις φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά σε όλους τους ασθενείς και στους πολίτες αυτής της χώρας, οι οποίοι δικαιούνται σταθερής πρόσβασης στη φαρμακευτική καινοτομία.

Δεν βοηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση οι στόχοι, που έχει θέσει το Ταμείο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης;

Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει από την πλευρά της κυβέρνησης πλάνο για την πραγματοποίηση δομικών μεταρρυθμίσεων, με προοπτική την επίτευξη των στόχων του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης (RRF). Υπάρχει εκτεταμένη ανησυχία για την επίτευξη των στόχων απομείωσης του clawback μέσω του RRF, ενώ, από την άλλη πλευρά, παρατηρούνται πολύ σημαντικές καθυστερήσεις σε ήδη ανακοινωθείσες μεταρρυθμίσεις, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός του Συστήματος Υγείας.

Ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός περί Κλινικών Δοκιμών πώς συνδέεται με την ενίσχυση των επενδύσεων;

Σίγουρα πρόκειται για μια θετική εξέλιξη, η οποία, σε συνδυασμό με τις απαιτούμενες αλλαγές σε επίπεδο κουλτούρας και αντιλήψεων, θα ανοίξει τον δρόμο για την επιτάχυνση της πρόσβασης των ασθενών στην καινοτομία, κάτι που, σε τελική ανάλυση, είναι το βασικό ζητούμενο για όλους.

Σήμερα υπάρχουν περίπου 8.000 φάρμακα σε κλινική έρευνα και ανάπτυξη σε όλον τον κόσμο. Οι κλινικές δοκιμές αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της διαδικασίας έρευνας και ανάπτυξης για ένα νέο φάρμακο και απαιτούν πολύ χρόνο και σημαντικούς πόρους για την πραγματοποίησή τους. Και σε αυτό το πεδίο, ωστόσο, υπάρχουν προβλήματα.

Η πρόσφατη διάταξη για συμψηφισμό των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη με τα ποσά του clawback, με κονδύλι χρηματοδοτούμενο από το Ταμείο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, περιορίζει σημαντικά τα ποσοστά συμψηφισμού και δημιουργεί παράλληλα άλλα εμπόδια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός να χάνει την αξία του ως κίνητρο για την επέκταση των επενδύσεων των πολυεθνικών εταιριών στις κλινικές μελέτες στη χώρα μας. Παράλληλα, η έλλειψη διαφάνειας των δεδομένων δεν προάγει τον δημόσιο διάλογο, δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις στις φαρμακευτικές εταιρείες, όσον αφορά στην δυνατότητα για πρόβλεψη, και αναστέλλει πιθανές επενδυτικές κινήσεις.

Πώς μπορούν να γεφυρωθούν, κατά τη γνώμη σας, αυτές οι αποστάσεις με τρόπο βιώσιμο, τόσο για τα Δημόσια Οικονομικά όσο και για τη Φαρμακοβιομηχανία;

Είναι ταυτόχρονα απλό, αλλά και δύσκολο. Η λύση βρίσκεται στον ειλικρινή και εποικοδομητικό διάλογο.

Σήμερα η φαρμακοβιομηχανία δεν συμμετέχει ουσιαστικά στον θεσμικό διάλογο, που πρέπει να εκκινήσει για τον εξορθολογισμό της δαπάνης και για τον μετασχηματισμό του συστήματος. Οι προτάσεις μας δεν εισακούονται. Εκεί εντοπίζουμε και τη δική μας αποστολή ως PhRMA Innovation Forum Greece. Φιλοδοξούμε να παίξουμε τον ρόλο του συνομιλητή, που επιθυμεί να ενώσει τις δυνάμεις του με τις Ελληνικές Αρχές, ώστε να συμβάλουμε στην οικοδόμηση ενός υγειονομικού συστήματος υψηλής ποιότητας. Θέλουμε να δράσουμε καταλυτικά, με τη φιλοδοξία να συμβάλουμε στην ευημερία, στην ανάπτυξη και στην ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας.