Blog

Γράφει ο κ. Ιωάννης Ν. Μπολέτης, Ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ωνασείου Νοσοκομείου

Το 2018 νομοθετήθηκε από τη Βουλή η σύμβαση του Ιδρύματος Ωνάση και του Ελληνικού Κράτους για την κτηριακή επέκταση του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου. Η πρόβλεψη για το νέο νοσοκομείο περιλαμβάνει την ενδυνάμωση των καρδιολογικών και καρδιοχειρουργικών υπηρεσιών για τα παιδιά με καρδιακά προβλήματα. Επίσης προβλέπεται η ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων με λειτουργία προγραμμάτων για όλα τα όργανα. Υπήρξαν κάποιες καθυστερήσεις λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά το νέο κτίριο ολοκληρώνεται και θα λειτουργήσει το πρώτο εξάμηνο του 2025. Παράλληλα, έχει προχωρήσει σημαντικά η ανακαίνιση του αρχικού κτιρίου, η προμήθεια νέων μηχανημάτων και η πλήρης ψηφιοποίηση του νοσοκομείου.

Πού βρισκόμαστε όμως με τις μεταμοσχεύσεις;

Πέραν του μοναδικού προγράμματος μεταμοσχεύσεων καρδιάς στη χώρα που λειτουργεί στο Ωνάσειο από το 1995, από το 2020 λειτουργεί το μοναδικό επίσης πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων πνεύμονα, σε συνεργασία με το Αττικό Νοσοκομείο. Μέχρι τώρα έχουν γίνει 234 μεταμοσχεύσεις καρδιάς και 42 πνευμόνων, με αποτελέσματα συγκρίσιμα με εκείνα που παρουσιάζουν καθιερωμένα κέντρα του εξωτερικού. Για τις μεταμοσχεύσεις ήπατος, νεφρού και παγκρέατος, που προβλέπονται να ξεκινήσουν από το επόμενο έτος, θα υπάρξει συνεργασία με άλλα νοσοκομεία, καθώς και με έμπειρους ιατρούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Επιπρόσθετα, το 2025 προβλέπεται η αναβάθμιση και επέκταση του Ανοσολογικού εργαστηρίου ώστε να μπορεί να εξυπηρετήσει το νέο τοπίο των μεταμοσχεύσεων.

Ποιο είναι όμως το νέο υπό διαμόρφωση τοπίο των μεταμοσχεύσεων;

Χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο από αυξανόμενο αριθμό δωρητών οργάνων και από την απαίτηση για βέλτιστη ποιότητα και αποτελέσματα του μεταμοσχευτικού προγράμματος της χώρας. Η ποιότητα και τα βέλτιστα αποτελέσματα επιβάλλονται από τον νέο νόμο περί μεταμοσχεύσεων του 2023 και από κανονιστικές αποφάσεις του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ).

Η δωρεά οργάνων παρουσιάζει σταθερή αύξηση κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα την τελευταία τριετία να έχουν υπερτριπλασιαστεί οι δότες. Πριν από τρία χρόνια οι δότες ήταν 4 ανά εκατομμύριο πληθυσμού, το 2023 ανήλθαν σε 8,4 και φέτος ήδη οι δότες πλησιάζουν τους 10 ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Αυτή η πορεία είναι αποτέλεσμα ενός ολοκληρωμένου σχεδίου που εφαρμόζεται με τη στενή συνεργασία του Υπουργείου Υγείας, του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, του Ιδρύματος Ωνάση και του Ωνασείου Νοσοκομείου.

Τίποτα όμως δεν θα είχε επιτευχθεί χωρίς τη νευραλγική συμβολή του προσωπικού των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, που μάλιστα λόγω της πανδημίας διαθέτουν σήμερα υπερδιπλάσιες κλίνες νοσηλείας. Το ίδιο σημαντική είναι και η συμβολή όλης της μεταμοσχευτικής κοινότητας.

Το Ίδρυμα Ωνάση προ τριετίας χρηματοδότησε την πρόσληψη 7 τοπικών συντονιστών σε αντίστοιχες μεγάλες Μονάδες Εντατικής Θεραπείας σε όλη τη χώρα. Το αποτέλεσμα ήταν ότι σε αυτές τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, οι αναφορές για εγκεφαλικά νεκρά άτομα πολλαπλασιάστηκαν και οι δωρητές διπλασιάστηκαν. Το πρόγραμμα των τοπικών συντονιστών συνεχίζεται και ενισχύεται με 20 νέες προσλήψεις, με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Υγείας. Προγράμματα προώθησης της δωρεάς, όπως τα “Organ Meetings” και η «Οργανούληδες» διενεργούνται με τη συνεργασία του Ιδρύματος Ωνάση, Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και Ωνάσειου Νοσοκομείου με τη χορηγία του πρώτου.

Επίσης το Ίδρυμα Ωνάση επιχορηγεί και σειρά εκπαιδευτικών και ερευνητικών προγραμμάτων για τις μεταμοσχεύσεις. Με τη συνεργασία των προαναφερθέντων φορέων για τρίτο έτος διενεργούνται τα δύο ετήσια Master Class που έχουν πλέον καθιερωθεί. Το ένα γίνεται διαδικτυακά με την ευκαιρία του εορτασμού της Ευρωπαϊκής Ημέρας Δωρεάς κάθε Οκτώβριο, με τη συμμετοχή διεθνώς αναγνωρισμένων επιστημόνων. Το δεύτερο είναι ένα τριήμερο “σχολείο” το οποίο παρακολουθούν διάφορες ειδικότητες που συμμετέχουν σε όλη τη διαδικασία των μεταμοσχεύσεων, από τη δωρεά και τη διενέργεια της μεταμόσχευσης, μέχρι τη μακροχρόνια παρακολούθηση των μεταμοσχευμένων. Το παρακολουθούν κάθε φορά 60 άτομα και μεγάλο τμήμα του είναι διαδραστικό. Η διδασκαλία γίνεται από διακεκριμένους Έλληνες και αλλοδαπούς ομιλητές.

Όλα όσα περιγράφηκαν με συντομία είναι το νέο εξελισσόμενο τοπίο των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας. Αναμφίβολα είναι ελπιδοφόρο, αλλά δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς, μιας και υπάρχει ακόμα σημαντική υστέρηση σε σχέση με τις ευρωπαϊκές επιδόσεις. Εκείνο που χρειάζεται είναι να συνεχιστεί η συστηματική και πολύπλευρη προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια, χωρίς την επανάληψη πρακτικών του παρελθόντος και την παρείσφρηση ιδιοτελών επιδιώξεων.