Με έκδοση της Υπουργικής Απόφασης για την «Νοσοκομειακή Κατ’ Οίκον Νοσηλεία και Φροντίδα Υγείας» άνοιξε ο δρόμος για την εφαρμογή του «οίκοθεν», του καινοτόμου προγράμματος κατ’ οίκον χορήγησης θεραπειών σε ογκολογικούς ασθενείς. Θα ξεκινήσει την Πέμπτη 1 Ιουνίου από την Α’ Παθολογική Ογκολογική Κλινική του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας» και σταδιακά θα επεκταθεί στα άλλα νοσοκομεία της χώρας. Αναμένεται να μειώσει ουσιαστικά την επιβάρυνση των ασθενών από την ανάγκη μετακίνησης στο νοσοκομείο.
Το πρόγραμμα αποτελεί προσωπική έμπνευση του επιμελητή Α’, στο ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας», παθολόγου ογκολόγου, Μιχάλη Νικολάου* MD, MSc, PhD. Με αφορμή την έναρξη του προγράμματος ο κ. Νικολάου, ο οποίος είναι και επιστημονικά υπεύθυνος του «Οίκοθεν» απαντά στις ερωτήσεις μας για τις λεπτομέρειες του προγράμματος και εξηγεί τα οφέλη, τις δυνατότητες και τις προοπτικές της εφαρμογής του.
Τι είναι το οίκοθεν;
Το «οίκοθεν» είναι μία πρότυπη και πρωτότυπη εφαρμογή με την οποία το νοσοκομειακό φάρμακο θα πάει στο σπίτι του ογκολογικού ασθενούς με απόλυτα διαχειρίσιμο τρόπο. Με το «οίκοθεν» δηλαδή θα μπορεί ο ογκολογικός ασθενείς να συνεχίσει στο σπίτι του, την θεραπεία που έχει ήδη ξεκινήσει στο νοσοκομείο. Για αρχή το «οίκοθεν» θα εφαρμοστεί από το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας» αλλά η σχεδίαση μας είναι να επεκταθεί σε όλα τα αντικαρκινικά, τα πανεπιστημιακά και τις ογκολογικές κλινικές των νοσοκομείων της χώρας μας.
Ο καρκίνος είναι μία ηλικιο-εξαρτώμενη νόσος και η συχνότητα εμφάνισής του διαρκώς θα αυξάνεται, όσο αυξάνεται το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών και όσο η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης περιορίζει την συχνότητα εμφάνισης αλλά και την δυσμενή εξέλιξη άλλων νοσημάτων. Τι θέλω να πω με αυτό: Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως αφού πλέον έχουμε νικήσει και δεν μας σκοτώνει η πνευμονία λόγω των καλών αντιβιοτικών που διαθέτουμε, αφού έχουμε νικήσει τον COVID-19, αφού έχουμε νικήσει την ουρολοίμωξη, αφού έχουμε νικήσει τις καρδιοπάθειες, νομοτελειακά, στο δρόμο μας προς το γήρας θα βρεθεί ο καρκίνος. Άρα πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα νούμερα διαρκώς θα αυξάνουν και αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό αλλά είναι απότοκο όπως προείπα της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, της δυνατότητας που έχουμε σήμερα για πρώιμη διάγνωση, του σύγχρονου τρόπου ζωής αλλά και των πολύ καλών τεχνολογιών και φαρμάκων που πλέον διαθέτουμε στην ιατρική επιστήμη. Επίσης η πρόοδος που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στην ογκολογία με τις ανοσοθεραπείες και τους βιολογικούς παράγοντες, έχουν μετατρέψει τη μεταστατική νόσο σε χρόνια νόσο δίνοντας την δυνατότητα σε όλο και περισσότερους ασθενείς να ζήσουν πολλά και ποιοτικά χρόνια. Από την άλλη πλευρά τα νοσοκομεία μας ασφυκτιούν. Πρέπει λοιπόν να μπορέσουμε νοητά να «διαστείλουμε» τους τοίχους τους και να δώσουμε τη δυνατότητα πρόσβασης σε όλο και περισσότερους ασθενείς. Αυτά τα προβλήματα έρχεται να λύσει το «οίκοθεν» όπου με τη μεταφορά του φαρμάκου στην οικία του ασθενούς επιτυγχάνουμε την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας, την ελάττωση του χρόνου αναμονής, την αύξηση της ικανοποίησης του ασθενούς για την παρεχόμενη σε αυτόν υπηρεσία και εναρμονιζόμαστε με τις διεθνείς καλές πρακτικές. Μελλοντικά εφαρμογές τύπου «οίκοθεν» θα μπορέσουν αφού σχεδιαστούν να ενισχύσουν τον Ιατρικό Τουρισμό που εν πολλοίς αποτελεί ακόμη αναξιοποίητο πεδίο στη χώρα μας.
Είναι πράγματι πρωτότυπο και σημαντικό το πρόγραμμα οίκοθεν ωστόσο θα ήθελα να σας ρωτήσω εάν αντιμετωπίσατε προβλήματα
Το πρόγραμμα «οίκοθεν» έρχεται ευεργετικά να προσφέρει όλα όσα σας προανέφερα. Ωστόσο αντιμετωπίσαμε ένα μεγάλο και σημαντικό πρόβλημα. Δεν υπήρχε νομικό και νομοθετικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινούνταν η εφαρμογή και ενώ η αποτύπωση του σχεδίου με όλες τις μετρήσεις από τη δική μας πλευρά ήταν έτοιμες από το Νοέμβριο του 2021, «δαπανήθηκε» αρκετό χρονικό διάστημα μέχρι τις 19 Μαΐου 2023 όπου και εκδόθηκε η Υπουργική Απόφαση που διαμορφώνει το πλαίσιο. Πλέον η έκδοσή της δίνει τη δυνατότητα, την Πέμπτη 1 Ιουνίου, να βγει η ομάδα μας και να δώσουμε τις πρώτες θεραπείες στο σπίτι. Για να είμαι ειλικρινής ενώ οι χρόνοι αρχικά φαίνονται μεγάλοι, το πρωτότυπο της εφαρμογής και η εθνική της κάλυψη απαιτούσε «βήμα το βήμα» κινήσεις ενώ δεν πρέπει να παραλείψω να σας αναφέρω την καθοριστική στήριξη του Υπουργείου Υγείας σε όλες τις φάσεις της δημιουργίας. Είμαι πολύ χαρούμενος γιατί το «οίκοθεν» μέσω μίας ευρύτερης εφαρμογής κατ’ οίκον θεραπείας θα προσθέσει στα ταμεία της χώρας μας 14 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Οικονομικής Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας ΙΙ συμβάλλοντας τόσο σε εκσυγχρονισμό του υλικοτεχνικού εξοπλισμού των νοσοκομείων μας όσο και στον διορισμό ιατρονοσηλευτικού προσωπικού.
Η υπηρεσία του «οίκοθεν» θα προσφέρεται στους ασθενείς που έχουν ΑΜΚΑ και χωρίς άλλο κοινωνικό ή οικονομικό κριτήριο. Τα κριτήρια είναι αμιγώς ιατρικά
Ποιοι ασθενείς θα ευεργετηθούν από το πρόγραμμα οίκοθεν
Να προσδιορίσουμε ότι ενώ το πρόγραμμα οίκοθεν αφορά μόνο τους ογκολογικούς ασθενείς, η Υπουργική Απόφαση την οποία σε μεγάλο βαθμό συνδιαμορφώσαμε αφορά όλες τις χρόνιες παθήσεις. Δηλαδή ένας ασθενής με νευρολογικό νόσημα μπορεί να λαμβάνει τη θεραπεία του έξω απ’ το νοσοκομείο. Επίσης ένας ασθενής που βρίσκεται σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και είναι αποκομμένος από τους συγγενείς του τώρα πλέον μετά από εκπαίδευση του φροντιστή μπορεί να μεταφερθεί στο σπίτι του και να απολαμβάνει εξειδικευμένες υψηλοτάτου επιπέδου υπηρεσίες. Σαφώς και υπάρχουν κριτήρια και δεν αφορά όλες τις παθήσεις και σε όλες τις φάσεις της κάθε νόσου αλλά είναι σίγουρο ότι θα ευεργετηθούν όλοι οι χρόνια πάσχοντες ασθενείς σε κάποιο στάδιο του «ταξιδιού» τους. Επίσης δεν αφορά μόνο τους ενήλικες αλλά και τους παιδιατρικούς ασθενείς.
Πότε και πως θα επεκταθεί το πρόγραμμα «οίκοθεν»
Το πρόγραμμα «οίκοθεν» έχει χωριστεί σε τρεις φάσεις. Το Οίκοθεν Ι, το Οίκοθεν ΙΙ και το Οίκοθεν ΙΙΙ.
Το πρώτο αφορά το τμήμα μας την Α’ Παθολογική Ογκολογική Κλινική του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας» το οποίο από την 1 Ιουνίου ξεκινάει με τους πρώτους ασθενείς να χορηγεί τις θεραπείες τους κατ’ οίκον. Αυτό θα αποτελέσει και τον πιλότο μας. Θα μπορέσουμε μέσα από αυτή τη διαδικασία να διορθώσουμε τυχόν παραλήψεις ή σχεδιαστικές αστοχίες και να γίνουμε ακόμη καλύτεροι.
Το Οίκοθεν ΙΙ, αφορά ολόκληρο το νοσοκομείο μας, δηλαδή και τις δύο Παθολογικές Ογκολογικές Κλινικές ενώ το Οίκοθεν ΙΙΙ αφορά τα αντικαρκινικά νοσοκομεία, τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία και τις ογκολογικές κλινικές σε όλη την ελληνική επικράτεια. Πολύ σύντομα έχω την αίσθηση ότι οι ασθενείς στην Αλεξανδρούπολη, στην Πάτρα, στην Κρήτη και στη Λάρισα για παράδειγμα θα λαμβάνουν τις θεραπείες τους στα σπίτια τους και αυτό είναι πραγματικά πρόοδος και εξέλιξη στο πως προσεγγίζουμε την χρόνια νόσο και στο πως την θεραπεύουμε. Είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε πως οι χρόνια πάσχοντες ασθενείς πρέπει να έχουν καλή ψυχολογία καθώς η νόσος τους επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από αυτήν και αυτό μπορούμε να το πετύχουμε μέσα από ασφαλείς πρακτικές μεταφοράς του φαρμάκου από το νοσοκομείο στο σπίτι. Είναι καίριας σημασίας οι διαδικασίες να είναι επαναλήψιμες πιστοποιημένες και μετρήσιμες για να εξασφαλίσουμε την υψηλή ποιότητα και να αποφευχθούν αστοχίες και σφάλματα.
Τέλος αξίζει να υπογραμμίσουμε πως η υπηρεσία του «οίκοθεν» θα προσφέρεται στους ασθενείς που έχουν ΑΜΚΑ και χωρίς άλλο κοινωνικό ή οικονομικό κριτήριο. Τα κριτήρια είναι αμιγώς ιατρικά. Επίσης να σας αναφέρω πως πρώτη φορά υπάρχει εθνικός σχεδιασμός για κατ’ οίκον θεραπεία σε παγκόσμιο επίπεδο, καθιστώντας τη χώρα μας πρωτοπόρο και δίνοντας τη δυνατότητα μελλοντικά να εξάγει αυτή τη γνώση και σε άλλες χώρες. Το «οίκοθεν» είναι η πλέον ασθενοκεντρική εφαρμογή μετά το ΕΣΥ και το ΕΚΑΒ κατά τη γνώμη μου και πρέπει να είμαστε περήφανοι για αυτό.
