Blog

Πράσινο φως έδωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων στο Cabozantinib σε συνδυασμό με το Nivolumab ως θεραπεία πρώτης γραμμής για ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο νεφρού, όπως ανακοίνωσε ο βιοφαρμακευτικός όμιλος Ipsen.

Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί την πρώτη έγκριση για το Cabozantinib σε συνδυασμό με μια άλλη θεραπεία στην Ευρώπη και την τρίτη ένδειξη για το συγκεκριμένο φάρμακο στον νεφροκυτταρικό καρκίνο (RCC).

Η έγκριση του συνδυασμού του Cabozantinib, ενός μικρομοριακού αναστολέα πολλαπλών τυροσινικών κινασών, και του Nivolumab, ενός μονοκλωνικού αντισώματος έναντι του PD-1, δύο φαρμάκων που μέχρι πρότινος είχαν έγκριση στον μεταστατικό καρκίνο νεφρού σαν μονοθεραπεία, βασίστηκε στα αποτελέσματα της κλινικής μελέτης φάσης III CheckMate 9ER η οποία ανακοινώθηκε στο συνέδριο της ESMO τον Σεπτέμβριο του 2020 και δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο New England Journal of Medicine.

Στη μελέτη απεδείχθη ότι το Cabozantinib σε συνδυασμό με το Nivolumab σχεδόν διπλασίασε την επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS) και βελτίωσε σημαντικά τη συνολική επιβίωση(OS) των ασθενών. Η διάμεση επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου με το συνδυασμό ήταν 16.6 μήνες έναντι 8.3 μηνών στο σκέλος του sunitinib (HR: 0.51; 95% CI: 0.41–0.64; p<0.0001). Εντυπωσιακή ήταν και η διαφορά στη συνολική επιβίωση, καθώς παρόλο που τη στιγμή της ανάλυσης της μελέτης δεν είχε επιτευχθεί η μέση επιβίωση σε κανένα από τα δύο σκέλη της μελέτης, φαίνεται ότι ο συνδυασμός Cabozantinib και Νivolumab μειώνει τον κίνδυνο θανάτου κατά 34% (HR = 0,66, 95% CI = 0,50–0,87).

Σημαντική ήταν επίσης και η αύξηση του ποσοστού των αντικειμενικών ανταποκρίσεων στο 55,7% υπέρ του συνδυασμού Nivolumab και Cabozantinib έναντι μόλις 28% για το Sunitinib, με 9,3% των ασθενών να παρουσιάζουν πλήρη απεικονιστική ύφεση. Η υπεροχή του συνδυασμού παρατηρήθηκε σε όλες τις υποομάδες της μελέτης, ήταν ανεξάρτητη του προγνωστικού γκρουπ των ασθενών και της έκφρασης του PDL1.

Tο προφίλ ασφάλειας του συνδυασμού ήταν σύμφωνο με τα προφίλ ασφάλειας των φαρμάκων μεμονωμένα. Να σημειωθεί πως στη μελέτη CheckMate 9ER η προτεινόμενη δόση έναρξης του Cabozantinib είναι 40mg ημερησίως, σε αντίθεση με τα 60mg ημερησίως όταν το φάρμακο χορηγείται σαν μονοθεραπεία. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες (≥ 20%) σε ασθενείς που έλαβαν το συνδυασμό Cabozantinib και Nivolumab ήταν διάρροια, κόπωση, σύνδρομο ερυθροδυσαισθησίας, στοματίτιδα, εξάνθημα, υπέρταση, υποθυρεοειδισμός, μυοσκελετικός πόνος, μειωμένη όρεξη, ναυτία, δυσγευσία, κοιλιακό άλγος, βήχας και λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Ωστόσο, τα ποσοστά σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών ήταν χαμηλά, με αποτέλεσμα μόλις 3.1% των ασθενών να διακόψουν οριστικά τη θεραπεία και με τα 2 φάρμακα λόγω τοξικότητας.

Ανοχή συνδυασμού

Η ανοχή του συνδυασμού αντανακλάται και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών που έλαβαν Cabozantinib και Nivolumab συγκριτικά με Sunitinib, όπως αυτή αποτυπώθηκε με βάση προκαθορισμένα ερωτηματολόγια κατά τη διάρκεια της θεραπείας, που δείχνουν σαφή μείωση της επιδείνωσης των σχετιζόμενων με τη νόσο συμπτωμάτων.

Ο συνδυασμός Cabozantinib – Nivolumab αποτελεί προτεινόμενη θεραπευτική επιλογή και στις επικαιροποιημένες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Ογκολογίας (ESMO) και πλέον είναι διαθέσιμος και στη χώρα μας.

Κατά τη διάρκεια της Συνέντευξης Τύπου, η κ. Πηνελόπη Τριανταφυλλοπούλου, Διευθύντρια Ιατρικού Τμήματος της IPSEN, εστίασε στην δέσμευση της εταιρείας στον καρκίνο του νεφρού:

«Στην Ipsen παραμένουμε σταθεροί στη δέσμευσή μας για τη φροντίδα των ασθενών με καρκίνο νεφρού και στην εξεύρεση νέων λύσεων και αποτελεσματικών θεραπευτικών επιλογών, προσαρμοσμένων στις ανάγκες των ασθενών. Συνεχίζουμε την προσπάθεια αυτή με νέους συνδυασμούς, και με έρευνα που αισιοδοξούμε να μας αποφέρει ακόμα περισσότερες λύσεις και επιλογές στο μέλλον».

Από την πλευρά του ο Δρ. Ιωάννης Μπουκοβίνας, Παθολόγος – Ογκολόγος, Πρόεδρος ΕΟΠΕ, επικεντρώθηκε στα επιδημιολογικά δεδομένα αναφέροντας ότι «Ο καρκίνος του νεφρού αποτελεί παγκόσμια τον 14ο πιο συχνό καρκίνο με την μέση ηλικία διάγνωσης τα 64 έτη. Η επίπτωση του καρκίνου του νεφρού σε παγκόσμιο αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο έχει αυξηθεί κατά 2% τα τελευταία 20 έτη, και ο δείκτης θνητότητας αυξάνει σε πολλές χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών η εισαγωγή νέων θεραπειών στην κλινική πράξη έχει βοηθήσει τους ασθενείς να ζουν περισσότερα χρόνια και να ζουν καλύτερα».

Δεδομένα της μελέτης

Στο βασικό θέμα της έγκρισης του συνδυασμού εστίασε ο Δρ. Αριστοτέλης Μπάμιας, Καθηγητής Ογκολογίας – Παθολογίας ΕΚΠΑ παρουσιάζοντας τα δεδομένα της μελέτης και σημειώνοντας ότι «Ο συνδυασμός του Cabozantinib με το Nivolumab αποτελεί το πιο πρόσφατο, αλλά σίγουρα όχι το τελευταίο, επίτευγμα στην συνεχιζόμενη πρόοδο στον τομέα της συστηματικής θεραπείας του μεταστατικού καρκίνου νεφρού. Είναι ένα ιδιαίτερα δραστικό θεραπευτικό σχήμα, το οποίο βελτιώνει σημαντικά την επιβίωση των ασθενών με ένα καλά ανεκτό προφίλ ασφάλειας.

Η θεραπευτική μας φαρέτρα στο νόσημα αυτό εμπλουτίζεται συνεχώς τα τελευταία 15 χρόνια με νέα καινοτόμα φάρμακα. Σε όλα τα φάρμακα αυτά έχουν πρόσβαση και οι Έλληνες ασθενείς. Ταυτόχρονα οι ασθενείς μας έχουν την δυνατότητα, λόγω της διεξαγωγής πολλών κλινικών μελετών στην χώρα μας σε πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα, ακόμη και πριν την έγκρισή τους από τις ρυθμιστικές αρχές».

Τέλος, η κα Καίτη Αποστολίδου, Πρόεδρος Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ αναφέρθηκε στις ανάγκες ενημέρωσης των ασθενών με προχωρημένο καρκίνο νεφρών για την κατάσταση της υγείας τους και τις προοπτικές που υπάρχουν γι αυτούς και τόνισε τη σημασία της ανάπτυξης θεραπευτικής σχέσης μεταξύ ασθενούς και θεράποντος που θα βοηθήσει τον ασθενή να αποδεχθεί την κατάσταση του και να συμμετάσχει ενεργά στη θεραπεία του. «Κυρίως αναμένουν ελπίδα, ενσυναίσθηση και πλήρη γνώση των διαθέσιμων θεραπευτικών επιλογών. Η ιατρική έρευνα και τεχνολογία προχωρά πολύ γρήγορα και η σημερινή συνδυασμένη θεραπεία με δύο φάρμακα είναι μια νέα θεραπευτική επιλογή για τους ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο νεφρών. Οι νέες αυτές θεραπείες είναι καλύτερα να παρέχονται σε οργανωμένα μεγάλα ογκολογικά νοσοκομεία όπου υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης του ασθενούς από διεπιστημονική ιατρική ομάδα».

Συμπερασματικά, η μελέτη CheckMate 9ER εισάγει ένα νέο πολλά υποσχόμενο συνδυασμό ανοσοθεραπείας και στοχευμένης θεραπείας στη θεραπεία του προχωρημένου καρκίνου του νεφρού, βελτιώνοντας σημαντικά την αποτελεσματικότητα προς όφελος των ασθενών.

Σχετικά με τον καρκίνο νεφρού

Ο καρκίνος του νεφρού αντιστοιχεί σε περίπου 2-3% όλων των νέων περιστατικών καρκίνου και παρατηρείται μια σταθερή αύξηση της επίπτωσης του παγκοσμίως τις τελευταίες 2 δεκαετίες. Διαγιγνώσκεται συνήθως μεταξύ 50 και 70 ετών. Υπάρχουν πάνω από 400.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου των νεφρών που διαγιγνώσκονται παγκοσμίως κάθε χρόνο. Από αυτά, ο νεφροκυτταρικός καρκίνος (RCC) είναι ο πιο κοινός τύπος καρκίνου των νεφρών, που αντιπροσωπεύει περίπου το 90% των περιπτώσεων είναι δύο φορές συχνότερος στους άνδρες.

Εάν ανιχνευθεί στα αρχικά στάδια, το ποσοστό επιβίωσης στην πενταετία είναι υψηλό, αλλά για ασθενείς με μεταστατικό RCC, το ποσοστό επιβίωσης είναι πολύ χαμηλότερο, περίπου 12%. Στην Ελλάδα περισσότεροι από 1.000 ασθενείς νοσούν κάθε χρόνο από καρκίνο του νεφρού. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του νεφρού είναι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η αρρύθμιστη υπέρταση και λιγότερο η επαγγελματική έκθεση σε τοξικούς παράγοντες, η φυλή, η κληρονομικότητα. Σχετικά με την τελευταία, η πιο συχνή κληρονομική προδιάθεση αφορά την νόσο Von Hippel-Lindau, η οποία είναι ένα οικογενές σύνδρομο κληρονομικού καρκίνου.

Σχετικά με τη μελέτη CheckMate -9ER

Η μελέτη CheckMate -9ER είναι μία ανοικτή, τυχαιοποιημένη, μελέτη Φάσης 3 που αξιολογεί ασθενείς με μη προθεραπευμένο προχωρημένο νεφροκυτταρικό καρκίνωμα (RCC). Συνολικά 651 ασθενείς (23% υψηλού κινδύνου, 58% ενδιάμεσου κινδύνου, 28% χαμηλού κινδύνου) τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν cabozantinib σε συνδυασμό με nivolumab (n=323) έναντι sunitinib (n=328). Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν η επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS), ενώ τα δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία ήταν η συνολική επιβίωση (OS) και το ποσοστό αντικειμενικής ανταπόκρισης (ORR).

Σχετικά με την Ipsen

Η Ipsen είναι ένας παγκόσμιος βιοφαρμακευτικός όμιλος που εστιάζει στην καινοτομία και την εξειδικευμένη φροντίδα, διαθέτοντας μια καλά εδραιωμένη και επιτυχημένη παρουσία στα καταναλωτικά προϊόντα υγείας. Προωθεί στο εμπόριο περισσότερα από 20 φάρμακα σε περισσότερες από 115 χώρες, με άμεση εμπορική παρουσία σε περισσότερες από 30 χώρες παγκοσμίως. Ο Όμιλος απασχολεί περισσότερους από 5.100 υπαλλήλους σε ολόκληρο τον κόσμο. Η παρουσία της Ipsen στην Ελλάδα χρονολογείται από το 1979. Η Ipsen Ελλάδος είναι επίσης υπεύθυνη για την περιοχή της Κύπρου, της Μάλτας και του Ισραήλ. Σήμερα απαριθμεί 30 υπαλλήλους και στόχος της είναι η βελτιστοποίηση της υγείας και της ποιότητας ζωής των ασθενών στις θεραπευτικές κατηγορίες της ογκολογίας, των νευροεπιστημών και των σπάνιων νοσημάτων.

Βιβλιογραφία

• Choueiri T.K., Powles T., Burotto M., et al. Nivolumab plus Cabozantinib versus Sunitinib for Advanced Renal-Cell Carcinoma. N Engl J Med 2021; 384:829-841
• https://www.esmo.org/guidelines/genitourinary-cancers/renal-cell-carcinoma/eupdate-renal-cell-carcinoma-treatment-recommendations-3